به گزارش خبرگزاری ایمنا از مرکزی، این روزها میادین میوه و تره‌بار نقش اساسی در تأمین مایحتاج مورد نیاز مردم دارند، به نحوی که برآوردها حکایت از آن دارد که بیش از نیمی از مردم به ویژه در کلان‌شهرها، برای تأمین مایحتاج مورد نیاز خود به میادین میوه و تره‌بار مراجعه می‌کنند.
ایجاد بازارچه‌های عرضه میوه و تره‌بار گامی برای نزدیک کردن مزارع به خانوارهای شهری است، اقدامی که منافع دوسویه برای کشاورزان و مصرف کنندگان در بر دارد.
بازارچه‌ها و میادین میوه و تره‌بار از بازیگران فعال در عرصه خرده فروشی در نظام توزیع کالای کشور هستند، این واحدهای خرده‌فروشی نقش برجسته‌ای در تأمین و عرضه نیازهای غذایی خانوارهای ایرانی به ویژه گروه‌های کم درآمد را بر عهده دارند.
مدیریت هماهنگ و ایجاد میدان مرکزی میوه و تره‌بار به منظور تأمین شرایط لازم برای معاملات میوه و تره‌بار و تغذیه بازارهای روز، ایجاد سردخانه‌ها و انبارهای مورد نیاز در مجاورت میدان، ایجاد و توسعه بازارهای روز میوه و تره‌بار، ایجاد بازارها و جایگاه‌های موقت فروش و گسترش میدان مرکزی و بازارهای روز میوه و تره‌بار از ضروریات هر شهری است.
مطالعه و بررسی در مورد ایجاد صنایع و تأسیسات جانبی میدان مرکزی همچون کارخانه‌جات تولید جعبه و بسته‌بندی، ارتباط با واحدهای دولتی، بخش خصوصی و بانک‌ها و همکاری با تعاونی‌های مربوطه در امر تهیه و توزیع محصولات، حفظ، نگهداری و تعمیر ساختمان‌ها، تأسیسات و تجهیزات میادین، تعیین سیاست‌های کلی و تنظیم برنامه‌ها از طریق دریافت آمار و اطلاعات مربوط به میزان ورود و خروج محصولات و توجه به میزان عرضه محصولات و نرخ‌گذاری از طریق کمیته نرخ‌گذاری برای این میادین باید در برنامه‌های آینده مدنظر مدیریت شهری به عنوان متولی این بازارچه‌ها قرار گیرد.
تجربه کشورهای موفق در شبکه توزیع کالا مبین آن است که وضعیت حوزه عرضه محصولات کشاورزی و دامی چه از لحاظ کمی و چه به لحاظ کیفی با وضعیت مطلوب فاصله دارد، به نحوی که از یک طرف تعداد این میادین بسیار کمتر از سطح مطلوب است و از سوی دیگر بخشی از محصولات کشاورزی عرضه شده از کیفیت مطلوبی برخوردار نیست، موضوعی که بیشتر متأثر از شرایط نامناسب بسته بندی و نگهداری محصولات بوده است.
ضمن آنکه نباید نبود ارتباط سیستماتیک میان این مراکز با تشکل‌های بخش کشاورزی را نیز نادیده گرفت، تجربه کشور انگلستان گویای برخورداری مؤثر از این ابزار در راستای تنظیم مؤثر بازار داخلی محصولات کشاورزی است.
در این کشور تشکل کشاورزی به خوبی با بخش خرده‌فروشی پیوند خورده است و با طرح این شعار که مزرعه در نزدیکی شماست و تنها با یک کلیک وارد آن شوید، اقدام به معرفی الکترونیکی و ارائه نقشه دسترسی به بازارهای کشاورزی متعدد در شهرهای مختلف را می‌کند.
ساخت اولین بازارچه تخصصی عرضه میوه و تره بار در دستور کار است
علیرضا محمودی، شهردار اراک دراین‌باره به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: سال گذشته سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فراورده‌های کشاورزی با ارسال اساسنامه به شورای شهر و تصویب، این طرح توسط مجموعه به سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور ارسال شد تا ابلاغ شود و از ابتدای تیر آغاز به کار کرده است.
وی می‌افزاید: ساماندهی مشاغل شهری یکی از مسائل و موضوعات مهم است که در حوزه‌های مختلف اصناف انجام می‌شود.
شهردار اراک تصریح می‌کند: یکی از موضوعات مهم در مورد میوه تره‌بار و مواد غذایی و پروتئینی است که در سطح شهر انجام می‌شود.
محمودی ادامه می‌دهد: ساخت نخستین بازارچه تخصصی عرضه میوه و تره‌بار در دستور کار است و یک زمین به مساحت ۷۱۸۰ مترمربع در اختیار سازمان گذاشته شده که قرارداد احداث ۱۱۲۰ مترمربع آن با پیمانکار منعقد شده است.
وی اظهار می‌کند: در این بازارچه فضای ۲۵۰ پارکینگ در نظر گرفته شده و شامل زیر ساخت‌هایی از جمله سرویس بهداشتی، نماز خانه سردخانه مجزا، بارانداز و فضای بازی برای کودکان و فضای سبز است.
شهردار اراک با بیان اینکه بازارچه‌های مدنظر غرفه‌های زیادی خواهد داشت، می‌گوید: چهار غرفه مدنظر مجموعه شهرداری و بازرگانی است که شامل محصولاتی پروتئینی و لبنیات نیز است.
محمودی می‌افزاید: سایر خدمات و فعالیت‌هایی که مرتبط با نیاز شهروندان است نیز در این بازارچه‌ها لحاظ شده است.
وی تصریح کرد: دسترسی مردم به بازارچه‌ها باید آسان و نزدیک باشد تا شهروندان بتوانند وارد این بازارچه شوند و آنچه مورد نیازشان است را با قیمت و کیفیت مناسب تهیه کنند.
شهردار اراک می‌گوید: بازارچه‌های فعلی که در سطح شهر وجود دارد، از منظر دسترسی شاید در حال حاضر دلخواه شهروندان نباشد، اما بازارچه‌ای که ایجاد خواهد شد، کمترین ترافیک را خواهد داشت تا شهروندان با کمترین مشکل بتوانند نیازهای خود را رفع کنند.
محمودی می‌افزاید: اسناد مزایده واگذاری این بازارچه‌ها به نحوی تنظیم شده است که بازارچه را بر اساس قیمت تمام شده یا اجاره‌بها واگذار نمی‌کنیم، بلکه هر فردی که بیشترین تخفیف را بر اساس قیمت پایه میدان میوه و تره‌بار عرضه کند به او واگذار می‌شود.
وی عنوان می‌کند: کمترین میزان اجاره‌بها برای این بازارچه‌ها در نظر گرفته شده است و واگذاری به صورت پنج ساله خواهد بود، رصد و نظارت‌های لازم توسط سازمان به صورت مرتب انجام می‌شود و اگر رضایت از خدمات ارائه شده وجود داشته باشد، قرارداد ادامه خواهد داشت.
شهردار اراک می‌گوید: قرارداد ساخت بازارچه شهر صنعتی نیز منعقد شده است و طی ۹ ماه باید ساخته و تحویل داده شود.
محمودی می‌افزاید: چند شرکت سرمایه‌گذاری با مشارکت هم در این حوزه اعلام آمادگی کرده‌اند و در صورت تأیید می‌توانیم تا پایان سال آینده پنج بازارچه جدید به هفت بازارچه فعلی اضافه کنیم.
وی عنوان می‌کند: در احداث بازارچه‌ها و مکان‌یابی تراکم جمعیت صورت گرفته است و پراکنش جمعیت در نقاط مختلف شهر یکسان نیست.
شهردار اراک ادامه داد: در مناطق آپارتمان‌نشین نیز به علت اینکه تراکم جمعیت وجود دارد، یک بازارچه پاسخگوی نیازهای شهروندان نیست و باید تعداد بیشتری ایجاد کنیم تا دسترسی شهروندان به بازارچه‌ها فراهم شود و در نزدیک‌ترین فاصله ممکن امکان تهیه اقلام مورد نیاز را داشته باشند.
محمودی می‌افزاید: در بعضی مناطق شهرداری زمین ندارد که برای ساخت بازارچه مورد استفاده قرار دهد و باید زمین بخرد تا بتواند برای بازارچه استفاده کند.
وی می‌گوید: پیش‌بینی شده است که در کلان‌شهر اراک ۱۵ بازارچه تخصصی ساخته و ایجاد و در این بازارچه‌ها همه نیازهای شهروندان تأمین شود، حتی در بازارچه‌های تخصصی وجود نانوایی و تولید نان کامل نیز در نظر گرفته شده است.
شهردار اراک اظهار می‌کند: شهر ساخته شده است و امکان اختصاص و تقسیم بازارچه‌ها به صورت برنامه‌ریزی شده در مکان‌های از قبل تعیین شده امکان‌پذیر نیست، در بعضی مناطق شهر چند زمین وجود دارد و در بعضی مناطق دیگر هیچ زمینی تحت اختیار شهرداری نیست.
محمودی می‌افزاید: ساخت بازارچه‌ها باید در اندازه‌های مختلف و در بخش‌هایی از شهر انجام شود، به عنوان مثال بازارچه‌های درجه یک و اصلی شهر با فضای بیش از ۳۰۰۰ مترمربع، درجه دو بیش ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ هزار مترمربع و بازارچه‌های درجه سه با مساحت کمتر از ۱۰۰۰ مترمربع در دست برنامه‌ریزی است.
وی ادامه می‌دهد: بازارچه‌های تخصصی و درجه یک دارای همه اقلام و اصناف مورد نیاز شهروند خواهد بود و امکانات و خدمات بیشتری به شهروندان خواهد داد.
شهردار اراک تصریح کرد: در این کلان‌شهر موضوع قیمت‌گذاری میوه طی سال‌های گذشته توسط شهرداری انجام نمی‌شد و هیچ‌گونه نظری نیز در این زمینه وجود نداشت، طی سه ماه گذشته شهرداری اراک یک شیوه‌ای را انتخاب کرده است که اصناف تعزیرات استانداری و فرمانداری به صورت هفتگی و روزهای سه‌شنبه نشست‌هایی برگزار و در میدان تره بار قیمت پایه و سقف قیمت را مشخص می‌کنند که امکان نظارت را برای بازرسان بیشتر فراهم کرده است.
در مناطق آپارتمان‌نشین نیز به علت اینکه تراکم جمعیت وجود دارد یک بازارچه پاسخگوی نیازهای شهروندان نیست و باید تعداد بیشتری ایجاد کنیم تا دسترسی شهروندان به بازارچه‌ها فراهم شود و در نزدیک‌ترین فاصله ممکن امکان تهیه اقلام مورد نیاز را داشته باشند
محمودی عنوان می‌کند: شهرداری در موضوع بازارچه‌ها نگاه درآمدی ندارد و مبلغ اجاره‌بها باید در کمترین حالت ممکن که دستگاه‌های نظارتی اجازه می‌دهند باشد، زیرا امکان واگذاری رایگان وجود ندارد و غیرقانونی است.
وی ادامه می‌دهد: مقرر است برای بازارچه‌های عرضه میوه و تره‌بار بین هشت تا ۱۰ درصد پایین‌تر از سقف قیمتی میدان تره بار عرضه شود و میوه باید امکان جداسازی توسط شهروندان را داشته باشد.
شهردار اراک تاکید دارد: قیمت‌ها به صورت شفاف هر سه‌شنبه به صورت اطلاع عمومی داده می‌شود و نمایان است.
محمودی با بیان اینکه نگاه مدیریت شهری اراک سود بردن شهروندان است و نیازمند اجاره بهای این بازارچه‌ها نیستیم، می‌گوید: تا جایی که امکان داشته باشد، از اراضی متعلق به شهرداری که در سطح شهر وجود دارد، برای ساخت و تجهیز این بازارچه‌ها استفاده می‌شود تا موجب ایجاد یک هزینه بیشتر برای شهروندان در مبالغ اجاره این اماکن نباشد.
وی می‌افزاید: هر قدر امکان پایین آوردن مبلغ اجاره توسط شهرداری وجود باشد، مجری یا پیمانکار باید این تخفیف را به شهروند اختصاص دهد، در فرایند ساخت توسط پیمانکار و مشارکت امکان کاهش این مبلغ اجاره و کاهش قیمت میوه وجود نخواهد داشت.
شاخص‌های فنی در ایجاد بازارچه در نظر گرفته شود
مهدی زندیه‌وکیلی، استاندار مرکزی نیز عنوان می‌کند: باید برای بازارچه‌های عرضه میوه و تره‌بار مکان‌یابی انجام شود و ساخت توسط شهرداری یا پیمانکار صورت گیرد.
وی می‌افزاید: بازارچه‌های فعلی که در سال‌های گذشته احداث و واگذار شده، نتوانسته است به معنای واقعی بازار عرضه میوه و تره‌بار را تداعی کند.
استاندار مرکزی عنوان می‌کند: فرایند واگذاری‌ها در گذشته اینگونه بود که در مزایده هر فردی برنده می‌شد و امتیاز خاصی هم نداشت که بخواهد محصول را با قیمت پایین‌تر ارائه کند.
زندیه‌وکیلی ادامه می‌دهد: لازم است اماکنی در سطح شهرهای استان به ویژه مرکز استان شناسایی و در انتخاب شاخص‌های فنی مورد نظر ایجاد بازارچه در نظر گرفته شود، تا پایان دولت باید به صورت کلی ۶۰ بازارچه در استان مرکزی ایجاد شود و از این تعداد ۳۰ بازارچه در مرکز استان باشد.
وی می‌گوید: واگذاری بازارچه‌ها باید به صورت کلی باشد تا برای شهروندان اثربخشی داشته باشد و شاهد دریافت محصول با کیفیت و قیمت مناسب باشیم.
استاندار مرکزی تصریح می‌کند: استفاده از سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی با مشارکت شهرداری‌ها می‌تواند تأثیرگذار باشد.
زندیه‌وکیلی عنوان می‌کند: غرفه‌های داخل بازارچه باید تحت مدیریت یک مجری یا پیمانکار باشند و نباید در نفع و سود ناشی از افزایش قیمت و گران فروشی سهیم شوند چراکه در این صورت معنای واقعی بازارچه عرضه میوه و تره‌بار شهرداری تحقق پیدا نمی‌کند و نظارت ناقص خواهد بود.
الگوی بسیار خوبی برای ایجاد بازارچه‌های میوه و تره بار در تهران داریم
حسن میرزاخانی، معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه‌ای استانداری مرکزی نیز با بیان اینکه الگوی بسیار خوبی برای ایجاد بازارچه‌های میوه و تره‌بار در کلان‌شهر تهران داریم اظهار می‌کند: علت موفقیت این بازارچه‌ها با حجم گسترده، ناشی از مقررات حاکم بر شهرداری یا نگاه درآمدزایی میان مدیران شهرداری است.
وی می‌افزاید: شهرداری‌ها نباید نگاه درآمدزایی به این بازارچه‌ها داشته باشند، باید درآمد واقعی خود را رضایت شهروندان نشئت گرفته از خدمات خوبی که از این اماکن شهروندان دریافت می‌کنند، در نظر گیرند.
معاون اقتصادی استانداری مرکزی با بیان اینکه رسالت اجتماعی شهرداری‌ها باید به موضوع درآمدزایی ارجحیت داشته باشد عنوان می‌کند: اگر دستورالعمل‌هایی در مورد حداقل مبالغ اجاره‌های دریافتی شهرداری از بازارچه‌ها وجود دارد و امکان تغییر آن‌ها وجود داشته باشد، باید با مصوبات در کارگروه‌های استانی برای آن‌ها اقدام شود تا مشکلات پیش‌پای این بازارچه‌ها برداشته شود و مردم شاهد دریافت نتایج خوب آن باشند.
شرایط توزیع اقلام اساسی در بازارچه‌های عرضه میوه و تره‌بار فراهم شود
محمدحسین بهاور، مدیرکل تعاون روستایی استان مرکزی نیز به خبرنگار ایمنا می‌گوید: بازارچه‌های عرضه میوه و تره‌بار شهرداری که طی سال‌های قبل ساخته شده و به بهره‌برداری رسیده است به علت جانمایی ناصحیح و نبود زیرساخت‌های لازم از جمله پارکینگ و محل تخلیه بار نتوانسته‌اند فلسفه واقعی این بازارچه‌ها را تحقق ببخشند.
وی می‌افزاید: در بازارچه‌های عرضه میوه و تره‌بار باید شرایط برای توزیع اقلام اساسی فراهم باشد.
مدیرکل تعاون روستایی استان مرکزی عنوان می‌کند: انتخاب قیمت کارشناسی بالا برای این مراکز که توسط کارشناسان رسمی صورت می‌گیرد، موجب کاهش قدرت رقابت و خدمات بهتر به شهروندان می‌شود.
به گزارش ایمنا، توجه به توسعه زیرساخت‌های بازارچه‌های عرضه میوه و تره‌بار و ساماندهی میادین می‌تواند بر رضایت بیشتر شهروندان از دریافت خدمات مدیریت شهری مؤثر باشد.
تجربه شهرهای موفق در داخل و خارج از کشور گویای آن است که شهرداری‌ها به سبب دارا بودن ساختار، تشکیلات و اختیارات لازم می‌توانند در دسترسی آسان شهروندان به میوه باکیفیت و قیمت مناسب موفق عمل کنند.
ایجاد و مدیریت زنجیره توزیع بازار میوه و تره‌بار توسط زیرمجموعه‌های مدیریت شهری راهکاری علمی و موفق خواهد بود، بنابراین این اقدام نیازمند همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط است و امید می‌رود شهرداری با همت مسئولان استان و مردم اقدامات لازم را انجام دهد.
مشارکت مردم می‌تواند به جلو رفتن تمام سیاست‌های شورا و شهرداری و ایجاد شهری پویا و موفقیت در حوزه مدیریت شهری کمک کند.