به گزارش خبرگزاری ایمنا، صنعت خودروسازی ایران با قدمتی بیش از نیم قرن، یکی از ارکان اصلی اقتصاد کشور محسوب می‌شود؛ با این حال، کیفیت پایین محصولات، مصرف بالای سوخت، آلودگی محیط زیست و نارضایتی مشتریان از جمله مشکلاتی است که این صنعت را تحت تأثیر قرار داده است. یکی از دلایل اصلی این مشکلات، کم‌توجهی به تحقیق و توسعه (R&D) است. در حالی که خودروسازان جهانی بیش از ۴ درصد از درآمد خود را به تحقیق و توسعه اختصاص می‌دهند، این رقم در خودروسازان داخلی کمتر از ۰.۵ درصد است.
تحقیق و توسعه نه تنها به بهبود کیفیت محصولات کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به کاهش هزینه‌های تولید، افزایش رقابت‌پذیری و دستیابی به بازارهای جهانی بینجامد. این گزارش با بررسی چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌روی خودروسازان داخلی، نقش تحقیق و توسعه را در بهبود کیفیت محصولات تحلیل می‌کند و راهکارهایی برای تحول این صنعت ارائه می‌دهد.
تحقیق و توسعه (R&D) به‌عنوان موتور محرکه نوآوری و پیشرفت در صنعت خودروسازی شناخته می‌شود. این فرآیند شامل طراحی محصولات جدید، بهبود فناوری‌های موجود، کاهش هزینه‌های تولید و افزایش بهره‌وری است. خودروسازان جهانی مانند تویوتا، فولکس‌واگن و تسلا سالانه میلیاردها دلار در این حوزه سرمایه‌گذاری می‌کنند تا بتوانند محصولاتی با کیفیت بالا و استانداردهای جهانی تولید کنند.
در ایران، خودروسازان داخلی مانند ایران‌خودرو و سایپا نیز در سال‌های اخیر تلاش کرده‌اند تا با افزایش سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، کیفیت محصولات خود را بهبود بخشند. برای مثال، ایران‌خودرو در سال‌های اخیر پروژه‌های متعددی را برای بهبود کیفیت موتور و گیربکس خودروهای خود اجرا کرده است ۹. با این حال، فاصله این شرکت‌ها با استانداردهای جهانی همچنان قابل توجه است.
چالش‌های خودروسازان داخلی در حوزه تحقیق و توسعه
۱- کمبود سرمایه‌گذاری: خودروسازان داخلی به دلیل مشکلات مالی و زیان‌های انباشته، توانایی لازم برای سرمایه‌گذاری کلان در تحقیق و توسعه را ندارند. این موضوع باعث شده است که بسیاری از پروژه‌های تحقیقاتی نیمه‌کاره باقی بمانند.
۲- وابستگی به واردات: بسیاری از قطعات و فناوری‌های مورد نیاز خودروسازان داخلی از خارج وارد می‌شود. این وابستگی نه تنها هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد، بلکه مانع از توسعه فناوری‌های بومی می‌شود.
۳- ضعف در همکاری با مراکز علمی: ارتباط ضعیف بین خودروسازان و مراکز علمی و پژوهشی کشور یکی دیگر از چالش‌های اصلی است. این ضعف باعث شده است که بسیاری از تحقیقات انجام‌شده کاربردی نباشند و نتوانند به بهبود کیفیت محصولات کمک کنند.
۴- تحریم‌های بین‌المللی: تحریم‌ها دسترسی خودروسازان داخلی به فناوری‌های پیشرفته و مواد اولیه با کیفیت را محدود کرده است. این موضوع تأثیر منفی قابل توجهی بر تحقیق و توسعه در این صنعت داشته است.
نقش دولت و سیاست‌های حمایتی در توسعه R&D
دولت می‌تواند با ارائه تسهیلات مالی، کاهش مالیات و ایجاد مشوق‌های اقتصادی، خودروسازان را به سرمایه‌گذاری بیشتر در تحقیق و توسعه تشویق کند. همچنین، ایجاد زیرساخت‌های لازم برای همکاری بین خودروسازان و مراکز علمی و پژوهشی کشور می‌تواند به توسعه فناوری‌های بومی کمک کند.
علاوه بر این، دولت باید با اصلاح قوانین و مقررات، فضای رقابتی را در صنعت خودروسازی تقویت کند. این اقدام می‌تواند به افزایش انگیزه خودروسازان برای بهبود کیفیت محصولات و کاهش هزینه‌های تولید منجر شود.
همکاری با خودروسازان جهانی می‌تواند به انتقال فناوری و دانش فنی به خودروسازان داخلی کمک کند. برای مثال، همکاری ایران‌خودرو با شرکت‌هایی مانند پژو و رنو در گذشته توانست به بهبود کیفیت برخی محصولات این شرکت منجر شود. با این حال، این همکاری‌ها اغلب محدود به واردات قطعات و مونتاژ محصولات بوده و انتقال فناوری به شکل کامل انجام نشده است.
برای دستیابی به نتایج بهتر، خودروسازان داخلی باید بر همکاری در حوزه‌هایی مانند طراحی پلتفرم مشترک، تحقیق و توسعه و انتقال دانش فنی تمرکز کنند. این اقدام می‌تواند به بهبود کیفیت محصولات و افزایش رقابت‌پذیری خودروسازان داخلی در بازارهای جهانی بینجامد.
راهکارهای عملی برای تقویت تحقیق و توسعه در خودروسازی ایران
۱- افزایش سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه: خودروسازان داخلی باید سهم بیشتری از درآمد خود را به تحقیق و توسعه اختصاص دهند. این اقدام می‌تواند به بهبود کیفیت محصولات و کاهش هزینه‌های تولید کمک کند.
۲- تقویت همکاری با مراکز علمی: ایجاد مراکز تحقیقاتی مشترک بین خودروسازان و دانشگاه‌ها می‌تواند به توسعه فناوری‌های بومی و کاربردی کمک کند.
۳- حمایت دولت از تحقیق و توسعه: دولت باید با ارائه تسهیلات مالی و کاهش مالیات، خودروسازان را به سرمایه‌گذاری بیشتر در تحقیق و توسعه تشویق کند.
۴- همکاری با خودروسازان جهانی: خودروسازان داخلی باید با شرکت‌های جهانی در حوزه‌هایی مانند طراحی پلتفرم و تحقیق و توسعه همکاری کنند تا بتوانند به فناوری‌های پیشرفته دسترسی پیدا کنند.
۵- توسعه محصولات جدید: خودروسازان داخلی باید بر طراحی و تولید محصولات جدید مانند خودروهای هیبریدی و الکتریکی تمرکز کنند. این اقدام می‌تواند به افزایش رقابت‌پذیری این شرکت‌ها در بازارهای جهانی کمک کند.
به گزارش ایمنا، تحقیق و توسعه به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل بهبود کیفیت محصولات در صنعت خودروسازی شناخته می‌شود. خودروسازان داخلی با وجود چالش‌های متعدد، می‌توانند با افزایش سرمایه‌گذاری در این حوزه، بهبود همکاری با مراکز علمی و همکاری با خودروسازان جهانی، به استانداردهای جهانی نزدیک شوند.
دولت نیز با ارائه حمایت‌های لازم و ایجاد فضای رقابتی، می‌تواند به تحول این صنعت کمک کند. در نهایت، بهبود کیفیت محصولات نه تنها به رضایت مشتریان و کاهش هزینه‌های تولید منجر می‌شود، بلکه می‌تواند به افزایش صادرات و رشد اقتصادی کشور کمک کند.