به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، مطالعهای روی دادههای ماهوارهای ناسا در راستای شناسایی شکاف بزرگ موجود در تابآوری جهانی در برابر تغییرات آبوهوایی نشان داد که شهرهای جنوب جهانی نسبت به شهرهای شمال جهانی فضای سبز بسیار کمتر، بنابراین ظرفیت پایینتری برای مقابله با جزایر گرمایی دارند. اصطلاحات شمال و جنوب جهانی در این مطالعه برای تشخیص کشورهای توسعهیافته (بیشتر در نیمکره شمالی) از کشورهای در حال توسعه (بیشتر در نیمکره جنوبی) استفاده شده است.
شهرها بهدلیل تأثیر جزیره گرمایی شهری، نسبت به مناطق روستایی مجاور خود گرمتر هستند. سطوح تیره گرمایی همچون پیادهروها، ساختمانها و جادهها، گرما را از پرتوهای خورشید جذب میکنند که این امر دمای شهر را افزایش میدهد. گرمای شدید با تهدیدهای جدی برای ساکنان شهری همراه است و هرچند سرسبزی راهکاری قطعی برای این مشکلات نیست، با ایجاد سایه و افزایش رطوبت در هوا میتوان مانع از تشکیل جزایر گرمایی شد.
تأثیر فضای سبز در خنک کردن شهرها
تیمی بینالمللی از محققان، ظرفیتهای خنککننده ۵۰۰ شهر بزرگ جهان را با استفاده از دادههای «ماهواره لندست ۸» مورد تجزیهوتحلیل قرار دادند تا تأثیرگذاری فضاهای سبز در کاهش گرمای شهرها را نشان دهند. آنها میانگین دمای سطح زمین را در هر شهر برای گرمترین ماهها از سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ محاسبه کردند. سپس از معیاری به نام شاخص تفاوت طبیعیشده گیاهی (NDVI) بهره بردند تا نقشه میزان فضاهای سبز هر شهر را ترسیم کنند. شاخص یادشده بر این واقعیت تکیه دارد که پوشش گیاهی سالم نور قرمز را جذب و نور مادون قرمز را منعکس میکند. نسبت این طول موجها تراکم پوشش گیاهی سالم را در یک تصویر ماهوارهای مشخص نشان میدهد.
محققان دریافتند که شهرهای جنوب جهانی تنها از ۷۰ درصد از ظرفیت سرمایشی مربوط به فضای سبز شهرهای شمال جهانی برخوردارند. در اصل فضاهای سبز یک شهر متوسط جنوب جهانی، دما را حدود ۲.۵ درجه سانتیگراد خنک میکند، اما در یک شهر متوسط شمال جهانی، این ظرفیت خنککننده ۳.۶ درجه سانتیگراد است. قرار داشتن شهرهای جنوب جهانی در عرضهای جغرافیایی پایینتر (یعنی نزدیکتر به خط استوا) که پیشبینی میشود در سالهای آینده شاهد گرمای شدید بیشتری باشد، این مشکل را تشدید میکند.
واضح است که کشورهای جنوب جهانی بیشتر از همتایان خود در شمال جهانی تحتتأثیر امواج گرما، افزایش دما و تغییرات آبوهوایی شدید قرار خواهند گرفت و جنوب جهانی ظرفیت کمتری برای انطباق با گرما دارد، زیرا استفاده از تهویه مطبوع کمتر رایج و قطعی برق بیشتر است.
مطالعه حاضر همچنین نشاندهنده نابرابریهای درون شهرها است که گاهی از آن بهعنوان «اثر لوکس» یاد میشود؛ به این معنی که محلههای ثروتمندتر نسبت به محلههای فقیرتر فضای سبز بیشتری دارند. بعید بهنظر میرسد که برنامهریزان شهری بتوانند شکاف بین شهرهایی با بدترین و بهترین عملکرد را در این زمینه (از جمله موگادیشو و سومالی در مقابل شارلوت و کارولینای شمالی) کاهش دهند.
محققان شهری یک منطقه مشخص را با بیشترین ظرفیت خنککنندگی شناسایی و از آن بهعنوان هدف استفاده کردند. آنها تفاوت بین بهترین شهرها را محاسبه کردند تا ظرفیت خنککنندگی اضافی بالقوه را بهدست آورند و دریافتند که میانگین ظرفیت سرمایشی شهرها میتواند با افزایش سیستماتیک کمیت و کیفیت فضای سبز، بهطور قابلتوجهی تا ۱۰ درجه سانتیگراد افزایش پیدا کند.
تحقیقات متمرکز بر تغییرات آبوهوایی و برنامهریزی شهری نیز نشان داد نحوه استفاده از فضای سبز بسته به آبوهوا و محیط شهری متفاوت است، بااینحال مجموعهای از راهحلها فراتر از کاشت درخت یا توسعه پارکها وجود دارد و شهرها میتوانند ظرفیت خنککنندگی خود را با ایجاد آبنماها، توسعه بامهای سبز و رنگآمیزی بامها با رنگهای روشنتر برای بازتاب نور بیشتر افزایش دهند. برای مناطق جدید شهری که بهطور کامل توسعه پیدا نکردهاند، هنوز فضای زیادی برای تغییر طراحی وجود دارد و برنامهریزان شهری میتوانند با مقایسه استراتژیهای شهرهای مشابه از فرصت موجود بهره ببرند.