به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از روابط عمومی نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، کتاب «تعامل با مصیبت دیدگان بر اساس آموزه‌های قرآن و اهل بیت (ع)» اثر محمدمهدی فیروزمهر و محمد کاویانی است که در پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در ۸۱ صفحه به چاپ رسید.
پژوهشکده مذکور تلاش کرده است با پژوهشگران فرهیخته و بهره‌گیری از آموزه‌های نورانی قرآن و اهل بیت (ع) و تدوین فرهنگنامه سبک زندگی، کاربردی‌ترین اطلاعات موضوعات مرتبط با حوزه‌های گوناگون فردی، خانوادگی، اجتماعی و محیط زیست را در اختیار علاقه‌مندان قرار دهد.
در میان مدخل‌های این فرهنگنامه، بعضی از موضوعات از ویژگی‌های خاص فرهنگی برخوردار است و عموم افراد جامعه به صورت گسترده با آن سروکار دارند، از این رو، به منظور ارتقا و تقویت سبک زندگی اسلامی، شایسته است آموزه‌های دینی مربوط به این گونه موضوعات علاوه بر ارائه در فرهنگنامه، به صورت کتابچه‌های مستقل نیز در اختیار علاقه مندان قرار می‌گیرد.
سبک زندگی هر جامعه‌ای، نمای ظاهر و آشکار هویت آن جامعه است. جامعه کنونی زمانی می‌تواند شیوه زندگی خویش را بر اساس هویت اسلامی سامان بخشد که بتواند حوزه‌های گوناگون زندگی را بر اساس آموزه‌های نورانی اسلام شکل دهد؛ بر همین اساس، در اثر پیش‌رو شاخصه‌های مربوط به تعامل با مصیبت دیدگان در آموزه‌های قرآن و اهل بیت (ع) تهیه می‌شود و در اختیار علاقه مندان قرار می‌گیرد.
ساختار اثر
در این کتاب، پس از مفهوم شناسی سبک زندگی اسلامی و مبانی و گستره سبک زندگی، انواع مصیبت بررسی شده و در ادامه به مفهوم شناسی مصیبت و مصیبت دیده پرداخته شده است.
سپس، «تعامل مصیبت دیده با مصیبت‌ها» تبیین شده که از جمله آنها می‌توان به صبر، تغافل، بزرگ نشمردن مصیبت‌های بزرگ، گفتن استرجاع، نیایش، استعانت از نماز و روزه، رفتن به زیارت قبور مؤمنان، راضی بودن به قضای الهی پس از مصیبت، یادآوری مصائب الگوهای دینی، استفاده از نشان عزا، پرهیز از بی تابی، گریه کردن، تقرب به خدا و دوری از گناه است.
در ادامه نیز ضمن تأکید بر «ارزش تعامل با مصیبت دیدگان»، «آداب تعامل با مصیبت دیده از طریق معرفت افزایی (شناختی)» مورد بحث و بررسی قرار گرفته است که آرامش بخشی به مصیبت دیده از طریق معرفت افزایی (شناختی)، آرامش بخشی به فرد مصیبت دیده از طریق عاطفی، آرامش بخشی به فرد مصیبت دیده از طریق رفتار، تعامل‌های نگرشی با فرد مصیبت دیده، برخی از این آداب به شمار می‌رود.
همچنین، زمان و کمیت و کیفیت تسلیت، تسلیت به مصیبت دیده از مبادی غیبی، اصلاح سنت‌های ناصحیح، و تعامل با کودکان مصیبت دیده از دیگر مباحث این اثر است.
برشی از اثر
زمان، کمیت و کیفیت تسلیت
تسلیت چه به صورت گفتاری باشد یا رفتاری و نوشتاری، الزاماً مقید به زمان کمیت و کیفیت خاص نیست؛ اما رعایت تناسب زمانی و نیز کمیت و کیفیت تعیین شده در بیان معصومان (ع) مناسب است. تسلیت به مصیبت در زمان نامناسب و در دفعات متعدد چه بسا سبب یادآوری مصیبت و رفع آرامش او می‌شود. از امام صادق (ع) نقل شده است که فرمود عیادت [بیمار] سه بار و تسلیت [به بازماندگان متوفی] یک بار باشد. از امیر مؤمنان علی (ع) نقل شده است که فرمود: در مصیبت فقدان عزیزان، یا پیش از خاکسپاری یا پس از آن یک بار تسلیت گفته شود و هشام بن حکم گوید دیدم حضرت موسی بن جعفر (ع) پیش از خاکسپاری متوفا و پس از آن به بازماندگان تسلیت می‌گفت. در برخی روایات آمده است تسلیت به مصیبت دیدگان باید پس از دفن متوفا و کنار قبر باشد که از آن استفاده می‌شود مناسب‌ترین زمان تسلیت دادن پس از خاکسپاری متوفاست.
بنابراین اولاً اگر تسلیت دهی سبب یادآوری داغ فراموش شده برای مصیبت دیده شود، بهتر است ترک شود. ثانیاً مناسب است تسلیت پس از خاکسپاری متوفا باشد؛ زیرا پس از دفن، اوج داغ‌دیدگی بازماندگان است. ثالثاً کیفیت مطلوب آن بر اساس آنچه در سه بحث تسلیت گفتاری، تسلیت نوشتاری و تسلیت عملی بیان شده، باشد.