به گزارش خبرگزاری ایمنا، در دنیای امروز، ترجمه به پلی حیاتی میان فرهنگ‌ها، اقتصادها و اندیشه‌های مختلف تبدیل شده است. با گسترش ارتباطات جهانی و پیشرفت فناوری، نیاز به ترجمه باکیفیت و تخصصی بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. این حرفه نه‌تنها در انتقال ادبیات و هنر نقش اساسی دارد، بلکه به یکی از ارکان اصلی تجارت بین‌المللی و تعاملات علمی بدل شده است.
ترجمه در عصر حاضر با چالش‌ها و فرصت‌های بی‌سابقه‌ای روبه‌روست. از یک سو، ظهور ابزارهای پیشرفته و هوش مصنوعی، سرعت و دقت ترجمه را افزایش داده و از سوی دیگر، ضرورت حضور مترجمان خلاق و متخصص را پررنگ‌تر کرده است. در این میان، مترجمانی موفق خواهند بود که بتوانند در کنار فناوری‌های نوین، ارزش‌های فرهنگی و ظرافت‌های زبانی را به درستی منتقل کنند.
با این حال، ترجمه در بسیاری از جوامع هنوز به‌عنوان یک حرفه ارزشمند و تأثیرگذار شناخته نمی‌شود. نبود حمایت‌های ساختاری، کم‌توجهی به آموزش تخصصی و ضعف در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی، چالش‌های بزرگی هستند که آینده این حوزه را تحت تأثیر قرار داده‌اند. در چنین شرایطی، بررسی جایگاه ترجمه و نقش آن در جهان امروز بیش از پیش اهمیت می‌یابد.
امروزه شعر و ادبیات آنچنان اولویت برقراری ارتباط نیست
بر این اساس اصغر علی کرمی مترجم زبان عربی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: امروزه دریچه‌های ورود به جهان گسترده‌تر از پیش است یعنی انسان‌ها می‌توانند ارتباط وسیعی با کشورهای اطراف داشته باشند.
وی ادامه داد: در این میان نقشی که ترجمه دارد با دو و ۱۰ سال پیش قابل مقایسه نیست چراکه این روزها گستره ارتباطی افراد خارج از مرزهای جغرافیایی است؛ به عنوان مثال شخصی سوپر مارکت و… دارد اما از خارج مشتری می‌گیرد و با هواپیما محصولات خود را ارسال می‌کند. همه اینها اوج تبلور رسانه‌های خصوصی در این چند سال اخیر را نشان می‌دهد.
مترجم زبان عربی تصریح کرد: طبیعتاً ادبیات، موسیقی، هنر و فرهنگ تابع گسترش روابط می‌شوند، یعنی آن‌ها هم به سراغ اینکه در کشورهای اطراف و زبان‌های دیگر چه می‌گذرد می‌روند و به تبع آن ترجمه این روزها قوی‌تر از همیشه کار می‌کند.
وی افزود: اگر واقعیت را بخواهیم ببینیم، امروزه شعر و ادبیات آنچنان اولویت برقراری ارتباط نیست و سنگ بنای همه چیز اقتصاد است و انسان معاصر هم به دنبال آن است که چیزی را بفروشد یا بخرد. امروز خواندن شعری از یک شاعر زنده، خواندن ترجمه شعر، نمایشنامه، داستان و… برای مخاطب اولویت چندم است.
کرمی گفت: امروز ما در یک جهان رسانه‌ای قوی‌تری با یک تعداد گسترده‌ای مخاطب قرار داریم و قطعاً این فرآیند نیاز به ترجمه را چندین برابر می‌کند و شاید قابل مقایسه نباشد اما قطعاً توجه به ادبیات و شعر به طور ویژه را کمتر و کمرنگ می‌کند.
وی اظهار کرد: حساب و کتاب روی کاغذ و آنچه که در جهان اتفاق می‌افتد، تفاوت زیادی با گذشته ندارد و همچنان یک شاعر و نویسنده اثری را تولید، فردی دیگر آن را ترجمه و عده‌ای آن را می‌خوانند.
بزرگترین جوایز ادبی کشورهای اطراف به ترجمه داده می‌شود
مترجم زبان عربی ادامه داد: سرعت مترجم امروزی نباید همچون گذشته باشد چراکه ابزارهای ترجمه خیلی قوی‌تر شده‌اند و هوش مصنوعی در این میان بسیار تعیین کننده است و نمی‌توانیم نسبت به آن بی‌توجه باشیم. هوش مصنوعی می‌تواند شعر عروضی فارسی را به شعر عروضی انگلیسی تبدیل کند.
وی با بیان اینکه این روزها کار مترجم هوشمند و توانمند سخت‌تر می‌شود، تصریح کرد: تا زمانی که امکانات در دست بشر باشد، خدمت می‌کند اما زمانی که بشر در دست امکانات باشد این فرآیند عکس خواهد شد؛ به عنوان مثال آب لوله کشی از کوه‌ها می‌آیند تا به خانه ما برسند در واقع طبیعت را در دست ما قرار می‌دهد اما الان ما در دست آب هستیم و اگر یک دفعه قطع شود زندگی مختل می‌شود، یعنی پیشرفت امکانات، تکنولوژی، هوش و نبوغ انسان را قوی‌تر می‌کند اما هم‌زمان انسان را کوچک‌تر هم می‌کند.
کرمی افزود: تکنولوژی تا زمانی که در دست انسان است شخص را قوی‌تر می‌کند اما زمانی که تکنولوژی تعیین کننده شود این فرآیند عکس خواهد بود؛ به عنوان مثال امروزه هوش مصنوعی چنین حالتی دارد و در دست ما نیست بلکه ما در دست هوش مصنوعی هستیم. در همین راستا مترجم این روزگار باید مترجمی هوشمند، باسواد، تکنیکدان و با نبوغی باشد تا بتواند در کنار هوش مصنوعی حرفی برای گفتن داشته باشد.
وی گفت: وضعیت اقتصادی، تفکرات و کم اطلاعی‌ها موجب شده که وضعیت ترجمه در ایران رو به انحطاط باشد؛ اما در کشورهای عربی به دلیل اینکه گسترده جمعیتی و اوضاع معیشتی مطلوب‌تر است اوضاع بهتری دارد. همچنین در ایران بودجه فرهنگی برای کتاب و ادبیات نداریم مگر انجمن‌های مردم نهاد و یکسری بودجه‌های سفارشی که کسی آن را نمی‌بیند.
مترجم زبان عربی اظهار کرد: در ایران جشنواره فیلم فجر، جشنواره موسیقی و… داریم اما جشنواره ترجمه نداریم، در حالی که بزرگترین جوایز ادبی کشورهای اطراف به ترجمه داده می‌شود.
وی ادامه داد: وقتی سیستم و ساختار علاقه‌ای به حمایت از ترجمه حرفه‌ای ندارد، ترجمه حرفه‌ای و کسب و کار آن نابود و فرومی‌پاشد.
کرمی تصریح کرد: مترجم باید برای رمانی ۲۰۰، ۳۰۰ تا ۱۷۰ هزار دلار پول بدهد، شش ماه تا یک سال هم ترجمه‌اش بکند تا اگر خوب بفروشد ۱۵ میلیون به او برگردد و این یعنی شخص مترجم ورشکسته می‌شود.
به گزارش ایمنا، ترجمه، به‌عنوان هنر پیوند دادن فرهنگ‌ها و زبان‌ها، نقشی انکارناپذیر در شکل‌گیری دنیای مدرن دارد. در عصری که مرزهای جغرافیایی کمرنگ شده‌اند، مترجمان نه‌تنها واسطه‌ای برای انتقال متون، بلکه سفیرانی برای تفاهم و همکاری بین‌المللی هستند. با این حال، آینده این حرفه در گروی شناخت درست از چالش‌های پیش‌رو و سرمایه‌گذاری هوشمندانه بر روی آن است.
برای تقویت جایگاه ترجمه، لازم است نهادهای آموزشی، فرهنگی و اقتصادی در کنار یکدیگر به پرورش مترجمان متخصص و حمایت از فعالیت‌های حرفه‌ای در این حوزه بپردازند. تنها با چنین نگاهی است که می‌توان از ترجمه به‌عنوان ابزاری قدرتمند برای گسترش مرزهای دانش، هنر و اقتصاد بهره برد. در غیر این صورت، فرصت‌های بی‌شماری برای تعامل سازنده با جهان از دست خواهد رفت.
