بازار، گروه آب و انرژی: اقتصاد ایران به جایی رسیده که باید بین خاموشی و استنشاق یکی را انتخاب کند. حالا چند وقتی به بهانه نسوزندان مازوت، کشور دچار خاموشی های گسترده شده است. اما درد آلودگی هوا در کشور درمان نشده و سیاهی از آسمان کلان شهرهای کشور رخت نبسته است. آنگونه که کارشناسان محیط زیست می گویند دلیل آلودگی کلان شهرهای کشور تنها به مصرف مازوت محدود نمی شود.
طبق آخرین آمارهایی که در سایت سازمان کنترل کیفیت هوای تهران وجود دارد، میزان گوگرد موجودش ۲۰ تا ۳۰ واحد در میلیون است که دو تا سه برابر استاندارد اروپاست. در گازوئیل نیز این آلایندگی به‌مراتب بیشتر است. در گازوئیل آلایندگی در اندازه‌های ۶۰ و ۷۰ واحد در میلیون است. این آمار متعلق به سال ۱۴۰۰ است که از جایگاه‌های عرضه سوخت در تهران نمونه‌گیری کرده‌اند
از طرفی سیاهه‌های انتشاریافته به‌صورت غیررسمی نشان می‌دهد که سهم بسیار بالایی از آلودگی در کلانشهرها به منابع متحرک مثل خودروها و موتورسیکلت‌ها اختصاص داده شده است.
به گفته بسیاری فعالین محیط زیست استاندارد بنزین و گازوئیل در شهرها استاندارد بالایی نیست. چرا که گوگرد بالای بنزین و گازوئیل تولید داخل ایران متناسب با استانداردی نیست که مثلاً در اروپا تولید می‌شود. استاندارد جاری در اروپا این‌گونه است که میزان گوگرد بنزین و گازوئیل باید زیر ۱۰ واحد در میلیون باشد. اما در جایگاه‌های ایران بنزینی عرضه می‌شود که طبق آخرین آمارهایی که در سایت سازمان کنترل کیفیت هوای تهران وجود دارد، میزان گوگرد موجودش ۲۰ تا ۳۰ واحد در میلیون است که دو تا سه برابر استاندارد اروپاست. در گازوئیل نیز این آلایندگی به‌مراتب بیشتر است. در گازوئیل آلایندگی در اندازه‌های ۶۰ و ۷۰ واحد در میلیون است. این آمار متعلق به سال ۱۴۰۰ است که از جایگاه‌های عرضه سوخت در تهران نمونه‌گیری کرده‌اند.
اما فعالین و کارشناسان حوزه انرژی کمی کلان تر به مساله آلودگی هوای کشور نگاه می کنند. آنها ریشه آلودگی را در مشکلات اقتصادی می دانند.
صالحی رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران: دخالت های دولت و قیمت گذاری دستوری حوزه انرژی را با ناترازی مواجه کرده است. ساخت نیروگاه ها و افزایش ظرفیت انرژی های تجدید پذیر طی سال های گذشته با چالش مواجه شده و همچنان برای تولید برق ناچار به استفاده زیادی از سوخت های فسیلی هستیم
حمیدرضا صالحی رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران در اینباره به بازار می گوید: دخالت های دولت و قیمت گذاری دستوری حوزه انرژی را با ناترازی مواجه کرده است. ساخت نیروگاه ها و افزایش ظرفیت انرژی های تجدید پذیر طی سال های گذشته با چالش مواجه شده و همچنان برای تولید برق ناچار به استفاده زیادی از سوخت های فسیلی هستیم. از طرفی طرح های توسعه ای و سرمایه گذاری در میادین گازی هم متوقف شده و دولت در عمل سرمایه ای برای افزایش ظرفیت در این حوزه ها ندارد. بخش خصوصی هم به دلیل نبود امنیت اقتصادی حاضر به ورود به این بخش ها نیست.
در حوزه سوخت هم شرایط خیلی چنگی به دل نمی زند. چرا که قیمت گذاری دستوری آن باعث افزایش مصرف و بی توجهی خودروسازان به تولید خودروهای با مصرف سوخت بالا شده است و نتیجه این است که خودروهایی که در داخل کشور ما تولید می شود ۲ تا ۳ برابر استانداردهای جهانی بنزین مصرف می کنند. در گاز هم قطعی های گسترده بسیاری از واحدهای پتروشیمی را فرا گرفته و دولت ناچار به واردات برای جبران بخشی از این کسری شده است.
به گفته صالحی، دولت برای جبران کسری بنزین کمیت را فدای کیفیت کرده است. در عمل چند ماهی است که تولید بنزین سوپر متوقف شده است.
یکی از فعالین حوزه انرژی که نخواست نامش فاش شود در اینباره به بازار می گویند که بنزین تولید شده در کشور حتی استانداردهای یورو ۴ را هم پاس نمی کند و آنچه در خودروهای مردم می سوزد بنزین یورو ۳ است.
ایران در مسیر کوبایی شدن
مسعود نیلی اقتصاد دان می گوید: ناترازی‌ها مثل سیلی ویرانگر پایه‌های توسعه کشور را تخریب کرد تا به اینجا رسید که در فصل سرد، روشنایی و گرما از خانه‌ها و کسب‌وکار مردم دریغ شود.
نیلی اقتصاد دان: اگر تدبیری فوری اندیشیده نشود، ایران با سرعت زیاد در حال تبدیل شدن به کوبا و عراق است. در این دو کشور، قطعی برق یک عارضه پذیرفته‌شده است و مردم و دولت خاموشی‌های گسترده را پذیرفته‌اند
او معتقد است که اگر تدبیری فوری اندیشیده نشود، ایران با سرعت زیاد در حال تبدیل شدن به کوبا و عراق است. در این دو کشور، قطعی برق یک عارضه پذیرفته‌شده است و مردم و دولت خاموشی‌های گسترده را پذیرفته‌اند.
بی تردید قطعی برق می‌تواند شمار زیادی از بنگاه‌های کوچک و متوسط را ورشکسته کند و به کشاورزی آسیب زیاد وارد کند. از حجم اشتغال بکاهد و رشد اقتصاد را کاهش دهد. موضوع این است که از سال ۱۳۹۲، به‌تدریج فاصله میان تقاضای برق و توان تامین‌شده در زمان اوج بیشتر شده است. این فاصله به مرور افزایش یافته تا جایی که در تابستان امسال نزدیک به ۲۰ هزار مگاوات برق کسری داشته‌ایم.
نیلی می گوید: در حال حاضر بغداد و هاوانا در زمره پایتخت‌های خاموش جهان به شمار می‌روند و تهران نیز در همین مسیر گام برمی‌دارد.
