به گزارش خبرگزاری ایمنا از آذربایجان شرقی، محیط زیست یکی از سرمایه‌های بی‌بدیل هر جامعه است که طی سال‌های اخیر جایگاه به نسبت مهمی میان محافل رسمی و غیررسمی کشور پیدا کرده و توانسته است در بعضی موارد واکنش‌های مردمی را با خود همراه کند، از آلودگی هوا که به طور ملموس شهروندان کلان‌شهرها را درگیر خود کرده است تا تعرض به محیط زیست و حیوان‌آزاری.
این واکنش‌ها مسئولان ملی و استانی را بر آن داشته است تا با استفاده از روش‌ها و راهکارهای مؤثر به حل مسائل زیست‌محیطی بپردازند و برخورد لازم را در چهارچوب قوانین با عوامل خاطی داشته باشند.
یکی از مهم‌ترین مشکلات زیست‌محیطی استان آذربایجان شرقی، آلودگی هوا به دلیل وجود نیروگاه‌های فرسوده و واحدهای تولیدی و صنعتی است، پیش از این نیز مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی اعلام کرده بود که این سازمان بنا به شرح وظایف و مأموریت‌های محوله با هیچ واحد تولیدی و صنعتی آلاینده مماشات نمی‌کند، در این راستا اقداماتی مدنظر سازمان محیط زیست استان قرار گرفته است تا مشکل آلودگی هوای کلان‌شهر تبریز به ویژه در فصل سرد سال رفع شود.
این سازمان همچنین در نظر دارد تا با استفاده از روش‌های هوشمند برخورد مستقیم محیط‌بانان و شکارچیان را تا حد ممکن کاهش دهد تا با توجه به قانون منع استفاده محیط‌بانان از سلاح، زمینه پایش مناطق حفاظت شده در عین حفظ جان محیط‌بان فراهم شود.
آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل گفت‌وگوی خبرنگار ایمنا با شهنام اشتری، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان شرقی در خصوص اقدامات اخیر این سازمان در حوزه فرهنگ‌سازی برای حفاظت از محیط زیست، شناسایی و رفع مشکلات مرتبط با عوامل آلاینده و هوشمندسازی پایش منطقه حفاظت شده ارسباران است.
ایمنا: با توجه به هزینه بالای نصب فیلتر برای نیروگاه تبریز، این مشکل چگونه رفع شده است؟
اشتری: هر نیروگاه و واحد تولیدی که گازهای خارج از استاندارد تولید می‌کند، مکلف به راه‌اندازی و ایجاد تمهیدات زیست‌محیطی لازم برای کاهش آلودگی هوا است، منتهی شرایط برای هر نیروگاه متفاوت است.
توسعه و بازتوانی نیروگاه حرارتی تبریز نیز به عنوان یکی از مصوبات سفر رئیس جمهور شهید به استان آذربایجان شرقی در قالب تفاهم‌نامه‌ای با موضوع جایگزینی فناوری جدید در نیروگاه حرارتی تبریز و کسب مجوز ارزیابی‌های محیط زیستی از سازمان حفاظت محیط زیست در دست بررسی است.
ایمنا: پایش شبانه واحدهای صنعتی و خدماتی در دستور کار قرار دارد؟
اشتری: خوشبختانه به علت فعال بودن واحد پایش این اداره کل و با توجه به ظرفیت‌های لجستیکی، تعداد واحدهای آلاینده بزرگ و مؤثر همچون واحدهای پالایشی و پتروشیمی کاهش پیدا کرده است و مشکل حادی در این زمینه وجود ندارد که نتیجه انجام این تمهیدات، کاهش ثبت شکایات مردمی طی سال اخیر بوده است.
ایمنا: طرح معرفی واحدهای صنعتی آلاینده محیط زیست از طریق رسانه‌ها به کجا رسیده است؟
اشتری: سال گذشته در مورد مجموعه کلر پارس و با توجه به هماهنگی‌های انجام شده با مراکز نظارتی_کارشناسی اقدامات لازم و به موقع انجام شد و این امر به رفع مشکلات محیط زیستی این واحد کمک زیادی کرد؛ با اجرای این طرح، شکایات مردمی از آلایندگی واحدهای صنعتی طی ماه‌های اخیر، چه از طریق ثبت شکایت در سامانه و چه از طریق طرح مسائل در استانداری، کاهش یافته است.
پیگیری‌های انجام شده در این زمینه، مؤثر و در مورد اجرای طرح، هیچ گونه تعارفی با واحدهای آلاینده نداریم. با توجه به اینکه اطلاعات واحدهای مشمول پایش در سامانه ثبت جامع محیط انسانی سازمان حفاظت محیط زیست ثبت شده‌اند، این واحدها مکلف به خود اظهاری در سامانه هستند. بر اساس این سامانه، واحدهای مشمول، باید آخرین وضعیت زیست محیطی خود را از طریق آزمایشگاه‌های معتمد، ثبت و در صورت عدم خود اظهاری، مشمول نیم درصد عوارض آلایندگی خواهند بود.
ایمنا: هوشمندسازی پایش منطقه حفاظت شده ارسباران تا چه میزان عملیاتی شده است؟
اشتری: فاز نخست این طرح در منطقه حفاظت شده ارسباران راه‌اندازی شده است و در جلسه روز هفتم شهریور ۱۴۰۳ که با حضور همکاران سازمان‌های برنامه و بودجه کشوری، سازمان منابع طبیعی و همکاران سازمان محیط زیست برگزار شد، به‌منظور تکمیل پایگاه اطفای حریق ارسباران، رایزنی‌های لازم صورت گرفت.
با توجه به توفیق‌هایی که در راستای اجرای طرح هوشمندسازی حاصل شده است، توسعه این طرح در مناطق استان از جمله منطقه حفاظت شده کاغذکنان، پناهگاه حفاظت شده کیامکی و منطقه حفاظت شده سهند در دستور کار قرار دارد.
ایمنا: آیا قانون منع استفاده محیط‌بانان از سلاح برای دفاع در مقابل شکارچیان موردبازنگری قرار گرفته است؟
اشتری: انتظار می‌رود قانون به نحوی باشد که شکارچی به این آگاهی برسد که در صورت استفاده از سلاح، زیر سوال می‌رود، همچنین انتظار می‌رود همکارانی که در راستای انجام وظیفه سازمانی در حال انجام خدمت هستند، بیش از حد محافظه‌کارانه عمل نکنند.
روش‌های پایش باید ارتقا داده شود و پایش هوشمند بخش قابل ملاحظه‌ای از این مشکلات را رفع می‌کند؛ ما باید سیاست افزایش ضریب حفاظت را در پیش بگیریم به دلیل اینکه ظرفیت قانونی تا حدی می‌تواند مؤثر واقع شود.
لازم است به جای افزایش قدرت قانونی، هوشمندسازی ابزارهای پایش را در دستور کار قرار دهیم و جایگاه حفاظت محیط‌بانان را حفظ کنیم، به عنوان مثال اگر فردی به یک منطقه وارد می‌شود، پیامکی حاوی اخطار ورود به منطقه دریافت کند، اگر بتوان از این طریق به فرد متخلف هشدار امنیتی ارسال کرد، به شدت در کاهش تخلفات محیط زیستی مؤثر خواهد بود.
ایمنا: در خصوص ضرب و جرح رئیس اداره محیط زیست شهرستان میانه توضیح دهید.
اشتری: شکارچیان غیرمجاز با فرض اینکه منطقه خالی از حضور محیط‌بانان است، رئیس اداره محیط زیست میانه را در اقدامی ناشیانه، به عقب رانده و متواری می‌شوند که با همکاری پاسگاه و نیروی انتظامی میانه، به موقع همه شکارچیان دستگیر و در اختیار قانون قرار گرفتند.
ایمنا: چه اقداماتی به منظور آگاهی‌بخشی به مردم در زمینه محیط زیست صورت گرفته است؟
اشتری: در شهرستان جلفا، جلسات آموزشی جوامع محلی ارسباران از جمله جوامع عشایری و روستایی در خصوص محیط زیست با محوریت حفظ گونه‌های جانوری و گیاهی، آموزش دفاع جسمانی محیط‌بانان و آموزش صنفی محیط زیستی برای جوانان، برگزار شده است.
موفقیت‌هایی در برنامه‌های خانه محیط زیست استان حاصل شده است و اگر تمهیدات و اعتبارات لازم در دسترس قرار گیرد، می‌توان نتایج قابل توجهی در فرهنگ‌سازی محیط زیستی در تمام ابعاد به دست آورد، در تبریز نیز دوره‌هایی در خصوص آلودگی هوا و مدیریت پسماند برگزار شده است که امیدواریم بتوانیم این دوره‌ها را ادامه دهیم، زیرا آگاهی شهروندان و همراهی آن‌ها نقش مهمی در جلوگیری از بحران‌های زیست‌محیطی دارد.
ایمنا: کدامیک از اقدامات سازمان به مرحله عملیاتی رسیده است؟
اشتری: راه‌اندازی مرکز دفع بهداشتی پسماند شماره ۲ تبریز با اعتبار ۱۵۰ میلیارد تومان، ارتقای زیست‌محیطی واحدهای نیروگاهی، پالایشگاهی و پتروشیمی، نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی تبریز، امضای تفاهم‌نامه همکاری با صندوق ملی محیط زیست برای اعطای وام به واحدهای تاکسیرانی برای اولین‌بار در سطح کشور، انجام اقداماتی مبنی بر بازدارندگی و رفع آلایندگی حداقل ۱۰ واحد فولادی، انجام تمهیدات به منظور افزایش تعداد روزهای برخوردار از هوای پاک، بهبود وضعیت دریاچه ارومیه، خریداری و استفاده از پهپاد برای پایش مناطق، برخورد بدون تعارف با واحدهای آلاینده و همکاری با واحدها در راستای حفظ محیط زیست از اقدامات انجام شده توسط سازمان با هدف ارتقای کیفیت محیط زیست بوده است.
ایمنا: در خصوص انتقال آب به تالاب قوری گول، چه تمهیداتی اندیشیده شده است؟
اشتری: خوشبختانه با پیگیری‌هایی که از طریق سازمان مرکزی و اداره کل انجام شده است، به تازگی سازمان مدیریت بحران حدود ۱۵ میلیارد تومان اعتبار به سازمان آب منطقه‌ای برای ترمیم و لوله‌گذاری بخشی از مسیر اختصاص داده است، علاوه بر این خود سازمان نیز از طریق مکاتبه‌ای که با وزارت نیرو داشته است درخواست اختصاص اعتبار قابل توجهی را کرده که این امر در حال پیگیری است.
گفت‌وگو از سولماز کاظمی