به گزارش خبرگزاری ایمنا، معاینه فنی خودرو یکی از اقدامات مهم برای حفظ سلامت محیط زیست و کاهش آلودگی هوا است و این فرایند به‌منظور ارزیابی عملکرد فنی خودروها از جمله سیستم‌های آلایندگی، ترمز، تعلیق و سیستم‌های برقی انجام می‌شود.
در کشور ما معاینه فنی خودرو به‌طور دوره‌ای الزامی است، زیرا یکی از منابع اصلی آلودگی هوا به‌شمار می‌رود، به‌ویژه در شهرهای بزرگ که ترافیک سنگین دارد، از این‌رو معاینه فنی موجب می‌شود که خودروها از نظر میزان آلایندگی به استانداردهای لازم برسد و بررسی سیستم‌های اگزوز، کاتالیزور و دیگر اجزای آلایندگی، کمک می‌کند تا از انتشار گازهای مضر همچون کربن مونوکسید، نیتروژن اکسیدها و هیدروکربن‌ها جلوگیری شود.
در فرایند معاینه فنی خودروها مشکلات کوچک شناسایی می‌شود؛ از طریق این فرایند می‌توان از انتشار آلایندگی‌های مضر جلوگیری، عملکرد بهینه خودرو را تضمین و به حفظ سلامت عمومی کمک کرد، از این‌رو برای اثربخشی بیشتر این طرح، نیاز به نظارت دقیق‌تر و اجرای قوانین به‌طور کا مل ضروری است.
بر اساس ماده ۶ قانون هوای پاک، تمام وسایل نقلیه از جمله سبک، نیمه‌سنگین، سنگین و موتورسیکلت که توسط بخش‌های دولتی، عمومی و غیردولتی به کار گرفته می‌شوند، ملزم به دریافت گواهی معاینه فنی پس از طی دوره معافیت خود بر اساس قانون هستند؛ یکی از بندهای قانون هوای پاک به موضوع معاینه فنی خودروها به‌منظور کنترل میزان آلایندگی آن‌ها اختصاص دارد.
در تبصره یک ماده ۶ قانون هوای پاک مبنی بر اعمال قانونی خودروهای بدون معاینه فنی از سوی مجموعه راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی، معاینه فنی می‌تواند نقش برجسته ای در بهبود کیفیت عملکرد خودروها و به‌تبع آن بهبود کیفیت هوا، بهینه‌سازی مصرف سوخت و بهبود ایمنی تردد وسایل نقلیه کشور بر عهده داشته باشد؛ بنابراین در مقوله ترغیب شهروندان به استفاده از خدمات معاینه فنی و اجرای قانون هوای پاک با توجه به ظرفیت ارزشمندی که در این زمینه در کشور شکل گرفته است، از آن استفاده نمی‌شود، همکاری دستگاه‌های مسئول در عمل به وظایف خود بر اساس قانون هوای پاک و همکاری مضاعف مجموعه پلیس راهنمایی و رانندگی در این خصوص بسیار ضروری است.
طبق برآوردهای انجام شده، انجام معاینه فنی و تأثیر آن در کاهش آلودگی هوا بسیار مهم است، به‌طوری که موجب کاهش ۱۶ درصدی در مقدار آلاینده CO (منواکسیدکربن) و کاهش ۱۰ درصدی در مقدار آلاینده HC (هیدروکربن‌های نسوخته) در خودروهای انژکتوری می‌شود.
معاینه فنی خودروها برای کاهش سهم منابع متحرک در آلودگی هوا است
ابوالفضل قربانی، رئیس کمیسیون هوشمندسازی و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر اصفهان در این‌باره به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی، موضوع معاینه فنی خودروها در راستای کاهش سهم منابع متحرک در آلودگی هوا از دیرباز در وظایف مدیریت شهری قرار گرفت، از این‌رو معاینه فنی خودرو از اهمیت و ضرورت بالایی برخوردار است و خودروهایی که گواهی معاینه فنی ندارد، مشمول جرایم قانونی می‌شوند.
وی با اشاره به تردد تعداد زیاد خودروها در سطح شهر و استاندارد نبودن وضعیت سیستم احتراق آن‌ها ادامه می‌دهد: میزان آلایندگی این خودروها در سطح شهر زیاد است، همچنین هر موتورسیکلت می‌تواند برابر با ۱۰ خودرو آلودگی ایجاد کند.
رئیس کمیسیون هوشمندسازی و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر اصفهان تاکید می‌کند: مدیریت شهری درباره ایجاد، احداث و توسعه مراکز معاینه فنی خودروها از دیرباز اقدام کرده و در حال حاضر این مراکز در سطح شهر مشغول خدمت‌رسانی و سرویس‌دهی است؛ بنابراین از شهروندان تقاضا می‌شود به معاینه فنی خودروی خود توجه لازم را داشته باشند، چراکه تسهیلات لازم را برای شهروندان فراهم کرده‌ایم.
قربانی با بیان اینکه سهم منابع متحرک در آلودگی هوا بیشتر از سهم منابع ثابت است، می‌گوید: طبق مطالعات انجام شده توسط دانشگاه صنعتی اصفهان درباره میزان آلودگی هوای شهر اصفهان و منابع آلوده‌کننده، مشخص شد که منابع متحرک سهم بسیاری در این آلودگی دارد.
فعالیت ۱۳ خط معاینه فنی خودرو در اصفهان
سیدعلی عبدالهی، مدیرعامل سازمان مدیریت حمل‌ونقل بار شهرداری اصفهان در این‌باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: به‌طور متوسط ۲۰ درصد از خودروهایی که به مراکز معاینه فنی مراجعه می‌کنند، بنا به‌دلایل مختلفی مردود می‌شوند و اکثر آن‌ها پس از رفع عیب در مهلت قانونی برای دریافت گواهی معاینه فنی مجدد به مراکز معاینه فنی خودرو مراجعه می‌کنند.
وی با بیان اینکه سهم قابل توجهی از آلودگی هوای کلان‌شهرها مرتبط با منابع متحرک‌آلاینده است، می‌افزاید: در مراکز معاینه فنی مواردی از جمله آلایندگی، ایمنی و وضعیت ظاهری خودرو بررسی می‌شود.
مدیرعامل سازمان مدیریت حمل‌ونقل بار شهرداری اصفهان با بیان اینکه در حال حاضر در شهر اصفهان با هشت مرکز معاینه‌فنی خودرو آماده خدمت‌رسانی به شهروندان هستیم، تاکید می‌کند: مراکز همدانیان، ارغوانیه، امیرکبیر، خوراسگان، شفق، مرکز تاکسیرانی در بلوار فرزانگان، مرکز راهور و مرکز انجمن حمایت در مجموع با ۱۳ خط معاینه‌فنی در خدمت شهروندان است.
عبدالهی می‌گوید: در سال جاری با توجه به مراجعه شهروندان و تکریم ارباب رجوع یک خط در مرکز معاینه‌فنی ارغوانیه اضافه شد و در حال حاضر این مرکز با دو خط فعال به شهروندان خدمت‌رسانی می‌کند.
وی با اشاره به اینکه مراکز معاینه‌فنی تاکسیرانی سه خط، جی سه خط، ارغوانیه دو خط و بقیه مراکز با یک خط آماده خدمت‌رسانی به شهروندان است، ادامه می‌دهد: علاوه‌بر مراکز معاینه‌فنی خودرو، سه خط معاینه‌فنی موتورسیکلت در مراکز همدانیان، شفق و انجمن حمایت فعال است و شهروندان می‌توانند با مراجعه به این مراکز نسبت به دریافت معاینه‌فنی موتور سیکلت اقدام کنند، همچنین مرکز معاینه‌فنی خودروهای سنگین و نیمه‌سنگین در بلوار فرزانگان (مقابل باغ فدک) مشغول به فعالیت است و خودروهای سنگین و نیمه‌سنگین می‌تواند به آن مراجعه کند.
مدیرعامل سازمان مدیریت حمل‌ونقل بار شهرداری اصفهان با بیان اینکه مطابق قانون هوای پاک هر خودرویی که سن تولید آن بیش از چهار سال باشد، باید سالانه به مراکز مراجعه کرده و نسبت به دریافت معاینه‌فنی اقدام کند، خاطرنشان می‌کند: اگر خودرویی بدون معاینه‌فنی در سطح شهر تردد کند توسط دوربین‌های نظارتی جریمه می‌شود و اگر خودرویی آلایندگی مشهود داشته باشد، توسط عوامل پلیس راهور متوقف و اعمال قانون می‌شود.
عبدالهی می‌گوید: شهروندان می‌توانند به‌صورت حضوری به مراکز مراجعه یا از طریق وب‌گاه http://fani.hamlebar.com به‌صورت اینترنتی نوبت خود را ثبت و به مراکز مراجعه کنند، همچنین شهروندانی که از سامانه مذکور استفاده می‌کنند، می‌توانند روز و ساعت مراجعه را به اختیار انتخاب و از اتلاف وقت در مراجعه به مراکز معاینه‌فنی جلوگیری کند.
وی اضافه می‌کند: امیدواریم شهروندان با مراجعه به‌موقع به مراکز و دریافت معاینه‌فنی خودرو، سهم خود را در حفظ محیط زیست شهری و انجام وظیفه اجتماعی انجام دهند.
آلودگی هوا و معاینه فنی خودرو رابطه مستقیم دارد
جمشید لقایی، مسئول امور کنترل کیفیت هوا در معاونت حمل‌ونقل شهرداری اصفهان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: معاینه فنی برای خودروهای سواری با سن چهار سال به بالا و وسایل نقلیه عمومی با سن بالای یک سال الزامی است.
وی با بیان اینکه زمانی که عمر ناوگان حمل‌ونقل عمومی به فرسودگی می‌رسد، تعداد دفعات معاینه فنی دوبرابر می‌شود و رانندگان این ناوگان باید دو بار در سال به مراکز معاینه فنی مراجعه کنند، اضافه می‌کند: در مراکز معاینه فنی ابعاد مختلفی از جمله وضعیت ظاهری، ایمنی و آلایندگی خودرو مورد بررسی قرار می‌گیرد، همچنین وضعیت آلایندگی خودرو تأثیر مستقیمی در آلودگی هوای شهر دارد.
مسئول امور کنترل کیفیت هوا در معاونت حمل‌ونقل شهرداری اصفهان تصریح می‌کند: به‌دلیل اینکه بعضی از خودروهای شهر به مراکز معاینه فنی شهرستان‌های مجاور مراجعه می‌کنند، همواره تناقضی در آمار مراجعه مردم به مراکز معاینه فنی وجود داشته است.
لقایی با اشاره به اینکه قطعه مهمی در خودروها با عنوان کاتالیزور است که در مسیر خروجی دود از اگزوز قرار می‌گیرد، می‌گوید: کاتالیزور باید بسیاری از دودهای سمی را تصفیه کند، اما این قطعه تاریخ انقضا دارد و به‌طور طبیعی پس از مدتی کارایی خود را از دست می‌دهد، بنابراین کاتالیزور باید به‌موقع تعویض و جایگزین شود.
وی ادامه می‌دهد: در سال‌های اخیر به دلیل شرایط نامطلوب اقتصادی و افزایش قیمت‌ها، شهروندان توجه جدی به قطعه کاتالیزور نداشته‌اند و تا زمانی که در محدود مجاز آلایندگی قرار داشته باشند، از همان کاتالیزور اولیه استفاده می‌کنند و به فکر تعویض یا جایگزین آن نیستند.
مسئول امور کنترل کیفیت هوا در معاونت حمل‌ونقل شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: استاندارد سوخت و موتور خودرو باید هر سال ارتقا و هم‌زمان میزان استاندارد آلایندگی خودرو کاهش پیدا کند و با جدیت بیشتری با این موضوع برخورد شود، اینگونه اقدامات تنها با پیگیری سازمان محیط زیست، مرجع تصویب، مجلس شورای اسلامی و مراکز معاینه فنی شهرداری اصفهان به تصویب می‌رسد.
لقایی می‌گوید: دغدغه اصلی این است که تمام رانندگان خودروهای مشمول معاینه فنی، برای تمدید گواهی معاینه فنی خودروی خود به موقع به مراکز معاینه فنی مراجعه کنند.
وی با بیان اینکه نداشتن گواهی معاینه فنی خودرو تخلف است، می‌افزاید: خودروهایی که گواهی معاینه فنی ندارد، باید توسط دوربین‌های مکانیزه و پلاک‌خوان یا پلیس راهور اعمال قانون شود و شهروندان نیز آگاه باشند که هرچقدر خودروی آن‌ها آلودگی کمتری تولید کند، آب و هوای بهتری را تنفس می‌کنند.
به گزارش ایمنا، نظارت مطلوب بر کنترل آلایندگی خودروها با توجه به تاکید قانونی آن در بند ۶ قانون هوای پاک در مراکز معاینه فنی فارغ از اینکه در کلان‌شهرها باشد یا در شهرهای دیگر، می‌تواند نقش مؤثری در کاهش سطح انتشار آلاینده‌ها به‌خصوص در مواقع تشدید پدیده وارونگی دما داشته باشد.
طبق اعلام مرکز داده‌کاوی سامانه سیمفا (سامانه یکپارچه معاینه فنی ایران)، فرایند معاینه فنی، ۹۵ درصد در بهبود عملکرد سیستم ترمز، ۹۳ درصد در بهبود انحراف محور، ۹۱ درصد در بهبود عملکرد کمک فنر، ۹۱ درصد در کاهش آلایندگی و ۹۰ درصد در بهبود وضعیت ظاهری خودروها مؤثر بوده است و به‌شدت می‌تواند در مواردی همچون کاهش آلودگی هوا، بهینه‌سازی مصرف سوخت و ایمنی خودروها و به‌تبع آن سلامتی شهروندان مؤثر باشد.