طبق آمار توانیر، بیش از ۸۰ درصد کل مشترکان برق کشور را حوزه خانگی و تجاری تشکیل می‌دهد؛ به گونه‌ای که این ۲ بخش ۵۰ درصد برق تولیدی کشور را به خصوص در زمان اوج بار مصرف می‌کنند. این آمار، اهمیت مدیریت مصرف برق توسط مشترکان خانگی و تجاری را نشان می‌دهد.
در همین راستا و با هدف مصرف بهینه برق خانگی، توانیر از چند سال گذشته برای مشترکان خوش‌مصرف، طرح‌های تشویقی درنظر گرفته که یکی از آن‌ها رایگان شدن قبض برق به ازای کاهش ۲۵ درصدی مصرف است.
برای کلیه شهرها و استان‌های کشور با توجه به اقلیم منطقه، الگوی مصرف مشخصی تعیین شده که هزینه آن با تعرفه عادی محاسبه می‌شود؛ مقادیر بیشتر از آن، در بازه‌های مصرفی، یا به اصطلاح، پله‌های مختلف به صورت پلکانی و با تعرفه‌ای بیشتر که مضرب تعرفه عادی محاسبه می‌شود.
علی‌رغم اینکه در فصول گرم این مقدار الگو افزایش می‌یابد و به‌عنوان مثال در مناطق غیرگرمسیری مانند تهران از ۲۰۰ کیلووات‌ساعت در روزهای سرد سال به ۳۰۰ کیلووات‌ساعت می‌رسد، استفاده زیاد از سیستم‌های سرمایشی در این بازه زمانی، هزینه برق را بسیار بالا برده و حتی گاهی قبوض برخی از مشترکان را میلیونی می‌کند.
به گزارش کاماپرس، چندی پیش مصطفی رجبی مشهدی، مدیرعامل توانیر و سخنگوی شرکت برق با یک مثال، تصویری کلی از این شکل محاسبه ارائه داد و گفت: در مناطق عادی مانند تهران با مصرف زیر ۳۰۰ کیلووات‌ساعت، حداکثر هزینه برق ۴۰ هزار تومان خواهد بود اما با رسیدن این عدد به ۵۰۰ کیلووات‌ساعت مبلغ قبض مشترک به ۷۰۰ هزار تومان خواهد رسید.
با ۳۰۰ کیلووات‌ساعت چه کارهایی می‌توان کرد؟
فهرست زیر تصویر دقیق‌تری از آن‌چه با ۳۰۰ کیلووات‌ساعت مصرف الگو(تعرفه عادی)، می‌توان انجام داد، ارایه می‌دهد:
- هرروز به‌مدت ۴ ساعت، ۴ لامپ ال‌ای‌دی ۱۰ وات را روشن نگه داریم. (توجه داشته باشید که روشن بودن لامپ‌های منزل همیشه به‌طور هم‌زمان نیست)
- یک یخچال سایدبای‌ساید با برچسب انرژی A یا A+ را در تمام مدت شبانه‌روز روشن نگه داریم.
- ۴ بار در هفته، هربار به‌مدت ۱ ساعت، از ماشین ظرف‌شویی استفاده کنیم.
- هرروز، روزی نیم‌ساعت از چای‌ساز استفاده کنیم.
- ۱۰ ساعت روز را به تماشای تلویزیون از دستگاه ال‌ای‌دی ۴۲ اینچ بگذارنیم.
- کولر آبی را به‌مدت ۱۰ ساعت در هرروز با درجه غالباً کم، روشن نگه داریم.
- در هر هفته ۲ بار از ماشین لباس‌شویی استفاده کنیم.
- ۱۵ دقیقه در هرروز از ماکروفر استفاده کنیم.
- ۲ بار در هفته و هر بار نیم ساعت را به اتو کردن لباس‌ها اختصاص دهیم.
- ۳ بار در هفته به‌مدت ۱۰ دقیقه موهایمان را سشوار کنیم.
- هفته‌ای ۲ بار جاروبرقی بکشیم که هربار ۲۰ دقیقه طول بکشد.
- ۲ ساعت از هرروز را پای رایانه بگذرانیم.
با صرفه‌جویی در مصرف برق، قبض برق خود را رایگان کنید
در طرح تشویقی وزارت نیرو برای مدیریت مصرف برق بخش خانگی، مصرف برق هر مشترک نسبت به بازه زمانی مشابه آن در سال گذشته سنجیده می‌شود. به هر میزانی که در مصرف مشترک کاهش دیده شود، ۴ برابر آن از هزینه قبض برق وی کاسته خواهد شد؛ بدین‌ترتیب کاهش ۲۰ درصدی در مصرف برق، به کم شدن ۸۰ درصد از هزینه خواهد انجامید و کاهش ۲۵ درصدی در مصرف، به رایگان شدن قبض منجر خواهد شد. علاوه‌براین اگر این مصرف در زمان اوج بار باشد، پاداش مشترک ۲ برابر شده و حتی بستانکار نیز می‌شود.
۵ ترفند ساده برای کاهش مصرف برق خانگی
کاهش مصرف برق تنها از طریق مصرف آگانه میسر می‌شود. بدون آشنایی با مواردی مانند ساعات اوج مصرف در ماه‌های گرم (ساعات ۱۲ تا ۱۶ و ۲۰ تا ۲۴) و یا برچسب انرژی لوازم برقی امکان مدیریت مصرف برق وجود ندارد. از این گذشته رعایت چند ترفند ساده مصرف برق را بیش از آن‌چه فکر می‌کنید پایین می‌آورد:
۱- چیدمان صحیح لوازم برقی در خانه
برای کنترل مصرف برق لوازم خانگی، باید هر مانعی را که بر سر عملکرد بهینه آن‌ها قرار دارد مرتفع کنیم. محل قرارگیری لوازم خانگی در خانه عاملی است که ممکن است مورد غفلت قرار بگیرد اما تأثیر زیادی بر این عملکرد دارد؛ به‌عنوان مثال برای اینکه کولرها کار خنک کردن هوا را به بهترین نحو انجام بدهند باید از داغ شدن بدنه آن‌ها جلوگیری کرد. این کار با نصب سایه‌بان روی کولر آبی و نصب کولر گازی در نقطه‌ای از خانه که تماس مستقیمی با نور آفتاب ندارد ممکن می‌شود. این موضوع درمورد یخچال و فریزر نیز صدق می‌کند؛ قرار گرفتن این دستگاه‌ها در فاصله نزدیک با وسایل گرمازا مانند اجاق گاز، آب‌گرم‌کن و شوفاژ مصرف برق آن‌ها را بالا می‌برد. عامل دیگری که درمورد چینش یخچال و فریزر اهمیت دارد فاصله مناسب آن‌ها با دیوار و یا تراز بودن این دستگاه‌ها است.
۲- استفاده از گزینه اکو
بعضی از لوازم برقی گزینه‌ای به‌نام اکو دارند که معرف حالتی بهینه و اقتصادی است که کارخانه سازنده طراحی کرده‌است تا از طریق آن مصرف برق به حداقل ممکن خود برسد. در وسیله‌ای مانند یخچال این کاهش مصرف تا اندازه ۲۰ درصد و با ۲ شیوه کاهش مدت فعالیت موتور و تنظیم دمای دستگاه در یک بازه خاص صورت می‌گیرد.
فعال کردن این گزینه در یخچال‌ها، مزایایی مانند کاهش صدای دستگاه و افزایش طول عمر موتور را نیز در پی دارد. در دستگاه‌هایی مانند ماشین لباس‌شویی و ماشین ظرف‌شویی نیز چنین گزینه‌ای به چشم می‌خورد که با تنظیم دما و میزان آب مصرفی و مدت شست‌وشو و استراحت موتور، منجر به کاهش ۳۰ درصدی مصرف انرژی و آب می‌شوند.
۳- سیستم روشنایی خانه را بهینه کنید
هنگامی که صحبت از مصرف برق به میان می‌آید، در وهله اول وسایل پرمصرفی مانند یخچال و تلویزیون به ذهن متبادر می‌شوند؛ اما بهتر است بدانید که در حدود ۳۰ درصد از انرژی برق خانگی در بخش روشنایی مصرف می‌شود. اولین قدم برای بهینه کردن مصرف برق در این بخش تعویض تمامی لامپ‌های منزل با لامپ‌های ال‌ای‌دی است. تأکید بر واژه همه به این‌خاطر است که برای مثال اگر تنها یک لامپ سوخته را در یک شاخه از لوستر با لامپی ال‌ای‌دی تعویض کنید، گرمایی که لامپ‌های رشته‌ای مجاور تولید می‌کنند، عمر لامپ ال‌ای‌دی را پایین می‌آورد.
لامپ‌های ال‌ای‌دی با روشنایی برابر با لامپ‌های کم‌مصرف فلوئورسنت، ۷۵ درصد کمتر از آن‌ها برق مصرف می‌کنند. کمک دیگری که این لامپ‌ها به مدیریت مصرف برق می‌کنند، پایین آوردن دمای خانه و به تبع آن بهینه کردن عملکرد دستگاه‌هایی مانند یخچال و کولر است. قرار دادن کلید برق مجزا برای هر شاخه از لوستر، تعبیه کردن سنسورهای سقفی، استفاده از چراغ‌های ایستاده برای ایجاد روشنایی موضعی به‌جای روشن کردن تمام اتاق، نکات دیگری هستند که میزان برق مصرفی در بخش روشنایی را به بهینه‌ترین میزان ممکن می‌رسانند.
۴- جزئیات را از قلم نندازید
ممکن است برای کاهش مصرف برق وسایل روشنایی تصمیم گرفته باشید یکی از ۲ لامپ روشن در سالن نشیمن خود را خاموش کنید؛ اما آیا می‌دانستید که وجود یک لایه غبار روی لامپ، روشنایی تولیدی از آن را تا ۵۰ درصد پایین می‌آورد؟ بخشی از کنترل مصرف برق در مقیاس بزرگ و با تعویض دستگاه‌ها و یا خاموش کردن آن‌ها صورت می‌گیرد و بخش دیگر -که معمولاً مغفول می‌ماند- رعایت جزئیات به‌ظاهر بی‌اهمیت مانند درآوردن شارژها از پریز است. چینش به‌اندازه غذا در یخچال، بیرون گذاشتن مواد غذایی از فریزر اندکی پیش از گرم کردن آن با ماکروفر، روشن کردن ماشین لباس‌شویی تنها پس از پرشدن آن به‌طور کامل، نگه‌داشتن آب سرد و آب گرم در فلاسک برای کاهش مراجعه به یخچال و چای‌ساز، استفاده از نرم‌کننده لباس برای راحت کردن کار اتو و...تنها برخی از این موارد هستند.
۵- برای کنترل مصرف کولر آبی ترموستات نصب کنید
در مناطق معتدل مانند تهران، جایگزین کردن کولر آبی با کولر گازی، مصرف برق سرمایشی را به بیش از ۶ برابر و هزینه قبض برق تا ۲۴ برابر افزایش می‌دهد؛ این اعدادی است که عبدالامیر یاقوتی مدیرکل امور انرژی و مشتریان شرکت توانیر درمورد هزینه برق کولر گازی اعلام و نسبت به میلیونی شدن قبض برق مشترکان نواحی غیرگرمسیر به‌خاطر استفاده از کولر گاری هشدار داد.
باید توجه داشت که کولر آبی به‌خوبی نیاز سرمایشی نواحی غیرگرمسیر مانند تهران را بدون نجومی کردن قبوض برق، تامین می‌کند. با این‌حال می‌توان مصرف برق کولرهای آبی را از این مقدار نیز کمتر کرد. یک روش مناسب برای بهینه کردن مصرف برق کولر آبی استفاده از ترموستات است. ترموستات با جلوگیری از روشن ماندن بی‌دلیل کولر پس از رسیدن به دمای استراحت، ضمن کاهش مصرف برق برای سلامت اعضای خانه، به‌خصوص در زمان خواب نیز لازم است.
همچنین اگر تصمیم به تعویض کولر خود و یا خرید کولر تازه دارید توصیه می‌شود با مقداری هزینه بیشتر کولر سلولزی بخرید. کولرهای سلولزی نسبت به کولرهای آبی معمولی پدهای بادوام‌تر و مصرف کمتری دارند و مجهز به ترموستات نیز هستند.
در اپلیکیشن باانرژی می‌توان قبض برق را پیش‌بینی کرد
وزارت نیرو، از اواسط اردیبهشت پویشی را موسوم به باانرژی راه انداخته‌است که تا پایان شهریور ادامه خواهد داشت. هدف این پویش، راهنمایی مشترکان در کاهش حداقل ۱۵ درصد از مصرف برق است و به‌ازای هر ۱۰ درصد کاهش، امتیازی به مشترک داده می‌شود که استمرار در کسب آن، وی را مشمول شرکت در قرعه‌کشی‌های توانیر می‌کند.
برای شرکت در این پویش می‌توان از طریق مراجعه به وب‌سایت باانرژی به نشانی ba-energy.ir و یا با وارد کردن کد دستوری #۱۵۲۱* اقدام کرد.
بخشی از این سامانه که در اپلیکیشن موبایلی و نسخه تحت وب آن موجود است شبیه‌ساز مصرف نام دارد که در آن می‌توان با انتخاب لوازم برقی موجود در منزل و مدت‌زمان استفاده از آن‌ها در هر ماه و هر شهر مبلغ قبض برق را تخمین زد.
مشترکان خوش‌مصرف می‌توانند خودروی اتوماتیک جایزه بگیرند
رایگان کردن قبوض برق تنها یکی از طرح‌های تشویقی توانیر برای مدیریت مصرف است. اعطای ۸۰ میلیون جایزه غیرنقدی مانند وسایل دیجیتال، لوازم خانگی و یا ۳۰۰ دستگاه خودروی اتوماتیک ایرانی به قید قرعه به مشترکان خوش‌مصرف برنامه دیگر این شرکت است. رجبی مشهدی در برنامه‌ای تلویزیونی همچنین از اختصاص بسته‌های اینترنتی رایگان و تبلت به دانش‌آموزانی که ازطریق برنامه شاد به این پویش می‌پیوندند سخن گفت.