به گزارش خبرگزاری ایمنا، ایران از سال ۲۰۰۵ میلادی و با ارسال ماهواره «سینا ۱»، به باشگاه کشورهای فضایی پیوست، ماهواره‌ای که به کمک روسیه به آسمان فرستاده شده بود و در این مسیر سازمان فضایی ایران برنامه‌ریزی برای استفاده از فضا و گسترش فناوری‌های فضایی در کشور با استفاده از دانش بومی و همکاری‌های بین‌المللی را در دستور کار خود قرار داد.
بعد از این بود که با ایجاد زیر ساخت‌های علمی کشور توانست علاوه بر طراحی و ساخت ماهواره به سمت پرتاب آنها نیز پیش برود که این امر با توسعه پایگاه‌های فضایی محقق شد که از آن جمله می‌توانیم به پایگاه‌های فضایی امام خمینی (ره) سمنان، پایگاه فضایی قم، مرکز فضایی البرز و پایگاه فضایی چابهار اشاره کرد.
از میان این پایگاه‌ها، پایگاه فضایی سمنان به‌عنوان بزرگ‌ترین و البته شناخته شده‌ترین پایانه فضایی کشور به شمار می‌رود.
علاوه بر توسعه پایگاه‌های فضایی، توسعه ماهواره‌برها نیز در دستیابی کشور به چرخه طراحی تا تولید ماهواره‌های بومی مؤثر بوده است. ماهواره‌بر سفیر در سال ۱۳۸۷ و ماهواره بر سیمرغ ۲ در سال ۱۳۹۶ طراحی و ساخته شد و پس از آن ماهواره‌برهای سریر و سروش برای حمل ماهواره‌ها عرضه شدند.
با این زیر ساخت‌ها کشور موفق به پرتاب چندین ماهواره شد که برخی از آنها موفق و برخی ناموفق بوده است.
علیرضا بیات، پژوهشگر فضایی درباره وضعیت حال حاضر ماهواره‌های ایرانی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: در کشور ایران یک سری ماهواره هستند که خود ماهواره آماده شده، در صف پرتاب قرار گرفته و منتظر معرفی موشک پرتابگر آن هستند تا پرتاب شود و در مدار قرار گیرد و دسته دیگری از ماهواره‌ها در حال ساخت هستند و باید منتظر بهره‌برداری از آنها باشیم.
وی می‌افزاید: از جمله ماهواره‌هایی که آماده شده‌اند و سال جاری پرتاب می‌شوند و تنها منتظر انتخاب موشک پرتابگر آن هستیم، می‌توان به ماهواره‌های طلوع ۳ و ققنوس ۲ اشاره کرد، این دو ماهواره‌های آماده شده هستند که قرار است توسط سازمان فضایی پرتاب شوند.
پژوهشگر فضایی ادامه می‌دهد: ماهواره‌های دیگر از نوع سنجشی هستند که هنوز نام‌گذاری آنها انجام نشده است، این ماهواره‌ها معمولاً به صورت گروهی به سمت مدار پرتاب می‌شوند و در مدار قرار می‌گیرند.
وی اضافه می‌کند: در کنار این ماهواره‌های قطعی، ماهواره‌های بخش خصوصی نیز وجود دارد که توسط شرکت امیدفضا ساخته شده و به احتمال زیاد در سال جاری این دو ماهواره هدهد و کوثر توسط ماهواره‌بر روسی از پایگاه فضایی وستوچنی روسیه پرتاب خواهد شد.
بیات می‌گوید: مورد بعدی منظومه ماهواره‌ای شهید سلیمانی است که در حال ساخت است و ممکن است تعدادی از ماهواره‌های این منظومه سال جاری به فضا پرتاب شود.
وی اظهار می‌کند: نکته مهم در پایگاه فضایی کشور، پایگاه فضایی امام خمینی در سمنان است که پرتاب‌های کشور از آنجا انجام می‌شود، همچنین در چابهار و نزدیک آب‌های آزاد، پایگاه فضایی ساخته شده که در سال جاری قرار است تست پرتاب در آن انجام شود.
بیات بیان می‌کند: ماهواره طلوع ۳ که قرار است در سال جاری پرتاب شود، یکی از ماهواره‌های سنجش از راه دور است که مهم‌ترین وظیفه آن تصویربرداری از زمین است، وزن آن حدود ۱۵۰ کیلوگرم و قرار است در مدار لئو در فاصله ۵۰۰ کیلومتری زمین قرار گیرد تا تصاویری با دقت حدود پنج متر در تک طیف و ۱۰ متر در طیف رنگی به ایستگاه‌های زمینی ارسال کند.
وی ادامه می‌دهد: حدود ۸۰ درصد سامانه‌ها و تجهیزات این ماهواره در کشور ایران ساخته شده و بومی است.
بیات می‌گوید: اگر این ماهواره به صورت کامل و موفق در مدار قرار گیرد در آینده می‌توانیم برای مسائل کشاورزی، منابع آبی، مدیریت مخاطرات طبیعی، کاهش بلایای طبیعی همچون زلزله، سیل و آتش‌سوزی، پایش محیط زیست، آلودگی هوا و تغییرات آب‌وهوایی نقشه‌برداری دقیق و با کیفیت از سطح زمین را با این ماهواره داشته باشیم.
به گزارش ایمنا، تمام این دستاوردها ثابت می‌کند که ایران تاکنون به پیشرفت‌های مورد انتظار دست یافته و توانسته است انحصار برخی کشورها را در زمینه علوم فضایی در هم بشکند و جز کشورهای پیشرو در این زمینه باشد.
ایران از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی به پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه فناوری فضایی دست یافته و با پرتاب ماهواره‌های ساخت داخل، جایگاه خود را در میان کشورهای پیشرو به دست آورده است.
لیست ماهواره‌هایی که تاکنون ایران به فضا پرتاب کرده است:
۱۵ آبان‌ماه ۱۳۸۴
سینا یک
ماهواره «سینا ۱» نخستین محصول فضایی مشترک ایران و روسیه بود که در نخستین روزهای آبان‌ماه ۱۳۸۴ از پایگاه فضایی «پلتسک» روسیه به وسیله موشک «کاسموس» به فضا پرتاب شد. با پرتاب این ماهواره، ایران چهل‌وسومین کشور صاحب ماهواره در جهان شد.
۱۵ بهمن‌ماه ۱۳۸۷
امید یک
این ماهواره «مخابراتی» بود و از پایگاه سمنان و با ماهواره‌بر «سفیر ۱» به فضا پرتاب شد. این ماهواره در ۵ اردیبهشت ۱۳۸۸ در مناطق آمریکای جنوبی و بر فراز اقیانوس اطلس سقوط کرد.
۲۵ خردادماه ۱۳۹۰
رصد
«رصد» دومین ماهواره ایرانی بود که توسط موشک‌های حامل ایرانی به فضا فرستاده شد. رصد همچنین نخستین ماهواره تصویربرداری ایران بود که از پایگاه سمنان و با ماهواره‌بر «سفیر یک» به فضا پرتاب شد. این ماهواره در ۱۵ تیرماه ۱۳۹۰ بعد از ۳ هفته به‌کار خود پایان داد.
۱۴ بهمن‌ماه ۱۳۹۰
نوید
«نوید» ماهواره تصویربرداری که از پایگاه سمنان پرتاب شد؛ ماهواره‌ای که در بهمن‌ماه ۱۳۸۸ ازسوی متخصصان دانشگاه علم و صنعت رونمایی شده بود. «نوید» ۶ روز پس‌از پرتاب تصاویری را به ایستگاه زمینی ارتباطی ایران ارسال کرد.
۱۳ بهمن‌ماه ۱۳۹۳
فجر
«فجر» نخستین ماهواره با مأموریت انتقال مداری کشور بود که گفته شد سبب افزایش طول عمر ماهواره به یک و نیم سال می‌شود؛ ماهواره‌ای که از پایگاه سمنان پرتاب شد.
مردادماه ۱۳۹۶
طلوع یک
«طلوع ۱» ماهواره تصویربرداری بود که از پایگاه پرتاب امام‌خمینی (ره) و با ماهواره‌بر «سیمرغ» به فضا پرتاب شد، اما پرتاب موفقیت‌آمیزی نداشت در مدار قرار نگرفت.
۲۵ دی‌ماه ۱۳۹۷
پیام یک
«پیام یک» ماهواره‌ای سنجشی و متعلق به دانشگاه امیرکبیر بود که با ماهواره‌بر «سیمرغ» به فضا پرتاب شد، اما این پرتاب هم به اذعان مسئولان وقت، موفقیت‌آمیز نبود و در مدار قرار نگرفت.
۱۷ بهمن‌ماه ۱۳۹۷
دوستی
ماهواره «دوستی» محصول متخصصان دانشگاه صنعتی شریف بود که در دهه فجر سال ۱۳۹۷ پرتاب شد، اما با اخبار ضد و نقیضی درباره سرنوشت آن همراه بود.
۲۰ بهمن ماه ۱۳۹۸
ظفر یک
«ظفر یک» ماهواره‌ای محصول دانشگاه علم و صنعت بود که کاربری سنجش از دور داشت و با ماهواره «سیمرغ» به مدار ۵۳۰ کیلومتری پرتاب شد و گفته می‌شود در مرحله سوم پرتاب به‌دلیل نرسیدن به سرعت لازم سقوط کرد.
۳ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۹
نور یک
«نور یک» ماهواره‌ای چند منظوره ساخت ایران بود که از سوی سپاه پاسداران و به‌وسیله ماهواره‌بر «قاصد» از کویر مرکزی ایران با موفقیت در مدار ۴۲۵ کیلومتری زمین قرار گرفت.
۸ اسفندماه ۱۴۰۰
نور ۲
«نور ۲» ماهواره‌ای نظامی بود که از سوی ماهواره‌بر سه مرحله‌ای و سوخت ترکیبی «قاصد» نیروی هوافضای سپاه پاسداران به فضا پرتاب شد و در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین قرار گرفت.
۱۸ مردادماه ۱۴۰۱
خیام
«خیام» ماهواره سنجش از دور بود که به سفارش سازمان فضایی ایران و از سوی یک شرکت روسی ساخته شد و توسط موشک روسی «سایوز» از پایگاه فضایی «بایکونور» قزاقستان به مدار نزدیک زمین ارسال شد.
۵ مهرماه ۱۴۰۲
نور ۳
«نور ۳» ماهواره‌ای چندمنظوره ساخت سپاه پاسداران ایران بود که توسط ماهواره‌بر «قاصد» به فضا پرتاب شد. این ماهواره با سرعت ۷/۶ کیلومتر بر ثانیه و ۵۰۰ ثانیه پس‌از پرتاب، در مدار ۴۵۰ کیلومتری از سطح زمین قرار گرفت.
۲۸ آبان‌ماه ۱۴۰۲
۵ ماهواره جدید
در آخرین روزهای آبان‌ماه سال‌جاری بود که در جریان بازدید رهبر معظم انقلاب از نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه‌پاسداران نام ۵ ماهواره در اختیار این نیرو رسانه‌ای شد که «مبین یک» و «مبین ۲» از جمله آنها به‌شمار می‌روند. از این ماهواره‌ها اطلاعات چندانی منتشر نشده‌است.
۳۰ دی‌ماه ۱۴۰۲
ثریا
ماهواره ثریا توسط موشک «قائم ۱۰۰» سپاه پاسداران در روزهای اخیر با موفقیت، به مدار ۷۵۰ کیلومتری زمین پرتاب شد؛ ماهواره‌ای که گفته می‌شود سوخت جامد دارد و سه مرحله‌ای است.
۹ بهمن‌ماه ۱۴۰۲
مهدا، کیهان ۲، هاتف ۱
ماهواره ۳۲ کیلومتری مهدا به‌همراه ۲ نانو ماهواره دیگر به‌وسیله پرتابگر سیمرغ با موفقیت با فضا پرتاب شدند و در مدار ۴۵۰ کیلومتری قرار گرفتند.
