به گزارش خبرگزاری ایمنا، المان شهری به مجموعه‌ای از عناصر و ویژگی‌های ساختاری گفته می‌شود که در سه دسته نمایشی، بیانی و عملکردی به خصوصیات فرهنگی و تاریخی شهرها تجسم می‌بخشد و شامل ساخت‌وسازه‌ها و زیرساخت‌ها از جمله ساختمان‌ها، خیابان‌ها، مترو و پل‌ها و المان‌های دکوراسیون شهری همچون مجسمه‌ها، میدان‌ها، یادبودها، پرچم‌ها، نمادها و موارد دیگر می‌شود.
المان‌ها امروزه یکی از الزامات شهرهای در حال پیشرفت است، زیرا روز به روز بر جمعیت این شهرها افزوده می‌شود و خواه ناخواه این افزایش جمعیت موجب گسترده شدن شهرها و حومه آن‌ها خواهد شد، از این‌رو کاربرد درست و اصولی المان شهری به ایجاد جذابیت‌های بصری، یکپارچگی و هویت‌بخشی شهر کمک می‌کند، همچنین می‌تواند به سمبلی برای شناخته شدن یک شهر یا منطقه‌ای خاص از یک شهر تبدیل شود.
زیباسازی سطح شهر با استفاده از ترکیب هنر و معماری، پیوند بافت قدیم و جدید شهر، ایجاد کشش و جذابیت برای حضور مسافران در شهر و برقراری ارتباط بهتر افراد با فضای شهری، ایجاد انگیزه و سرزندگی برای شهروندان، ایجاد جاذبه‌های دیداری و تنوع در فضای زندگی شهری، معرفی ویژگی‌های خاص یا رویدادهای ویژه هر منطقه و شناساندن افتخارات شهری و محلی از جمله مزایای المان‌های شهری است که پس از مدتی به یک اثر تاریخی و ماندگار تبدیل می‌شود.
جهان‌شهر اصفهان نمادهای منحصربه‌فرد و زیبایی را در خود جای داده است و شهروندان به وجود این نمادها در اصفهان افتخار می‌کنند؛ چهارباغ عباسی، میدان نقش‌جهان، کاخ چهل‌ستون و پل‌های تاریخی همه نمادهایی هستند که به شهر اصفهان هویت و شخصیت می‌دهد.
بعضی از المان‌های شهری پس از گذر زمان دچار آسیب و فرسودگی و در نهایت توسط شهرداری جمع‌آوری می‌شود، اما ناپدید شدن ناگهانی این المان از سطح شهر شهروندان را به‌فکر می‌برد که آیا دیگر قرار نیست این المان را در سطح شهر ببینیم؟ سرنوشت این المان‌های شهری چه می‌شود؟
آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل گفت‌وگوی خبرنگار ایمنا با حمید قنادنیا، مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری اصفهان به‌منظور بررسی بخشی از اقدامات و فعالیت‌های این سازمان، همچنین سرنوشت المان‌های شهری اصفهان پس از استفاده در مناسبت‌های ملی و مذهبی است.
ایمنا: سازمان زیباسازی شهرداری اصفهان چه حوزه‌هایی را شامل می‌شود؟
قنادنیا: در دوره ششم مدیریت شهری اصفهان که تاکنون بیش از سه سال از فعالیت آن می‌گذرد، اقدامات سازمان زیباسازی شهرداری اصفهان در راستای بهبود و ارتقای محیط شهری به‌ویژه در حوزه‌های طراحی، اجرا، و زیباسازی، تغییرات عمده‌ای داشته است.
این سازمان با دو معاونت اصلی در زمینه‌های طراحی و اجرا، مسئولیت‌های گسترده‌ای را در حوزه زیباسازی شهر برعهده دارد؛ معاونت طراحی این سازمان شامل بخش‌های مختلفی است که از جمله آن‌ها می‌توان به فعالیت‌های مربوط به نمادها و مجسمه‌ها اشاره کرد.
در این حوزه، تمام مراحل از طراحی اولیه، مطالعات، نمونه‌سازی تا اجرای پروژه‌ها توسط این معاونت انجام می‌شود، همچنین این معاونت مسئول محوطه‌سازی‌های چندمنظوره و جانمایی در فضاهای شهری است.
یکی دیگر از فعالیت‌های این معاونت، طراحی گرافیک شهری است که شامل پروژه‌هایی همچون دیوارنگاره‌ها، نقش برجسته‌ها و دیگر آثار گرافیکی شهری می‌شود و به عبارت دیگر، این واحد طراحی در سه حوزه مهم و اثرگذار در زیباسازی شهر اصفهان فعالیت دارد.
در حوزه معاونت فنی، مسئولیت‌های مختلفی بر عهده این معاونت است که از آن جمله می‌توان به طراحی و ساخت مبلمان شهری اشاره کرد؛ این مبلمان شامل مبلمان پارک‌ها، اسباب‌بازی‌های کودکان و تجهیزات محوطه‌های بازی چندمنظوره می‌شود.
تمام این پروژه‌ها از مرحله طراحی، مطالعات، نمونه‌سازی تا اجرای نهایی، تحت نظارت معاونت فنی انجام می‌شود و در این معاونت، اداره دیگری نیز وجود دارد که مسئولیت نورپردازی شهری را بر عهده دارد و تمام پروژه‌های نورپردازی فضاهای شهری از جمله پروژه‌های عمرانی و نورپردازی عوارض شهری همچون المان‌های نوری را مدیریت می‌کند.
ایمنا: چه تغییراتی در ساختار سازمان زیباسازی طی سال‌های اخیر ایجاد شده است؟
قنادنیا: طی سال‌های اخیر، به‌ویژه با توجه به تجربه‌ای که در حوزه زیباسازی شهری دارم، تغییرات زیادی در ساختار و رویکردهای این سازمان به وجود آمده است؛ سازمان زیباسازی ابتدا به‌عنوان یک بخش مدیریتی در شهرداری فعالیت می‌کرد، اما به مرور زمان ساختار آن به‌صورت سازمانی مستقل درآمد و این تحولات موجب شد تا سازمان بتواند به اهداف بلندمدت خود در زمینه زیباسازی شهری دست پیدا کند.
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای ما در این دوره، حرکت به سمت ایجاد درآمد پایدار برای سازمان بود و این هدف به‌ویژه در شرایط اقتصادی کنونی که وابستگی به بودجه‌های دولتی و شهری برای بسیاری از سازمان‌ها دشوار است، اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
برای رسیدن به این هدف، سازمان زیباسازی به‌طور جدی به سمت استفاده از تکنولوژی‌های جدید و تبلیغات حجمی روی آورد و پروژه‌هایی همچون نصب سیستم‌های تبلیغاتی در نقاط مختلف شهر از جمله دروازه شیراز که به عنوان یک نمونه از این تکنولوژی‌ها معرفی شده، گام‌های مؤثری در این راستا بود.
هدف این است که وابستگی مالی سازمان به منابع شهرداری را کاهش داده و بتوانیم به‌صورت مستقل از این طریق درآمدزایی کنیم.
در مورد ساختار داخلی سازمان زیباسازی شهرداری نیز باید اشاره کرد که در سال‌های گذشته به‌ویژه در دوران مسئولیت من، توجه ویژه‌ای به بهبود فرایندهای داخلی و ساختار سازمانی شده است و یکی از اولویت‌های اصلی من در زمان ورود به سازمان، بهبود و ساماندهی این فرایندها بود.
امروز سازمان زیباسازی یک ساختار مشخص و کارآمد دارد که با همکاری بخش‌های مختلف و معاونت برنامه‌ریزی، این فرایندها به‌صورت دقیق و هماهنگ دنبال می‌شود؛ این اصلاحات به سازمان کمک کرده است تا در مسیر اهداف خود بهتر و سریع‌تر حرکت کند.
ایمنا: از وضعیت بودجه و اعتبارات سازمان بگویید.
قنادنیا: سال گذشته بیش از ۹۰ درصد پروژه‌های پیش‌بینی شده اجرایی شد و این پروژه‌ها نه‌تنها از نظر مالی تأمین اعتبار شد، بلکه به مرحله اجرا درآمد و تحقق آن‌ها به موفقیت‌های قابل توجهی منجر شد.
سال جاری نیز تلاش می‌کنیم تمام ردیف‌های اعتباری پیش‌بینی شده برای سازمان عملیاتی کنیم و پروژه‌ها به نتیجه برسد؛ البته در مسیر اجرای بعضی پروژه‌ها ممکن است با مشکلاتی همچون ایرادهای فنی یا بن‌بست‌های اجرایی مواجه شویم که در این صورت، سعی می‌کنیم این مسائل را به سرعت رفع کرده و پروژه‌ها را به سرانجام برسانیم.
با توجه به شرایط اقتصادی و تورم، پیش‌بینی می‌شود که سال آینده بودجه سازمان با رشد ۲۰ تا ۳۰ درصدی مواجه شود و این افزایش در بودجه به دلیل تورم و افزایش هزینه‌ها طبیعی است؛ این مسئله تأثیر زیادی در روند پیشرفت پروژه‌ها خواهد داشت.
به‌طور کلی، تمام پروژه‌ها و فعالیت‌های سازمان به‌گونه‌ای پیش می‌رود که هدف نهایی همواره ایجاد تغییرات مثبت در فضای شهری و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان باشد.
ایمنا: چه دغدغه‌ای در سازمان ذهن شما را درگیر کرده است؟
قنادنیا: یکی از دغدغه‌های من در طول این مدت، فراهم آوردن شرایط مناسب برای کارکنان سازمان بوده است و مسئله پرداخت به‌موقع حقوق و دستمزد کارکنان، تسهیلات رفاهی و انگیزه‌های کاری برای حفظ و جذب نیروی انسانی در سازمان بسیار اهمیت دارد و این مسائل زیرساختی و رفاهی برای ارتقای سطح کارایی سازمان ضروری است.
یکی از مسائلی که در این مدت نتوانستم آن را تحقق ببخشم، فراهم‌آوردن مکان مناسب برای سازمان بوده است؛ هنرمندان و کارشناسان برجسته کشور به سازمان زیباسازی مراجعه می‌کنند، اما فضای کنونی سازمان، ظرفیت لازم برای میزبانی از این افراد را ندارد؛ البته پیشنهادهای زیادی برای بهبود این فضا ارائه شده است، اما به دلایل مختلف این امر هنوز محقق نشده و همچنان به‌عنوان یکی از دغدغه‌های من باقی مانده است.
با توجه به روند رشد و پیشرفت‌های صورت گرفته، سازمان زیباسازی در مسیر خود به سوی اهداف بزرگ‌تری حرکت می‌کند و تلاش کرده‌ایم که با استفاده از تکنولوژی‌های نوین و ایجاد درآمد پایدار، وابستگی خود به منابع شهرداری را کاهش دهیم و به یک سازمان مستقل و خلاق در زمینه زیباسازی شهری تبدیل شویم.
ایمنا: رویکرد فعالیت ستاد آذین‌بندی شهر اصفهان بر چه اساسی است و سایر دستگاه‌ها در این زمینه چه نقشی دارند؟
قنادنیا: در سازمان زیباسازی یک بخش خاص به نام ستاد آذین‌بندی نیز فعالیت دارد، این ستاد با همکاری معاونت خدمات شهری، سازمان زیباسازی، معاونت فرهنگی، سازمان پارک‌ها و دیگر نهادهای مرتبط در حوزه فرهنگی و تفریحی، مسئولیت آذین‌بندی و تزئینات شهری را در مناسبت‌ها و جشن‌ها بر عهده دارد.
ستاد آذین‌بندی بر اساس تقویمی که به تأسیس از رویدادهای مختلف شهری تنظیم می‌شود، اقدام به اجرای پروژه‌های آذین‌بندی می‌کند و این تقویم شامل مناسب‌های مختلفی است که در آن وظایف هر یک از ارگان‌ها مشخص شده است.
به‌طور مثال، سازمان زیباسازی مسئول ایجاد المان‌ها در چهارراه‌ها و میادین است، روابط عمومی شهرداری نیز در حوزه تبلیغات شهری، تک پایه‌ها و وِل‌پست‌ها فعالیت دارد و معاونت فرهنگی مسئول برگزاری رویدادها و مراسم‌های فرهنگی است؛ در سال‌های اخیر، سازمان پارک‌ها و فضای سبز نیز به جمع اعضای ستاد آذین‌بندی پیوسته است و به‌مناسبت‌های خاص، گل‌آرایی‌ها و فلاورباکس‌های گل را برای تزئین شهری در نظر می‌گیرد.
این روند در مجموع تلاش دارد تا در کنار سایر پروژه‌های شهری، فضای بصری و روحی شهر اصفهان را در مناسبت‌های مختلف تقویت و جلوه‌ای زیبا و هماهنگ از محیط شهری ایجاد کند.
ایمنا: آیا امکان استفاده مجدد از المان‌های شهری وجود دارد؟
قنادنیا: شهرداری اصفهان با به‌کارگیری المان‌ها و تجهیزات فنی و استفاده بهینه از آن‌ها، سعی دارد در مناسبت‌های مختلف شهری فضاسازی مؤثری را ایجاد کند.
المان‌ها پس از هر مناسبت به کارگاه‌های فنی شهرداری بازگردانده می‌شود و آماده‌سازی مجدد برای مناسبت‌های بعدی صورت می‌گیرد، بعضی از این المان‌ها نیز در مناسبت‌های مختلف شهرهای دیگر نیز به‌کار می‌رود و گاهی در اختیار هیئت‌های مذهبی و دیگر نهادها قرار می‌گیرد.
به‌عنوان مثال، المان لاله که هم‌اکنون برای یادواره شهدا و مراسم مذهبی به‌کار می‌رود، پیش‌تر نیز به شکل گنبد در مناسبت‌های دیگری همچون چهلمین روز درگذشت شهدای کرمان و ولادت امام رضا (ع) استفاده شده است.
این المان با تغییرات و اصلاحات، برای اهداف و مناسبت‌های جدید دوباره به‌کار گرفته می‌شود و نمود بارز بازآفرینی و استفاده مجدد از طرح‌ها و المان‌ها را به نمایش می‌گذارد.
ایمنا: چه نقش و حمایتی برای هنرمندان و دانشجویان در کارگاه‌های زیباسازی وجود دارد؟
قنادنیا: شهرداری اصفهان برای اجرای پروژه‌های زیباسازی شهری، از پیمانکاران استفاده می‌کند و مواد اولیه و تجهیزات توسط شهرداری تهیه می‌شود و پیمانکاران کار ساخت و نصب را انجام می‌دهند، همچنین هنرمندان و دانشجویان نیز می‌توانند از فضای کارگاه‌های شهرداری برای اجرای پروژه‌های هنری بهره‌مند شوند.
به‌ویژه در مناسبت‌های خاصی همچون شب عید، هنرمندان به این فضاها دسترسی دارند تا کارهای خود را ارائه دهند و به اجرای ایده‌های خود بپردازند؛ این اقدام شهرداری اصفهان به‌عنوان فضایی برای حمایت از هنرمندان و به نمایش گذاشتن خلاقیت‌ها در عرصه شهری مورد استقبال قرار گرفته است.
ایمنا: پروژه‌های زیباسازی چه نقشی در ارتقای سرزندگی شهر ایفا می‌کند؟
قنادنیا: در سال‌های اخیر، شهرداری اصفهان پروژه‌های مختلفی را برای زیباسازی شهر اجرا کرده است، در کنار برنامه‌های سنتی شب عید، سال جاری چندین رویداد بین‌المللی همچون سمپوزیوم‌ها و افتتاح رز گاردن برگزار شده است.
افتتاح پروژه‌هایی همچون محور نور هشت‌بهشت و رویدادهای مختلف در هر ماه، موجب شده است که سازمان زیباسازی در مناسبت‌های مختلف نقش پررنگی در فضای شهری داشته باشد و این روند موجب می‌شود که شهروندان به‌طور مداوم با پروژه‌ها و فعالیت‌های زیباسازی و خلاقانه شهرداری روبه‌رو شوند که نشاط و سرزندگی خاصی به فضای شهری می‌بخشد.
سازمان زیباسازی شهرداری اصفهان با رویکردی خلاقانه، تلاش می‌کند در طول سال با هر مناسبت، فضاسازی‌های زیبایی از بازسازی المان‌های قدیمی و به‌کارگیری طرح‌های گرافیکی جدید گرفته تا همکاری با هنرمندان و استفاده از توان هنری آن‌ها در سطح شهر ایجاد کند.
شهرداری اصفهان به‌گونه‌ای عمل می‌کند که شهروندان همواره از فضای شهری لذت ببرند و بتوانند ارتباط نزدیکی با هنر و فرهنگ داشته باشند.
ایمنا: در حال حاضر سازمان زیباسازی چند پروژه فعال دارد؟
قنادنیا: خبر خوشی که به اطلاع مردم می‌رسانیم، مربوط به افتتاح پروژه‌های جدید و بزرگ سازمان زیباسازی شهر است که در اواخر آذر سال جاری به بهره‌برداری خواهد رسید؛ این پروژه‌ها شامل سه طرح بزرگ و مهم است که هرکدام نوآوری‌های چشمگیری در فضای شهری خواهد داشت.
نخستین پروژه بزرگ، به‌عنوان بزرگترین پروژه نورپردازی شهری در ایران، در خیابان امام خمینی (ره) به طول هشت کیلومتر، در دو جهت رفت و برگشت انجام می‌شود؛ این پروژه با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته نورپردازی، به شکلی منحصر به‌فرد و خلاقانه اجرا می‌شود که علاوه بر زیباسازی شهری، امکان تغییر نورها و رنگ‌ها برای مناسبت‌های مختلف را فراهم می‌آورد، به‌عنوان مثال در مناسبت‌های مذهبی یا ملی می‌توان از رنگ‌ها و جلوه‌های نوری خاص برای برجسته کردن این مناسبت‌ها استفاده کرد.
این پروژه با بهره‌گیری از سیستم‌های کنترل پیشرفته، امکان تغییر سناریوهای نوری مختلف را فراهم کرده و قرار است در روزهای خاصی، همچون تولد حضرت فاطمه (س) یا امام خمینی (ره)، افتتاحیه‌ای ویژه در این خیابان برگزار شود.
دومین پروژه مهم در این زمینه، نورپردازی پل غدیر است که در منطقه ۴ شهرداری اصفهان قرار دارد؛ این پروژه ترکیبی از هنر شهری و نورپردازی است و به‌طور همزمان با پروژه خیابان امام خمینی (ره) به بهره‌برداری خواهد رسید، پل غدیر با استفاده از تکنولوژی‌های نوین و چراغ‌های ال‌ای‌دی به نورپردازی ویژه‌ای مجهز خواهد شد که تأثیر زیادی بر زیباسازی این منطقه دارد.
سومین پروژه، که به نوعی نوآوری جدید در زمینه نورپردازی شهری است، به طراحی و اجرای بازیکده‌های نوری اختصاص دارد؛ این بازیکده‌ها که در سه منطقه از شهر اصفهان اجرا می‌شود و شامل طراحی‌های ویژه‌ای برای رده‌های سنی مختلف از جمله نوجوانان و جوانان است.
این پروژه با استفاده از پنل‌های خورشیدی برای تأمین برق مورد نیاز، به کاهش مصرف انرژی و حفاظت از محیط زیست کمک می‌کند و به این ترتیب، در شب، کودکان و نوجوانان می‌توانند از این بازی‌کرده‌ها استفاده کنند بدون اینکه مصرف برق اضافی داشته باشد.
ایمنا: پروژه‌های نورپردازی و زیباسازی شهری چقدر در کاهش آسیب‌های اجتماعی مؤثر است؟
قنادنیا: این پروژه‌ها تأثیرگذاری زیادی در بهبود کیفیت زندگی شهری و کاهش آسیب‌های اجتماعی دارد؛ طبق تحقیقات اخیر، ایجاد فضاهای شهری زیبا و پرنور می‌تواند موجب افزایش نشاط و شادابی در جامعه شود و به کاهش احساس افسردگی و خودکشی کمک کند.
به‌ویژه در شهرهایی همچون اصفهان که با مشکلات اجتماعی و اقتصادی روبه‌رو است، این نوع اقدامات زیباسازی فضای شهری می‌تواند تأثیر زیادی در بهبود روحیه مردم داشته باشد.
به‌طور کلی، این پروژه‌ها نه‌تنها از نظر فنی و فناوری پیشرفته است، بلکه به‌عنوان نمادی از تغییرات مثبت در فضای شهری، موجب بهبود کیفیت زندگی و افزایش رضایت عمومی خواهد شد.