به گزارش خبرگزاری ایمنا، اگر شخصی به دیگری تهمت یا افترایی زده باشد یا مطالب دروغی را به او نسبت داده باشد، به صورتی‌که نتواند صحت ادعای خود را اثبات کند، فردی که این مطالب به وی نسبت داده شده است می‌تواند از مرتکب جرم شکایت و با ارائه شکواییه در دادسرا، علیه طرف مقابل اعاده حیثیت کیفری را مطرح کند.
می‌توان گفت اعاده حیثیت به معنای بازیابی اعتبار از بین برده‌شده توسط کسی است که تهمت و افترا به وی نسبت داده شده است و پس از اینکه متضرر در دادسرا شکایت کرد، دادسرا تحقیقاتی را به عمل می‌آورد و اگر جرم مرتکب در دادگاه اثبات شود، امکان اعمال مجازات قانونی میسر خواهد بود و مهلت زمانی که می‌توان شکایت اعاده حیثیت کرد، یک سال از زمان وقوع جرم است.
اگر شخصی به هر دلیلی اقدام به بی‌اعتبار کردن شرف و آبروی دیگری از طریق نسبت دادن جرم یا مطالب خلاف واقع و کذب به دیگری کند، طرف مقابل که متضرر از این اقدام شده است، حق این را دارد که به مراجع قضائی مراجعه کند و سعی در ترمیم شرف و حیثیت خود داشته باشد.
علاوه بر این، یکی دیگر از مسائلی که سبب خدشه به حیثیت و آبروی دیگری می‌شود، شکایت به دلایل واهی است، اگر شخصی تصمیم بگیرد به دلایل واهی و خلاف واقعیت از شخصی شکایت کند و جرمی را به او نسبت دهد و سبب حضور شخص در دادگاه‌های کیفری و حقوقی شود، در این صورت اگر حتی این شخص بی‌گناه شناخته شود، صرف حضور وی در دادگاه و نسبت دادن جرم و جنایت به او، ممکن است سبب خدشه در آبروی وی شود و به همین دلیل، اگر اشخاص مورد اهانت و افترا قرار بگیرند، قانون مجازات اسلامی این عمل را جرم می‌داند و در نیتجه، امکان شکایت از مرتکب جرم را برای متضرر و شخص شاکی در نظر گرفته است.
مجازات اعاده حیثیت در قانون
ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی: اگر فردی از دو طریق خطی و چاپی مانند چاپ در روزنامه یا سخنرانی در جمعی اقدام به تهمت‌زنی به کسی بکند، از نظر قانون مجرم است و این فرد موظف به جبران کار خود، از طریق جزای نقدی درجه شش خواهد بود.
ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی: اگر فردی از هر لحاظ مانند نامه، گزارش، شکواییه یا هر کار دیگری اقدام به ضرر رساندن به شخصی کند، مجرم واقع می‌شود و فردی که به او تهمت‌زده شده می‌تواند از شخص افترازننده شکایت کند و او را به یک ماه تا یک سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق محکوم کند.
ماده ۶۹۹ قانون مجازات اسلامی: در صورتی که فردی برای افترا به شخصی از روی قصد اقدام به گذاشتن چیزی در منزل او کند، مجرم است و پس از اثبات جرم به ۷۴ ضربه شلاق و حبس از سه ماه تا یک سال محکوم می‌شود.
ماده ۱۷۱ قانون اساسی: اگر قاضی پرونده حکم اشتباهی صادر کند و منجر به ضرر رساندن به کسی شود، ضامن جبران خسارت وارده خواهد بود، همچنین فرد می‌تواند برای اعاده حیثیت خود از قاضی شکایت کند تا آبروی ریخته شده، جبران شود.
مراحل طرح شکایت و اعاده حیثیت
مراحل زیر برای طرح این شکایت باید طی شود:
نخستین مرحله طرح شکایت و اعاده حیثیت تنظیم شکایت نامه است و همواره توصیه می‌شود برای تنظیم شکایت‌نامه از یک وکیل متخصص کمک بخواهید، وکلای باتجربه می‌توانند این شکایت‌نامه را همراه با دلایل و مستندات قانونی تنظیم کنند و در نهایت فرد برای ثبت شکایت‌نامه باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضائی مراجعه کند.
در مرحله دوم طرح این شکایت طرفین باید در جلسه دادرسی حضور بایند و وقت این جلسه در سامانه ثنا یا از طریق پیامک ابلاغ می‌شود.
در مرحله سوم، دادگاه تحقیقات مورد نیاز و بررسی‌های اولیه را نسبت به شکایت‌نامه انجام خواهد داد و اگر تخلف فرد اثبات شود، قرار جلب دادرسی در این مورد صادر می‌شود.
در مرحله نهایی، پرونده به دادگاه کیفری صالح ارسال خواهد شد تا پرونده توسط قاضی مورد رسیدگی قرار گیرد و حکم مجازات صادر شود.
انواع اعاده حیثیت
اعاده حیثیت از لحاظ کیفری: در صورت قرار گرفتن مورد اتهام جرم از سوی شخص دیگر و تشکیل جلسه دادگاه به موجب آن، برای اثبات بی‌گناهی خود می‌توانید شکایت و اعاده حیثیت را مطرح کنید.
اعاده حیثیت از لحاظ حقوقی: اگر فرد در گذشته جرمی مرتکب شده باشد و به دلیل جرم ارتکابی خود و مجازات آن از حق اجتماعی محروم شده باشد و این امر حیثیت و آبروی ایشان را لکه‌دار کرده باشد، فرد می‌تواند درخواست اعاده حیثیت خود را مطرح کند و با ارائه دادخواست می‌توانید اهلیت خود در رابطه با حقوق اجتماعی را باز یابید.
