به گزارش خبرگزاری ایمنا، روز جهانی نابینایان فرصتی است تا به چالش‌ها و حقوق افراد نابینا توجه بیشتری شود، این روز نمادی از استقلال و توانمندی این افراد است و یادآور این موضوع است که نابینایان نیز می‌توانند به عنوان اعضای فعال جامعه در زمینه‌های مختلف مشارکت داشته باشند و با افزایش آگاهی عمومی و ایجاد محیط‌های مناسب، می‌توانیم به کاهش پیش‌داوری‌ها کمک کنیم و دنیایی فراگیرتر و عادلانه‌تر برای همگان بسازیم.
در روزگاری که تکنولوژی و پیشرفت‌های علمی به اوج خود رسیده‌اند هنوز هم نابینایان با چالش‌های بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند، این افراد که با دنیایی متفاوت از دیگر افراد زندگی می‌کنند، نیازمند توجه و احترام بیشتری از سوی جامعه هستند و احترام به نابینایان تنها به معنای کمک کردن به آن‌ها در عبور از خیابان یا خواندن یک متن نیست، بلکه به معنای درک عمیق‌تر از نیازها و توانایی‌های آن‌هاست.
جامعه باید به این باور برسد که نابینایان نیز مانند دیگران حق دارند از تمام امکانات و فرصت‌های موجود بهره‌مند شوند و این امر تنها با افزایش آگاهی عمومی و تغییر نگرش‌ها ممکن است و مردم باید بدانند که نابینایان نه تنها ناتوان نیستند، بلکه در بسیاری از زمینه‌ها می‌توانند بسیار موفق و مؤثر باشند، از سوی دیگر مسئولان نیز باید با جدیت بیشتری به مشکلات این قشر از جامعه بپردازند و فراهم کردن زیرساخت‌های مناسب از جمله معابر ایمن، وسایل نقلیه عمومی قابل دسترس و امکانات آموزشی و شغلی از جمله اقداماتی است که می‌تواند زندگی نابینایان را بهبود بخشد.
تأمین زیرساخت‌های مناسب نه تنها به نابینایان کمک می‌کند تا به طور مستقل‌تر زندگی کنند، بلکه به آن‌ها این امکان را می‌دهد که به طور کامل در جامعه مشارکت داشته باشند و از حقوق برابر برخوردار شوند و روز جهانی نابینایان یادآور این نکته است که هنوز راه درازی در پیش داریم تا بتوانیم جامعه‌ای فراگیر و حمایت‌گر برای تمام افراد بدون توجه به توانایی‌های جسمانی‌شان ایجاد کنیم و این روز فرصتی است برای بازنگری در اقدامات گذشته و برنامه‌ریزی برای آینده‌ای بهتر، تا جایی که نابینایان نیز بتوانند به طور کامل در تمام جنبه‌های زندگی شرکت کنند و از حقوق و فرصت‌های برابر بهره‌مند شوند.
انجمن نابینایان، مامن آرامش و توانمندسازی روشن‌دلان
منصور شادکام، قائم مقام انجمن نابینایان ایران و دبیر کتابخانه‌های دیجیتال گویای نابینایان و کم بینایان کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: انجمن نابینایان که در سال ۱۳۷۳ تأسیس شده است، سابقه‌ای ۳۰ ساله در خدمت‌رسانی به جامعه نابینایان دارد؛ این انجمن با هدف پیگیری حقوق شهروندی و رفع نیازهای نابینایان به فعالیت‌های گسترده‌ای پرداخته است و در طول این سال‌ها توانسته است با تلاش‌های بی‌وقفه و همت اعضا و همکاران خود به یکی از مهم‌ترین نهادهای حمایتی و اجتماعی در کشور تبدیل شود.
وی می‌افزاید: انجمن نابینایان با رویکردی فرهنگی، اجتماعی، حمایتی، آموزشی، مددکاری و مشاوره‌ای همواره در حال خدمت‌رسانی به نابینایان بوده است و با برگزاری دوره‌های آموزشی مختلف همچون آموزش خط بریل، آموزش کامپیوتر، مهارت‌های زندگی، زبان، احکام و صنایع‌دستی توانسته است به ارتقای سطح دانش و مهارت‌های نابینایان کمک شایانی کند، همچنین جلسات مشاوره‌ای که در این انجمن برگزار می‌شود به نابینایان و خانواده‌هایشان در مواجهه با چالش‌های روزمره یاری می‌رساند.
قائم مقام انجمن نابینایان ایران و دبیر کتابخانه‌های دیجیتال گویای نابینایان و کم بینایان کشور ادامه می‌دهد: در سال ۱۳۹۰ رویکرد انجمن بیشتر به سمت فعالیت‌های فرهنگی متمایل شد و در سال ۱۳۹۱ با همکاری یک شرکت اقدام به ساخت کتابخانه نابینایان کردیم و این کتابخانه‌ها که با هدف ارتقای سطح دسترسی نابینایان به منابع آموزشی و فرهنگی تأسیس شد، نقش مهمی در توسعه فرهنگی این جامعه ایفا کرده است.
نور دانش در دنیای تاریک، تأسیس کتابخانه‌ای برای نابینایان
شادکام با بیان اینکه در سال ۱۳۹۱ تنها حدود ۴۰ منبع کتاب برای کودکان و نوجوانان نابینا وجود داشت، می‌گوید: این تعداد عنوان کتاب بسیار کم بود، اما با تلاش‌های مستمر تعداد کتابخانه‌ها و منابع موجود در آن‌ها به طور چشمگیری افزایش پیدا کرد، به‌گونه‌ای که در سال ۱۳۹۱ حدود پنج کتابخانه و هفت کتابخانه در دو سال پس از آن و سه کتابخانه در سال ۱۳۹۷ تأسیس شد که اولین کتابخانه نابینایان در زنجان افتتاح شد و این روند توسعه تا به امروز ادامه داشته است.
وی ادامه می‌دهد: اکنون در این کتابخانه‌ها حدود ۳۳۰ عنوان کتاب بریل و حدود ۱۱ هزار عنوان کتاب صوتی وجود دارد که این منابع ارزشمند به نابینایان امکان می‌دهد تا به راحتی به اطلاعات و دانش دسترسی پیدا کنند و از فرصت‌های آموزشی و فرهنگی بهره‌مند شوند، علاوه‌بر منابع کتابخانه‌ای، در این کتابخانه‌ها دوره‌های آموزشی مختلفی همچون آموزش خط بریل، آموزش کامپیوتر، مهارت‌های زندگی، زبان، احکام و صنایع‌دستی نیز برگزار می‌شود.
قائم مقام انجمن نابینایان ایران و دبیر کتابخانه‌های دیجیتال گویای نابینایان و کم بینایان کشور در رابطه با فعالیت‌های فرهنگی انجمن نابینایان این‌گونه می‌گوید: در جشنواره‌های ملی کتاب، تقدیر و تشکر از نویسندگان معلول به ویژه کم‌بینا و نابینا صورت می‌گیرد تا این افراد به جامعه نویسندگان و اهل قلم معرفی شوند و این رویدادها فرصتی برای درخشش استعدادهای نابینایان فراهم می‌آورد.
شادکام می‌افزاید: در حوزه ارسال و نوشتار مقالات و معرفی آن‌ها در کنگره‌ها و سمینارها، انجمن نابینایان نقش چشمگیری دارد و تاکنون بیش از ۱۰۰ مقاله علمی از طرف انجمن نابینایان ارسال شده است و افراد در قالب سخنرانی و پوستر آن‌ها را ارائه داده‌اند و چند مقاله به عنوان بهترین مقاله منتشر شده است که این نشان از توانمندی و دانش بالای نابینایان دارد، همچنین انجمن نابینایان نشریه‌ها و ماه‌نامه‌هایی را تولید می‌کند که اعضا تحریریه آن همگی از نابینایان و معلولان هستند.
حضور فعال نابینایان در عرصه تولیدات رسانه‌ای
وی با اشاره به اینکه از دیگر برنامه‌های فرهنگی انجمن نابینایان اجرای برنامه‌های رادیویی است، می‌افزاید: ۴۰۰ برنامه با اجرا و گویندگی نابینایان در رادیو اجرا شده است که تهیه‌کننده و مجری این برنامه‌ها از افراد کم‌بینا و نابینا هستند و این برنامه‌ها صدای جامعه هدف نابینایان است و صدای آن‌ها را به گوش مسئولان می‌رساند.
قائم مقام انجمن نابینایان ایران و دبیر کتابخانه‌های دیجیتال گویای نابینایان و کم بینایان کشور ادامه می‌دهد: تألیف دایره‌المعارف نابینایان از دیگر فعالیت‌های این انجمن است که در آینده از آن رونمایی خواهد شد، این دایره‌المعارف کامل‌ترین و جامع‌ترین کتاب دایره‌المعارف نابینایان در کشور و حتی جهان است که به صورت سه جلد در ۲۱۰۰ صفحه منتشر خواهد شد و این اثر ارزشمند گنجینه‌ای از دانش و اطلاعات برای جامعه نابینایان خواهد بود و به ارتقای سطح آگاهی و شناخت عمومی از مسائل و نیازهای نابینایان کمک شایانی خواهد کرد.
شادکام ادامه می‌دهد: از دیگر اقدامات برجسته انجمن برگزاری سفرهای زیارتی و سیاحتی است که چندین بار در هر سال برنامه‌ریزی می‌شود که افراد نابینا و کم‌بینا در آن‌ها شرکت می‌کنند و علاوه بر این هر ماه اردوی کوه‌گردی برگزار می‌شود که فرصتی برای تجربه طبیعت و تقویت روحیه اعضا فراهم می‌آورد.
اجرایی نشدن قانون حمایت از افراد دارای معلولیت، دغدغه اصلی نابینایان
وی با بیان اینکه انجمن نابینایان در زمینه مددکاری و کمک‌های حمایتی به افراد تحت پوشش خود بسته‌های حمایتی و سبد کالا توزیع می‌کند، می‌افزاید: این انجمن با داشتن ۲۵ شعبه در شهرهای مختلف این بسته‌ها را به دست نیازمندان می‌رساند و این بسته‌های حمایتی شامل بسته لوازم‌التحریر، پوشاک و لوازم زندگی است و هر ساله به افراد نیازمند کمک‌های موردی از جمله دارو، رهن و اجاره ارائه می‌شود تا بتوانند با مشکلات روزمره خود بهتر مقابله کنند.
قائم مقام انجمن نابینایان ایران و دبیر کتابخانه‌های دیجیتال گویای نابینایان و کم بینایان کشور می‌گوید: از مشکلات و دغدغه‌های اصلی افراد تحت پوشش انجمن، اجرایی نشدن قانون حمایت از افراد دارای معلولیت است که این قانون در سال ۱۳۹۶ توسط مجلس شورای اسلامی تأیید شد، اما تاکنون به درستی اجرایی نشده است، در حالی که اگر این قانون به طور کامل اجرا شود حدود ۸۰ درصد از مشکلات جامعه نابینایان همچون چالش‌های موجود در پرداخت شهریه دانشگاه، مناسب‌سازی شهرها، اشتغال و بیمه حل خواهد شد.
شادکام با اشاره به اینکه افراد نابینا نباید به عنوان شهروندان درجه دوم نگریسته شوند، می‌افزاید: شهرداری‌ها نقش مهمی در زیرسازی شهر برای کارایی بهتر برای نابینایان دارند و می‌توانند بسیار مؤثر باشند، البته باید توجه داشت بودجه‌ای که برای تأمین این منابع و زیرساخت‌ها مصرف می‌شود باید استاندارد باشد و نظارت بر آن‌ها صورت گیرد تا کارآمد باشد، از جمله این زیرساخت‌ها می‌توان به سرویس‌های بین‌شهری، خدمات رستورانی و خدمات بین‌راهی اشاره کرد.
گاهی توانایی افراد نابینا از افراد بینا بیشتر است
وی با بیان اینکه افراد نابینا و معلول شرایط استخدامی مناسبی ندارند، ادامه می‌دهد: افراد نابینا و معلول شرایط استخدامی مناسبی ندارند و حتی با پذیرفته شدن در آزمون‌ها، در گزینش‌ها رد صلاحیت می‌شوند، در حالی که توانایی و قابلیت‌های افراد نابینا گاهی از افراد بینا بیشتر است و افراد نابینا با وجود یک زیرساخت و ابزار ساده می‌توانند به خوبی از آن استفاده کنند.
قائم مقام انجمن نابینایان ایران و دبیر کتابخانه‌های دیجیتال گویای نابینایان و کم بینایان کشور می‌گوید: در روستاها نبود مدارس استثنایی، افراد نابینا را به شهر می‌کشاند که این امر موجب ترک تحصیل تعداد زیادی از افراد نابینا شده یا حتی با حضور آن‌ها در شهر و با وجود اینکه زیرساخت مناسبی برای حضور آن‌ها وجود ندارد در نهایت خاطره خوبی برای آن‌ها از دوران تحصیل رقم نمی‌خورد.
شادکام ادامه می‌دهد: رسانه ملی باید نقش خود را در آگاه‌سازی جامعه ایفا کند و به افراد آموزش دهد که چگونه به یاری و کمک به نابینایان بپردازند و آن‌ها را درک کنند، رسانه‌ها باید مشکلات نابینایان را به طور گسترده پوشش دهند تا سازمان‌ها و افراد مربوطه برای همکاری و کمک به آن‌ها اقدام کنند، آگاهی‌بخشی از طریق رسانه‌ها می‌تواند تأثیر بسزایی در تغییر نگرش جامعه نسبت به نابینایان داشته باشد و زمینه‌ساز ایجاد فرصت‌های برابر برای آن‌ها شود.
کوهنوردی و فتح ۴۵ قله، افتخارآفرینی بانوی نابینای مطلق
نسیم برنجیان، عضو انجمن نابینایان کشور که به دلیل وجود توده مغزی، چشمانش ارتباطش را با دنیای بینایان به طور کامل قطع کرد، نمونه‌ای از این تلاش‌ها و امیدهاست؛ او که دارای لیسانس علوم ارتباطات و عضو انجمن نابینایان است، اولین زن کوهنورد نابینای مطلقی است که به قله دماوند صعود کرده و ۴۵ قله را فتح کرده است، او تنها قله‌نورد نابینای مطلق تهران است، وی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: افراد نابینا حتی با قبولی در آزمون‌ها و کسب مدارک تحصیلی در گزینش‌های شغلی با مشکلاتی مواجه می‌شوند، چرا که اغلب کارفرمایان به دلیل نگرانی‌های احتمالی از استخدام افراد نابینا خودداری می‌کنند.
عضو انجمن نابینایان در رابطه با فعالیت‌های انجمن نابینایان می‌گوید: تمام فعالیت‌های تفریحی، زیارتی، جشن‌های برگزار شده توسط انجمن نابینایان به دلیل تأمین هزینه‌های بسیاری از آن توسط انجمن هزینه زیادی بر نابینایان تحمیل نمی‌کند و افراد می‌توانند به راحتی در فعالیت‌های انجمن حضور داشته باشند.
حمل و نقل عمومی و عبور در معابر چالش چندین ساله نابینایان است
برنجیان یکی از چالش‌های بزرگ برای افراد نابینا را حمل و نقل عمومی می‌داند که اتوبوس‌های حمل و نقل معلولان بیشتر حمل افراد ویلچری را در اولویت قرار می‌دهند و افراد نابینا در صورت تکمیل صندلی‌ها توسط معلولان بینا مجبور به ایستادن در وسیله حمل و نقل می‌شوند که این موضوع باعث می‌شود که زندگی روزمره‌شان با سختی‌های اضافی همراه باشد.
وی ادامه می‌دهد: نابینایان در حمل و نقل عمومی و معابر با چالش‌های زیادی مواجه هستند، زیرساخت‌های نامناسب و دسترس‌پذیر نبودن در استفاده از اتوبوس‌ها و متروها حمل‌ونقل را برای آن‌ها دشوار می‌کند و بسیاری از پیاده‌روها و معابر نیز برای عبور و مرور نابینایان مناسب‌سازی نشده‌اند که این مسئله موجب می‌شود آن‌ها نتوانند به راحتی در شهر تردد داشته باشند.
توانایی نابینایان در فضای شغلی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد
اولین زن کوهنورد نابینای مطلق در رابطه با چالش‌های استخدامی نابینایان می‌افزاید: در حوزه اشتغال نیز نابینایان با تبعیض‌های زیادی روبه‌رو هستند و با وجود قوانین حمایتی بسیاری از کارفرمایان از استخدام نابینایان خودداری می‌کنند و سهمیه‌های قانونی استخدام معلولان نیز به درستی رعایت نمی‌شود و این مسائل موجب می‌شود نابینایان نتوانند به طور کامل از حقوق شهروندی خود بهره‌مند شوند و در جامعه مشارکت فعال داشته باشند.
برنجیان با بیان اینکه برخوردهای نادرست و تبعیض‌آمیز در محیط‌های کاری نیز یکی دیگر از مشکلاتی است که نابینایان با آن مواجه هستند، اضافه می‌کند: بسیاری از کارفرمایان به دلیل ناآگاهی یا پیش‌داوری‌های نادرست از توانمندی‌های افراد نابینا غافل می‌شوند و فرصت‌های شغلی را از آن‌ها دریغ می‌کنند و این تبعیض‌ها نه تنها به حقوق انسانی نابینایان آسیب می‌زند، بلکه موجب می‌شود استعدادها و توانمندی‌های آن‌ها در سطح جامعه مغفول بماند.
روز جهانی عصای سفید، فرصتی برای شنیده شدن صدای عدالت‌خواهی نابینایان
در دنیای پرهیاهوی امروز، نابینایان همچنان در سایه‌های نادیده‌انگاری زندگی می‌کنند و این افراد که با چشمانی بسته، اما با قلبی باز و ذهنی روشن به دنیا می‌نگرند و بیشتر با کم‌لطفی و ناآگاهی جامعه مواجه می‌شوند، جامعه‌ای که هنوز به درک کامل از توانایی‌ها و نیازهای آن‌ها نرسیده است.
نابینایان، این قهرمانان خاموش، هر روز با چالش‌های بی‌شماری دست و پنجه نرم می‌کنند، از تردد در خیابان‌های شلوغ و پرخطر گرفته تا دسترسی به امکانات آموزشی و بهداشتی، همه و همه برای آن‌ها به موانعی بزرگ تبدیل شده‌اند، اما شاید بزرگترین چالش موجود ناآگاهی و بی‌توجهی جامعه نسبت به حقوق و نیازهایشان باشد.
در بسیاری از موارد نابینایان به دلیل ناآگاهی کارفرمایان و اعتماد نکردن به توانایی‌هایشان از فرصت‌های شغلی محروم می‌شوند و این در حالی است که بسیاری از آن‌ها با تکیه بر مهارت‌ها و تجارب خود قادر به انجام کارهای پیچیده و تخصصی هستند، اما تبعیض و ناآگاهی همچنان سد راه آن‌ها است.
نابینایان نمادی است از تلاش‌های بی‌وقفه برای دستیابی به حقوق برابر و زندگی بهتر هستند، اما این تلاش‌ها تنها زمانی به ثمر می‌نشیند که جامعه به درک عمیق‌تری از نیازها و توانایی‌های آن‌ها برسد و با همکاری و هم‌دلی زمینه‌ساز تحقق آرزوهایشان شود.
باید به یاد داشته باشیم که نابینایان نیز همچون دیگر افراد جامعه حق دارند از زندگی با کیفیت و فرصت‌های برابر برخوردار باشند و این مسئولیت همه ماست که با افزایش آگاهی و تغییر نگرش‌ها دنیایی بهتر و عادلانه‌تر برای آن‌ها بسازیم، دنیایی که در آن هیچ‌کس به دلیل ناتوانی جسمی از حقوق و فرصت‌های خود محروم نشود.