به گزارش خبرگزاری ایمنا، محیط‌های شهری، فضای زندگی روزمره شهروندان است و باید توانایی پذیرش تمام افراد و تأمین خدمات رفاهی مربوط به آن‌ها را داشته باشد؛ اما در این میان نامناسب بودن امکانات رفاهی و تفریحی، همچنین حمل‌ونقل عمومی برای معلولان در جامعه و معابر شهری از جمله مشکلاتی است که موجب شده تا افراد معلول نتوانند همچون مردم عادی از آن‌ها استفاده کنند در حالی که آن‌ها نیز حق زندگی دارند.
بدون شک نبود دسترسی کافی افراد دارای معلولیت جسمی یا سالمندان به فضاهای عمومی می‌تواند زندگی روزمره این گروه‌های آسیب‌پذیر و حتی مراقبان آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد و به انزوای آن‌ها در منازل منجر شود.
ایجاد شهری که برای تمام اقشار جامعه از جمله افراد دارای معلولیت قابل دسترس باشد، یکی از اهداف اساسی برنامه‌ریزی شهری مدرن است، از این‌رو شهر دوستدار معلولان یک ضرورت اجتماعی است که می‌تواند جامعه‌ای عادلانه‌تر و پایدارتر ایجاد کند.
شهر دوستدار معلولان، شهری است که در آن تمام زیرساخت‌ها، امکانات و خدمات به‌گونه‌ای طراحی شده است که افراد دارای معلولیت بتوانند بدون هیچ محدودیتی از آن‌ها بهره‌مند شوند و این رویکرد نه‌تنها حقوق انسانی و اجتماعی افراد دارای معلولیت را رعایت می‌کند، بلکه به یکپارچگی اجتماعی و افزایش کیفیت زندگی تمام شهروندان کمک می‌کند.
به‌طور مثال سیستم حمل‌ونقل عمومی شهر دوستدار معلولان باید شامل اتوبوس‌ها، متروها، و تاکسی‌های قابل دسترس برای افراد دارای معلولیت باشد و این وسایل باید دارای رمپ، آسانسور، و فضای کافی برای ویلچر باشد و زیرساخت‌های شهری همچون پیاده‌روها، تقاطع‌ها و فضاهای عمومی باید به گونه‌ای طراحی شود که عبور و مرور افراد دارای معلولیت را تسهیل کند.
در کشور ما نیز طبق ماده ۲ قانون جامع حمایت از حقوق معلولان، تمام وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و مؤسسات، شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی موظف هستند در طراحی، تولید و احداث ساختمان‌ها و اماکن عمومی و معابر و وسایل خدماتی به نحوی عمل کنند که امکان دسترسی و بهره‌مندی از آن‌ها، برای معلولان همچون افراد عادی فراهم شود.
مناسب‌سازی مطلوب شهر اصفهان برای تردد معلولان در صورت تحقق مدیریت یکپارچه شهری
ابوالفضل قربانی، رئیس کمیسیون هوشمندسازی و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: در حال حاضر شهرداری اصفهان با همکاری سازمان بهزیستی و بنیاد شهید این کلان‌شهر، چند دستگاه ون برای استفاده معلولان و افراد خاص در سطح شهر اختصاص داده است.
وی ادامه می‌دهد: در صورت تحقق مدیریت یکپارچه شهری، شورای اسلامی شهر می‌تواند با الزام سایر دستگاه‌ها، در راستای مناسب‌سازی مطلوب‌تر شهر بیش از پیش اقدام کند.
رئیس کمیسیون هوشمندسازی و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به مناسب‌سازی شهر برای تسهیل در تردد معلولان تاکید می‌کند: در این خصوص ابتدا باید به موضوع حمل‌ونقل عمومی برای معلولان پرداخت، به‌گونه‌ای که این افراد نیز همچون سایرین به‌راحتی بتوانند از این ناوگان بهره ببرند.
قربانی با اشاره به خرید اتوبوس‌هایی که باید دارای رمپ باشد و قابلیت ورود ویلچر را داشته باشد، می‌گوید: شهرداری اصفهان این مورد را در خرید اتوبوس‌های جدید لحاظ کرده است.
وی با اشاره به شعار این دوره مدیریت شهری با عنوان «اصفهان من، شهر زندگی» و اهداف و رویکردهای آن در خصوص مناسب‌سازی این کلان‌شهر برای معلولان اضافه می‌کند: در بحث مناسب‌سازی شهر، قسمت‌هایی که جنبه عمومی داشته، فعالیت‌هایی از جمله مسیرهایی که در پیاده‌روها برای این افراد پیش‌بینی شده و الزام احداث رمپ‌ها و تجهیز ساختمان‌های شهرداری به آسانسور انجام شده است.
رئیس کمیسیون هوشمندسازی و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه به‌دلیل وسعت و جمعیت بسیار زیاد شهر اصفهان در حال حاضر خدمات شهرداری در خصوص مناسب‌سازی شهر برای معلولان مطلوب نیست، خاطرنشان می‌کند: خدمات مختصری در این خصوص به این افراد ارائه می‌شود که کافی نیست و باید در سطح شهر گسترش پیدا کند.
قربانی می‌گوید: تجهیز بعضی خودروها و خرید اتوبوس‌هایی که مخصوص معلولان طراحی شده، از جمله اقداماتی است که می‌توان در حوزه حمل‌ونقل عمومی برای تردد آسان این افراد در شهر انجام داد.
اصفهان در مسیر تبدیل شدن به شهر دوستدار معلولان
وحید مهدویان، مشاور و دستیار شهردار اصفهان در امور شهرسازی و معماری شهری به خبرنگار ایمنا می‌گوید: با افزودن مجموعه ضوابط و مقررات مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری در زمینه مناسب‌سازی برای افراد دارای معلولیت، در حوزه تدوین قوانین به‌عنوان پیوست طرح جامع بازنگری طرح تفصیلی شهر اصفهان و ابلاغ مجدد ضوابط مذکور به شهرداری‌های مناطق بر لازم‌الاجرا کردن این ضوابط در پروژه‌های شهری و صدور پروانه‌های ساختمانی تاکید شد.
وی اضافه می‌کند: برگزاری جلسات مشترک با انجمن‌های فعال معلولان در شهر و شناسایی نیازهای آن‌ها و برقراری تعامل سازنده، پاسخگویی به اعلام نیازها و مکاتبات معلولان در زمینه مناسب‌سازی فضاهای شهری و در اولویت قرار گرفتن این موارد از راهبردهای اصلی ستاد مناسب‌سازی است.
مشاور و دستیار شهردار اصفهان در امور شهرسازی و معماری شهری تاکید می‌کند: حفظ عدالت اجتماعی و رعایت حقوق شهروندی به‌ویژه شهروندان دارای معلولیت از سیاست‌های کلان و اصلی شهرداری است و یکی از مهمترین حقوق شهروندی معلولان، جانبازان، سالمندان و کم‌توانان جسمی حرکتی، حق دسترس‌پذیری است.
مهدویان می‌گوید: پس از تشکیل ستاد، بسترسازی برای اعمال نظر تخصصی و فنی معلولان به‌عنوان بهره‌بردار نهایی به‌صورت مشاور در طراحی و اجرای پروژه‌های شهرداری و کنترل لحاظ ضوابط مناسب‌سازی در این پروژه‌ها انجام شد و با انجام مطالعات رصد شهری مناطق پانزده‌گانه در قالب ۱۵ پروژه مطالعاتی و بررسی کارشناسی وضعیت موجود و اولویت‌بندی معابر شهر جهت مناسب‌سازی شبکه پیوسته‌ای از معابر، بودجه‌ای با سرفصل اختصاصی «مناسب‌سازی معابر، پارک‌ها و ساختمان‌های شهرداری» تخصیص داده شده است.
اصفهان را باید به شهری پایدار، فراگیر، در دسترس و شهری برای زندگی تبدیل کنیم
وی ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه به‌تازگی لایحه حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت به شورای اسلامی شهر پیشنهاد شده است، امیدوارم با تصویب و اجرای این لایحه با تحقق عدالت اجتماعی به محیطی عاری از هر گونه تبعیض و مانع رسیده و با افزایش مشارکت افراد دارای معلولیت، اصفهان را به شهری پایدار، فراگیر، در دسترس و در نهایت شهری برای زندگی تبدیل کنیم.
مشاور و دستیار شهردار اصفهان در امور شهرسازی و معماری شهری خاطرنشان می‌کند: تنظیم مجموعه ضوابط و جزئیات اجرایی مناسب‌سازی پیاده‌روها، تهیه طرح پژوهشی سند راهبردی مناسب‌سازی فضاهای شهری، تدوین طرح جامع پیاده‌روسازی و اتخاذ سیاست حفظ تراز و هم‌سطحی پیاده‌روها در تقاطع با معابر فرعی، ایمن‌سازی و مناسب‌سازی جزایر ترافیکی معابر مهم شهری، احداث ایستگاه ورزش به‌همراه نصب ست ورزشی ویژه جانبازان و معلولان در مناطق مختلف و طراحی نمونه‌سازی و اجرای کف‌فرش راهنما و هشدار ویژه نابینایان و کم‌بینایان برای مسیریابی و ایمنی تردد و اجرا به‌صورت گسترده در تمام معابر و پیاده‌روهای جدیدالاحداث و ترمیمی شهر اصفهان از جمله این اقدامات است.
مهدویان می‌گوید: شهرداری اصفهان سال‌ها است که در قالب تشکیل ستاد مناسب‌سازی فضاهای شهری به این حوزه توجه و تمرکز ویژه داشته است؛ در این راستا دبیرخانه این ستاد در معاونت شهرسازی و معماری مستقر بوده و با هدف کلی، مناسب‌سازی ساختمان‌ها و فضاهای شهری و اجرایی کردن قوانین از طریق نیازسنجی، سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و اولویت‌بندی، ارائه پیشنهادات تخصیص بودجه، نظارت و کنترل بر اجرای پروژه‌های مرتبط و جمع‌آوری بازخورد فعالیت‌ها تشکیل شده است.
لزوم تسهیل تردد معلولان در شهرها
حمیدرضا نیلی، کارشناس معماری و طراحی شهری در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: در ساخت‌وساز نیز مدیریت شهری وظیفه صدور مجوز و رعایت تمام ضوابط و مقررات و استانداردهای ساخت و ساز و در نهایت پایان ساخت و اجازه بهره‌برداری از تمام ساختمان‌ها را می‌دهد و در این فرآیند مدیریت شهری وظیفه توجه به موضوع افراد کم توان جسمی حرکتی را بر عهده دارد.
وی ادامه می‌دهد: در جامعه شهرنشین آمارها نشان می‌دهد که افراد کم توان جسمی حرکتی ۱۱ درصد جامعه را شامل می‌شود. در این راستا باید تمام فضاهای مورد نیاز شهرنشینان تأمین شود؛ در واقع فضاهای شهری باید همه شمول باشد تا تمامی افراد امکان حضور در شهر را داشته باشند.
کارشناس معماری و طراحی شهری تاکید می‌کند: آنگونه که باید به اصول و مقررات مناسب‌سازی برای انسان‌های کم توان جسمی و حرکتی توجه نکرده‌ایم و به همین علت موانع زیادی بر سر راه انسان‌های پیاده به خصوص افراد کم توان جسمی حرکتی است این در حالی است که به خاطر آماده نبودن فضا برای خانواده‌ها که شامل کودک نوپا تا کهنسال هستند، فضای شهری خالی و بی‌روح می‌شود و این فضا برای بزهکاران مناسب می‌شود.
نیلی با بیان اینکه وظیفه مدیریت شهری خطیر است، می‌گوید: فضاهای شهری باید به گونه‌ای طراحی شود تا وسایل نقلیه عمومی بتوانند به صورت شبکه‌ای به شهروندان خدمات رسانی کنند.
وی اضافه می‌کند: مدیریت شهرها باید همانگونه که معابر را با دقت و تأمل برای تردد خودروها آماده می‌کنند به تسهیل تردد شهروندان نیز باید دقت بیشتری داشته باشند.
کارشناس معماری و طراحی شهری تاکید می‌کند: در حال حاضر در اکثر شهرها به استانداردها توجه کافی نشده و تمام توجه به سمت تردد خودروها است و تمام اصول و استانداردهای تردد خودرو رعایت می‌شود.
به گزارش ایمنا، شهر دوستدار معلولان نه‌تنها به بهبود زندگی افراد دارای معلولیت کمک می‌کند، بلکه جامعه‌ای برابرتر، عادلانه‌تر و فراگیرتر ایجاد می‌کند، همچنین با اتخاذ رویکردهای مناسب در طراحی و مدیریت شهری، می‌توان به هدف ایجاد شهری برای همه دست یافت.