به گزارش ایمنا، «روز جمعه» نزد مسلمانان دارای اهمیت بسیار و بین منتظران ظهور، از ارزش و احترام ویژه‌ای برخوردار است که در روایات و احادیث بر فضیلت آن تاکید شده، در منابع دینی نیز برای این روز آداب و اعمال مستحب توصیه شده است.
فضیلت روز جمعه
با استناد به آیات و روایات اهل بیت عصمت و طهارت (ع) شب و روز جمعه فضیلت زیادی دارد:
پیامبر اکرم (ص): «إِنَّ یَوْمَ الْجُمُعَةِ سَیِّدُ الْأَیَّامِ؛ روز جمعه سرور روزهاست» (حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۷، ص۳۷۶)
امام صادق (ع) «انّ الله اختار من کلّ شیءٍ شیئاً فاختار من الایّام یوم الجمعة؛ خداوند از هرچیزی، یکی را برگزیده است و از روزها جمعه را اختیار کرده است». (حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۷، ص۳۷۵)
امام باقر (ع): «الخَیرُ وَالشَّرُّ یُضاعَفُ یَومَ الجُمُعَةِ؛ خوبی و بدی در روز جمعه دو چندان می شود.» (ثواب الأعمال ، ص ۱۷۲)
ذکر روز جمعه
ذکر مخصوص روز جمعه، صلوات است:
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَعَجِّلْ فَرَجَهُمْ
خدایا بر محمّد و آل محمّد سلام و درود فرست و در ظهورشان تعجیل بفرما
ذکر دیگر روز جمعه
مستحب است که در پایان روز جمعه ده مرتبه این ذکر گفته شود:
«یَا دَآئِمَ الْفَضْلِ عَلی الْبَریِّه، یا باسِطَ الْیَدَیْنِ بِالْعَطِیَّه، یا صاحِبَ الْمَواهِبِ السَّنِیَّه، صَلِّ عَلی مُحَمِّدٍ وَ آلِهِ خَیْرِ الْوَری سَجِیَّهً، وَ اغْفِرْ لَنا یا ذَاالْعُلَی فِی هَذِهِ الْعَشِیَّه»
ای کسی که فضل و بخششت بر خلق دائمی است، و ای آن که دو دست احسانت به عطابخشی باز است، ای دارنده بخشش‌های ارجمند، درود فرست بر محمّد و آلش که بهترین مردم‌اند در سرشت و نهاد، و ما را ای خدای بلند مرتبه در این شب بیامرز.
دعای روز جمعه
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ، الْحَمْدُ لِلّٰهِ الأَوَّلِ قَبْلَ الْإِنْشاءِ وَالْإِحْیاءِ، وَالْآخِرِ بَعْدَ فَنَاءِ الأَشْیاءِ، الْعَلِیمِ الَّذِی لَایَنْسیٰ مَنْ ذَکَرَهُ، وَلَا یَنْقُصُ مَنْ شَکَرَهُ، وَلَا یَخِیبُ مَنْ دَعَاهُ، وَلَا یَقْطَعُ رَجَاءَ مَنْ رَجَاهُ. اللّٰهُمَّ إِنِّی أُشْهِدُکَ وَکَفیٰ بِکَ شَهِیداً، وَأُشْهِدُ جَمِیعَ مَلائِکَتِکَ وَسُکَّانَ سَمٰواتِکَ وَحَمَلَةِ عَرْشِکَ، وَمَنْ بَعَثْتَ مِنْ أَنْبِیَائِکَ وَ رُسُلِکَ، وَأَنْشَأْتَ مِنْ أَصْنَافِ خَلْقِکَ، أَنِّی أَشْهَدُ أَنَّکَ أَنْتَ اللّٰهُ لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ؛
به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانی‌اش همیشگی است، ستایش خدا را که آغاز هستی است پیش از آفرینش و حیات‌بخشی و پایان هستی است پس از نابودی همه چیز، دانایی که از یاد مبرد آن را که یادش کند و کم نگذارد از آنکه شکرش را به‌جای آورد و ناامید نسازد آن را که بخواندش و قطع نکند امید آنکه به او امید بست؛ خدایا! تو را گواه می‌گیرم و تو برای گواهی کافی هستی و گواه می‌گیرم همه فرشتگانت و ساکنان آسمان‌هایت و نگهبانان عرشت و رسولان و پیامبرانی که برانگیختی و انواع آفریده‌هائی که آفریدی (همه و همه را گواه می‌گیرم) بر اینکه باور دارم که همانا تویی خدا، شایسته پرستشی جز تو نیست؛
وَحْدَکَ لَا شَرِیکَ لَکَ وَ لَا عَدِیلَ، وَلَا خُلْفَ لِقَوْلِکَ وَلَا تَبْدِیلَ، وَأَنَّ مُحَمَّداً صَلَّی اللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ عَبْدُکَ وَرَسُولُکَ، أَدَّیٰ مَا حَمَّلْتَهُ إِلَی الْعِبَادِ، وَجَاهَدَ فِی اللّٰهِ عَزَّ وَجَلَّ حَقَّ الْجِهَادِ، وَأَنَّهُ بَشَّرَ بِمَا هُوَ حَقٌّ مِنَ الثَّوَابِ، وَأَنْذَرَ بِمَا هُوَ صِدْقٌ مِنَ الْعِقَابِ، اللّٰهُمَّ ثَبِّتْنِی عَلیٰ دِینِکَ مَا أَحْیَیْتَنِی؛
یگانه‌ای؛ شریکی نداری و بی‌همتایی و اختلاف و تفاوتی و تغییری در گفتارت نیست و اینکه محمّد که خدا بر او و خاندان او درود فرستد بنده و فرستاده توست؛ رسالتی را که بر عهده‌اش نهاده بودی به بندگانت رساند و در راه خدای عزوجل جهاد کرد، آنگونه که شایسته جهاد بود و به پاداشی که حق است مژده داد و از عذابی که راست است بیم داد، خدایا! تا زنده‌ام مرا بر دین خود ثابت بدار؛
وَلَا تُزِغْ قَلْبِی بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنِی، وَهَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ. صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَعَلَیٰ آلِ مُحَمَّدٍ، وَاجْعَلْنِی مِنْ أَتْباعِهِ وَشِیعَتِهِ، وَاحْشُرْ نِی فِی زُمْرَتِهِ، وَوَفِّقْنِی لِأَدَاءِ فَرْضِ الْجُمُعَاتِ، وَمَا أَوْجَبْتَ عَلَیَّ فِیها مِنَ الطَّاعَاتِ، وَقَسَمْتَ لِأَهْلِهَا مِنَ الْعَطَاءِ فِی یَوْمِ الْجَزَاءِ، إِنَّکَ أَنْتَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ.
و دلم را پس از آنکه به نور هدایت روشن کردی منحرف مکن و از نزد خود رحمتی بر من ببخش، چراکه تنها تو بخشاینده‌ای، درود فرست بر محمّد و خاندان محمّد و مرا از پیروان و شیعیان او قرار ده و در گروه او محشورم گردان و بر انجام واجبات جمعه‌ها و طاعاتی که در آن بر من لازم کردی توفیقم ده و عطایی که در رستاخیز برای اهل جمعه قرار داده‌ای نصیبم گردان، چه همانا تویی قدرتمند حکیم.
زیارت روز جمعه
خواندن زیارت امام زمان (عج) در روز جمعه توصیه شده است.
زیارت امام زمان (عج)
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا حُجَّةَ اللّٰهِ فِی أَرْضِهِ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا عَیْنَ اللّٰهِ فِی خَلْقِهِ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا نُورَ اللّٰهِ الَّذِی یَهْتَدِی بِهِ الْمُهْتَدُونَ، وَیُفَرَّجُ بِهِ عَنِ الْمُؤْمِنِینَ، السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْمُهَذَّبُ الْخائِفُ، السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْوَلِیُّ النَّاصِحُ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا سَفِینَةَ النَّجاةِ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا عَیْنَ الْحَیَاةِ، السَّلامُ عَلَیْکَ، صَلَّی اللّٰهُ عَلَیْکَ وَعَلَیٰ آلِ بَیْتِکَ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ، السَّلامُ عَلَیْکَ، عَجَّلَ اللّٰهُ لَکَ مَا وَعَدَکَ مِنَ النَّصْرِ وَظُهُورِ الْأَمْرِ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلایَ، أَنَا مَوْلاکَ عَارِفٌ بِأُولَاکَ وَأُخْرَاکَ، أَتَقَرَّبُ إِلَی اللّٰهِ تَعَالَیٰ بِکَ وَبِآلِ بَیْتِکَ، وَأَنْتَظِرُ ظُهُورَکَ وَظُهُورَ الْحَقِّ عَلَیٰ یَدَیْکَ؛
سلام بر تو ای حجّت خدا در زمینش، سلام بر تو ای دیده خدا در میان مخلوقاتش، سلام بر تو ای نور خدا که ره‌جویان به آن نور ره می‌یابند و به آن نور از مؤمنان اندوه و غم زدوده می‌شود، سلام بر تو ای پاک‌نهاد و ای هراسان از آشوب دوران، سلام بر تو ای همراه خیرخواه، سلام بر تو ای کشتی نجات، سلام بر تو ای چشمه حیات، سلام بر تو، درود خدا بر تو و بر خاندان پاکیزه و پاکت، سلام بر تو، خدا در تحقق وعده‌ای که به تو داده از نصرت و ظهور امرت شتاب کند، سلام بر تو ای مولای من، من دل‌بسته به تو و آگاه به مقام و موقعیت دنیا و آخرت توأم و به دوستی تو و خاندانت به‌سوی خدا تقرّب می‌جویم و ظهور تو و ظهور حق را به دست تو انتظار می‌کشم؛
وَأَسْأَلُ اللّٰهَ أَنْ یُصَلِّیَ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَأَنْ یَجْعَلَنِی مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ لَکَ وَالتَّابِعِینَ وَالنَّاصِرِینَ لَکَ عَلَیٰ أَعْدائِکَ، وَالْمُسْتَشْهَدِینَ بَیْنَ یَدَیْکَ فِی جُمْلَةِ أَوْلِیَائِکَ. یَا مَوْلایَ یَا صَاحِبَ الزَّمَانِ، صَلَواتُ اللّٰهِ عَلَیْکَ وَعَلَیٰ آلِ بَیْتِکَ، هٰذَا یَوْمُ الْجُمُعَةِ وَهُوَ یَوْمُکَ الْمُتَوَقَّعُ فِیهِ ظُهُورُکَ، وَالْفَرَجُ فِیهِ لِلْمُؤْمِنِینَ عَلَیٰ یَدَیْکَ، وَقَتْلُ الْکافِرِینَ بِسَیْفِکَ، وَأَنَا یَا مَوْلایَ فِیهِ ضَیْفُکَ وَجَارُکَ، وَأَنْتَ یَا مَوْلایَ کَرِیمٌ مِنْ أَوْلادِ الْکِرَامِ، وَمَأْمُورٌ بِالضِّیافَةِ وَالْإِجَارَةِ، فَأَضِفْنِی وَأَجِرْنِی صَلَوَاتُ اللّٰهِ عَلَیْکَ وَعَلَیٰ أَهْلِ بَیْتِکَ الطَّاهِرِینَ.
و از خدا درخواست می‌کنم بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستد و مرا از منتظران و پیروان و یاوران تو در برابر دشمنانت و از شهیدان پیش رؤیت، در شمار شیفتگانت قرار دهد، ای سرور من، ای صاحب زمان، درودهای خدا بر تو و بر خاندانت، امروز روز جمعه و روز توست، روزی که ظهورت و گشایش کار اهل ایمان به دستت در آن روز و کشتن کافران به سلاحت امید می‌رود و من ای آقای من در این روز میهمان و پناهنده به توأم و تو ای مولای من بزرگواری از فرزندان بزرگواران و از سوی خدا به پذیرایی و پناه‌دهی مأموری، پس مرا پذیرا باش و پناه ده، درودهای خدا بر تو و خاندان پاکیزه‌ات.
نماز روز جمعه
در رکعت اول نماز صبح جمعه سوره «جمعه» و در رکعت دوم سوره «توحید» خوانده شود.
حارث همدانی از امیرالمؤمنین (ع) روایت کرده: «اگر می‌توانی در روز جمعه ده رکعت نماز به جای آور، رکوع و سجودش را تمام و کامل ادا کن و پس از هر دو رکعت صد مرتبه بگو: سُبْحانَ اللّٰهِ وَبِحَمْدِهِ.
امام صادق (ع) در روایتی فرمودند: »هرکس سوره ابراهیم و سوره حجر را در دو رکعت نماز در روز جمعه بخواند، هرگز دچار پریشانی و دیوانگی و یا بلایی دیگر نشود.»
نماز مخصوص روز جمعه
در رکعت اول نماز ظهر جمعه پس از سوره «حمد» سوره «جمعه» و در رکعت دوم بعد از سوره «حمد» سوره «منافقین» خوانده شود؛ در رکعت اول نماز عصر پس از سوره «حمد» سوره «جمعه» و در رکعت دوم پس از سوره «حمد» سوره «توحید» خوانده شود.
تسبیح روز جمعه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ تَأَزَّرَ بِهِ
سُبْحَانَ مَنْ تَعَطَّفَ بِالْمَجْدِ وَ تَکَرَّمَ بِهِ سُبْحَانَ مَنْ لَا یَنْبَغِی التَّسْبِیحُ إِلَّا لَهُ
سُبْحَانَ مَنْ أَحْصَی کُلَّ شَیْ‌ءٍ بِعِلْمِهِ سُبْحَانَ ذِی الطَّوْلِ وَ الْفَضْلِ
سُبْحَانَ ذِی الْمَنِّ وَ النِّعَمِ سُبْحَانَ ذِی الْقُدْرَةِ وَ الْکَرَمِ
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِمَعَاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِکَ وَ مُنْتَهَی الرَّحْمَةِ مِنْ کِتَابِکَ
وَ بِاسْمِکَ الْأَعْظَمِ وَ ذِکْرِکَ الْأَعْلَی وَ بِکَلِمَاتِکَ التَّامَّةِ وَ تَمَّتْ کَلِمَاتُکَ (صِدْقاً وَ عَدْلًا) (سوره انعام، آیه ۱۱۵)
لَا مُبَدِّلَ لِکَلِمَاتِکَ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَزِیزُ الْکَرِیمُ یَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ
أَسْأَلُکَ بِمَا لَا یَعْدِلُهُ شَیْ‌ءٌ مِنْ مَسَائِلِکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
وَ أَنْ تَجْعَلَ لِی مِنْ أَمْرِی فَرَجاً وَ مَخْرَجاً وَ أَنْ تُوَسِّعَ عَلَیَّ رِزْقِی فِی یُسْرٍ مِنْکَ وَ عَافِیَةٍ
سُبْحَانَ الْحَیِّ الْحَلِیمِ سُبْحَانَ الْحَلِیمِ الْکَرِیمِ سُبْحَانَ الْبَاعِثِ الْوَارِثِ
سُبْحَانَ اللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ سُبْحَانَهُ وَ بِحَمْدِهِ
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کَمَا صَلَّیْتَ وَ بَارَکْتَ عَلَی إِبْرَاهِیمَ وَ آلِ إِبْرَاهِیمَ إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ (بلدالامین)
ذکر و تسبیح پیامبر اکرم (ص) در آخر روز جمعه
سُبْحَانَکَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ یَا حَنَّانُ یَا مَنَّانُ یَا بَدِیعَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ یَا ذَا الْجَلاَلِ وَ الْإِکْرَامِ
پاک و منزهی خدایا، هیچ خدایی غیر از تو نیست، ای مهربان ای صاحب منت بر خلق، ای پدید آورنده آسمان‌ها و زمین، ای صاحب جلال و بزرگواری
اعمال روز جمعه
- غسل
- زیارت امام زمان (عج)
- خواندن قرآن
- پوشیدن لباس تمیز و خوشبو
- شرکت در نماز جمعه
- صدقه دادن
- آموختن مسائل دینی
- خواندن دعای ندبه
- زیارت اهل قبور
- خواندن دعای سمات
- ذکر أَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبِّی وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ
- فرستادن صلوات و دعا کردن