به گزارش خبرگزاری ایمنا، هنر، در فرهنگ ما نه تنها ابزاری برای بیان احساسات، بلکه مسیری برای ارتقا روح و جسم انسان است؛ در دل هر اثر هنری، جرقه‌ای از انقلاب نهفته است که نه فقط به تغییرات ظاهری، بلکه به تحول عمیق درون انسان‌ها و جامعه اشاره دارد. هنر انقلاب، همچون چراغی در تاریکی، راه را برای رسیدن به آرمان‌های متعالی روشن می‌کند.
هنر انقلاب اسلامی، زاده خون شهیدان و آمیخته با روح حماسه و عرفان است؛ این هنر، نه برای نمایش زیبایی‌های دنیوی، که برای ترسیم حقیقت جوشیده از مکتب حسینی و گفتمان امام خمینی (ره) خلق می‌شود. در این مسیر، هر اثر، چونان فریادی است علیه ظلمت، و هر نقش و رنگ، بازتابی از نور عدالت و ایمان. هنر انقلاب، در پی آن است که خاک را به آسمان پیوند زند و فراموشی را به یادآوری تبدیل کند.
ویژگی اصلی هنر انقلاب، قدسی‌بودن و مردمی‌بودنِ همزمان آن است؛ از یک سو، ریشه در معارف دینی و ارزش‌های الهی دارد و از سوی دیگر، در کوچه و بازار، میان مردم عادی جریان می‌یابد؛ این هنر، نه در برج عاج متوقف می‌شود و نه به ابتذال کشیده می‌شود؛ بلکه مانند پرچمی است که بر فراز به اهتزاز درمی‌آید و دستان رزمندگان به پیش می‌تازد. نقاشی، سینما، شعر یا معماری—همه در این مکتب، باید هم «پیام» داشته باشند و هم «قلب».
هنر انقلاب، زنده و پویاست، چون هر روز در میدان مبارزه جدیدی تجلی می‌کند؛ گاه در قالب یک پوسترِ ساده علیه استکبار جهانی خودنمایی می‌کند و گاه در هیئت یک فیلم بلند، روایتگر مقاومت مردمی می‌شود. این هنر، از انقلاب زاده شد، اما محدود به آن دوران نیست؛ بلکه همپای زمان پیش می‌رود و در هر عصر، زبان جدیدی برای بیان آرمان‌های همیشگی می‌یابد. هنر انقلاب، هنرِ «ماندن» است، اما نه در سکون، که در حرکت همیشگی به سوی آرمان‌شهر عدالت و در این میان، شهید آوینی به عنوان یک هنرمند و اندیشمند انقلابی با آثار خود نه تنها لحظات جنگ و دفاع را ثبت نکرد، بلکه نگاهش به انسان را همچون خلیفه‌الله، در مسیر تعالی و رشد همیشگی معرفی کرد.
هنر برای تعالی روح استفاده می‌شود
در همین راستا روح‌الله رفیعی مستندساز در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه هنر انقلاب متشکل از دو واژه هنر و انقلاب است، اظهار کرد: هنر در غرب به اسم art و تکنیک واقع شده است، اما آنچه که در فرهنگ خودمان از هنر نام می‌بریم چیزی‌ست که رشد و تعالی روح و جسم انسان را به همراه دارد.
وی ادامه داد: اگر کلام را مادر هنرها بگذاریم می‌بینیم که همه چیز از متن شروع می‌شود؛ به‌عنوان مثال حافظ و افرادی چون او هنرمندی در کلام و شعر هستند.
این مستندساز تصریح کرد: در زمان‌ها و مدت‌های مختلف متوجه می‌شویم کسانی که پا به عرصه هنر گذاشتند توانستند جامعه را به سمت تعالی رشد بدهند.
وی افزود: در فرهنگ ما آنچه که برداشت می‌کنم، هنر برای تعالی روح و جانِ جغرافیای مصرف کننده محصول است که استفاده می‌شود و اگر اختلاف نظری در کشور برای تعریف هنر اتفاق می‌افتد در واقع اختلاف بر سر مسیر تعالی است که بعضی نقطه اول را می‌بینند و برخی دیگر نقطه دوم را، و برای همین است که مسیر متفاوت می‌شود اما نیت و آنچه که در ذهن افراد برای خلق یک اثر هست، آن تعالی رشد انسان است.
مبنای انقلاب ما ایجاد حکومت اسلامی برای رسیدن به جامعه مهدوی است
رفیعی با اشاره به اینکه تعریف انقلاب و تعریف ما از انقلاب چیست؟ گفت: هر دگرگونی‌ای که در یک جامعه و در شخص شکل می‌گیرد را انقلاب نام می‌بریم؛ این انقلابی که ما اسم می‌بریم در واقع فهم انقلاب اسلامی است و این انقلاب اسلامی یک شاخصه‌هایی را شامل می‌شود که آن را نسبت به دیگر انقلاب‌ها متفاوت کرده است.
وی با بیان اینکه شاید در ظاهر این تفاوت یکی باشد، اظهار کرد: ما در آستانه ۵۰ سالگی انقلاب اسلامی ایران هستیم، همین مقایسه کردن وضعیت انقلاب ما با دیگر انقلاب‌ها نشان می‌دهد که چقدر انقلاب اسلامی ایران در نوع، برداشت، مواجهه و زایشش در طول این مسیر با دیگر انقلاب‌های دنیا متفاوت است.
این مستندساز ادامه داد: معمولاً انقلاب‌های مختلف بعد از دهه اول و دوم شروع به خوردن نیروهای خود می‌کنند و از اصول اصلی که برای انقلاب شکل گرفته فاصله می‌گیرند اما در ایران نه تنها نمی‌خورد بلکه شروع به بزرگ شدن، جذاب کردن و توسعه دادن می‌کند و باعث می‌شود فرهنگ انقلابی و آرمان‌هایش در شمول مختلف همچنان زنده باشد، توسعه پیدا کند و به ملیت‌های مختلف صادر شود.
وی تصریح کرد: صحبت ما بر هنرمند انقلاب اسلامی در واقع آن غایت هنری است که بتواند انسان قرن ۲۱ هجری را به آرمان خود سوق بدهد. مبنای انقلاب ما ایجاد حکومت اسلامی برای رسیدن به جامعه مهدوی بوده، پس این ساز و کار هنر انقلاب و هر آنچه که می‌تواند در مسیر هنر انقلابی انجام باشد باید به این مسیر ختم شود.
شهید آوینی همچون ستاره در آسمان هنر انقلاب می‌درخشد
رفیعی با بیان اینکه شهید آوینی در مسیر هنر انقلاب غایت نیست، افزود: شهید آوینی در گفتار و کلامش هیچ موقع مدعی این نبوده که من آخر هنر هستم یا دیگران نیامده‌اند بگویند که او آخر این هنر است. در همین راستا همان‌طوری که فرایند انقلاب رشد کرده، محصول داده و جلو آمده است، مکتب شهید و آن نوع نگاه، زاویه دید و تفکر وی نشانه‌ای است که ما راه را گم نکنیم و اگر هنرمندی حاضر شد در این زمینه نقش ایفا کند براساس این راه مسیر را پیدا می‌کند.
وی گفت: شهید آوینی مقصد نیست بلکه نشانه‌ای‌ست که همچون ستاره در آسمان هنر انقلاب می‌درخشد تا راه را گم نکنیم و هنرمندان با دیدن آن ستاره راه هنر انقلاب را پیش گیرند و به غایت کامل که عاقبت بخیری است برسند.
این مستندساز اظهار کرد: شهید آوینی به مقوله انسان به عنوان خلیفه الله اشاره می‌کند و وقتی در متن‌های مختلفی که در مجموعه روایت ایشان عنوان شده نگاه می‌کنیم این عبارت آمده است که: «اینان همان خزائن غیب‌اند، اینها همان ملازمان کاروان سیدالشهدا هستند که در طول تاریخ ماندن، اینها اصحاب آخرالزمان امام عشق‌اند» و این موارد حاکی از این است که شهید آوینی نگاهش به انسان نگاهی فطری بوده تا به عنوان یک خلیفه الله بتواند به مقصد و تعالی خود برسد.
وی ادامه داد: تمام فیلم‌هایی که پیش از مجموعه روایت فتح شهید آوینی ساخته شده بودند پر از تیر، ترکش، کشته و… بود اما در مجموعه روایت شهید آوینی تصویری از مجروح، شهید شدن و… نمی‌بینید و آنچه که می‌بینید نگاه اشراقانه وی نسبت به سیر انسانی رو به رشد و در حرکت است، تعالی انسان در مبارزه و جهاد که هویت خود را پیدا کرده و اینها همان عهدی را دارند تکرار می‌کنند که سیدالشهدا جان خود را در آن تقدیم کردند.
شهید آوینی فرزند زمانه بود
رفیعی با اشاره به اینکه شهید آوینی در دوره خود جزو روشنفکر دینی بوده و نسل جدید از دو راه می‌تواند به توصیف هنر انقلاب شهید آوینی برسد، تصریح کرد: روش اول مطالعه آثار شهید آوینی با یک استاد است؛ کسانی در جامعه امروزی ما هستند که شهید را به خوبی درک کرده‌اند و اگر این آثار به درستی مطالعه نشود ممکن است فرد به مقلدی کورکورانه از یک محتوا در بیاید یا به حواشی دامن بزند که هیچ عایدی برای آن فرد نخواهد داشت و تنها دستاوردش گذشتن عمر و از بین رفتن عمرش خواهد شد، در همین راستا می‌بایست فرد با یک استاد مشق شود تا مسیری که شهید مرتضی آوینی در طول حیات دنیوی خود طی کرده را بتواند به درستی درک و فهم کند.
وی افزود: بزرگترین شاخص شهید آوینی برای من این است که ایشان فرزند زمانه خود بود یعنی اگر آوینیِ امروز زنده بود کاری می‌کرد که مناسب امروز ما باشد.
مستندساز ایرانی گفت: زمانی که انقلاب می‌شود شهید آوینی مجموعه جهاد را می‌سازد، دفاع مقدس که می‌شود شهید آوینی و افرادی جمع می‌شوند تا ببینند برای جنگ باید چه رویکردی داشته باشیم؛ این قداست در جنگ را نمی‌توانیم متأثر از فیلم‌های شهید آوینی نبینیم، بعد از جنگ مجموعه سراب را تولید می‌کند، بعد آن مجموعه‌های با من سخن بگو، دو کوهه و مجموعه شهری در آسمان را برای تثبیت روایت جنگ و اتفاقات آن تولید می‌کند.
وی اظهار کرد: فرزند زمانه بودن و کاربردی بودن هنر، دو تا از خصوصیاتی است که من از شهید آوینی آموختم و سعی می‌کنم در جاهای دیگر آن را به دوستانی که تازه در این حوزه وارد شده‌اند منتقل کنم.
به گزارش ایمنا، هنر انقلاب اسلامی ایران، به‌ویژه در نگاه شهید آوینی، نه تنها یک ابزار بیانی بلکه راهی است برای تعالی روح و تحول جامعه. این هنر، که همچون ستاره‌ای در آسمان فرهنگ ایرانی می‌درخشد، نه به تصویر کشیدن خشونت و رنج، بلکه به نمایش گذاشتن انسان‌سازی و جهاد در راه تعالی روح انسان توجه دارد.
هنر انقلاب، به‌طور خاص، در مسیر رشد و هدایت انسان به سوی آرمان‌های مهدوی حرکت می‌کند و هنرمندان این عرصه باید با درک عمیق از زمانه خود، به دنبال تولید آثاری باشند که نه تنها درک امروز بلکه آینده جامعه اسلامی را نیز به‌درستی بازنمایی کند. در این مسیر، شهید آوینی با آثارش همچون راهنمایی برای نسل‌های مختلف عمل کرده و الگویی بی‌نظیر از هنر متعهد و فرزند زمانه بودن ارائه داده است.