به گزارش خبرگزاری ایمنا، دانشگاه جامع علمی‌کاربردی یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مراکز آموزش عالی ایران است که هدف اصلی آن تربیت نیروی کار ماهر و متخصص برای بخش‌های مختلف صنعت، خدمات، کشاورزی و فرهنگ است. این دانشگاه در سال ۱۳۷۰ با این ایده آغاز به کار کرد که علاوه بر آموزش‌های نظری، مهارت‌های عملی و کاربردی را نیز به دانشجویان یاد دهد تا آن‌ها بتوانند پس از فارغ‌التحصیلی سریع‌تر وارد بازار کار شوند.
دانشگاه علمی‌کاربردی در مقاطع کاردانی و کارشناسی فعالیت می‌کند و هدفش تربیت افرادی است که نه‌تنها دانش تئوری دارند بلکه در حوزه‌های عملی نیز متخصص باشند. برای همین، دانشگاه سعی دارد رشته‌هایی را که به بازار کار نیاز ندارند، حذف کند و رشته‌های جدیدی که با نیازهای روز هم‌خوانی دارند، به برنامه‌های درسی اضافه کند.
از دیگر ویژگی‌های این دانشگاه همکاری آن با ستاد کل نیروهای مسلح است. این همکاری باعث شده تا دانشجویانی که در دوره‌های مهارتی شرکت می‌کنند، از مزایایی مانند کسر خدمت سربازی، تعویق تاریخ اعزام و حتی انتخاب محل خدمت بهره‌مند شوند، این امکانات انگیزه‌های زیادی برای جوانان به وجود می‌آورد تا مهارت‌های لازم را فرا بگیرند و آینده کاری بهتری داشته باشند.
غلامرضا مالکی، رئیس دانشگاه علمی‌کاربردی استان اصفهان، یکی از چهره‌های شناخته‌شده و برجسته در حوزه آموزش‌های مهارتی و کاربردی است، وی بیش از دو دهه تجربه در مدیریت و تدریس در نظام آموزش عالی دارد و در طول این مدت، نقشی کلیدی در توسعه برنامه‌های آموزشی مرتبط با نیازهای بازار کار ایفا کرده است.
یکی از دستاوردهای مهم مالکی در دوران مدیریتش، پیاده‌سازی برنامه‌های جدید آموزشی و مهارتی است که مستقیماً با نیازهای بازار کار مطابقت دارند. وی توانسته با ایجاد ارتباط نزدیک با صنایع مختلف، برنامه‌های درسی دانشگاه را به‌روزرسانی کند تا دانشجویان پس از فارغ‌التحصیلی با مهارت‌هایی که کسب کرده‌اند، سریع‌تر به شغل‌های مرتبط جذب شوند.
در گفت‌وگویی که خبرنگار ایمنا با غلامرضا مالکی، رئیس دانشگاه علمی‌کاربردی استان اصفهان، وی توضیح داد که تلاش‌های زیادی برای ارتقای کیفیت آموزش‌های مهارتی و جذب استادان با تجربه انجام داده است. مالکی با بیش از ۲۰ سال سابقه در حوزه آموزش عالی، تلاش می‌کند برنامه‌هایی کاربردی‌تر را در این دانشگاه پیاده‌سازی کند تا دانشجویان بعد از فارغ‌التحصیلی آماده ورود به بازار کار باشند، این تصویر از دانشگاه علمی‌کاربردی یادآور فضایی است که دانشجویان، نه‌تنها در کلاس درس، بلکه در کارگاه‌ها و پروژه‌های عملی، کنار استادان با تجربه، در حال یادگیری هستند و خود را برای آینده‌ای بهتر و شغلی مطمئن آماده می‌کنند.
ایمنا: دانشگاه علمی‌کاربردی به عنوان یکی از دانشگاه‌های علمی‌کاربردی چه نوع مدرسانی را جذب می‌کند و فراخوان جذب مدرسان از چه تاریخی آغاز می‌شود و چه شرایطی دارد؟
مالکی: فراخوان جذب مدرسان، بر اساس نیازهایی که مراکز آموزشی اعلام کرده‌اند، از هفدهم شهریور آغاز و تا ششم مهر ادامه خواهد داشت. قصد داریم در ۲۵ گروه درسی و با جذب ۱۳ نفر مدرس آموزشی، کسانی را که حداقل مدرک کارشناسی ارشد یا دکتری دارند و همچنین دارای سه سال سابقه کار مرتبط هستند، جذب کنیم، همچنین مهم است که مدرسان بومی منطقه‌ای باشند که مرکز آموزشی کاربردی در آن واقع شده است. پیش‌بینی ما این است که فرآیند علمی و عمومی این افراد تا اواخر دی به اتمام برسد و از نیم‌سال بهمن، مراکز ما بتوانند از خدمات این دسته از مدرسان استفاده کنند.
ایمنا: وزارت علوم اخیراً ابلاغیه‌ای در جهت حذف یا اضافه کردن برخی از کدرشته‌ها داشته است؟
مالکی: بله، بحث آمایش آموزش عالی در حوزه دانشگاه کاربردی از سال ۱۴۰۲ آغاز شده است. در سراسر کشور، ما حدود ۸۸۰۰ کدرشته محل داشتیم که بر اساس شاخص‌هایی همچون انطباق با نیاز بازار و ظرفیت پذیرش، حدود ۴۰۰۰ کدرشته غیر فعال شدند. در استان اصفهان نیز این اتفاق رخ داد و از ۳۹۷ کدرشته، در بهمن ۱۴۰۱، تعداد کدرشته‌ها به ۲۰۰ کدرشته تقلیل یافت. با این وجود، استقبال از آموزش‌های کاربردی در استان اصفهان نسبت به زمان مشابه سال گذشته ۲۰ درصد افزایش داشته است. برخی رشته‌ها بر اساس نیاز بازار بررسی و متوقف شده‌اند، با این حال، ما در برخی از مراکز ۳۰ کدرشته جدید اضافه کرده‌ایم که متناسب با نیاز بازار کار است.
ایمنا: تأثیر این کدرشته‌ها یا واحدهای درسی بر سربازی دانشجویان حقیقت دارد؟
مالکی: بله، در اسفند ۱۴۰۲، ستاد کل نیروهای مسلح و قرارگاه مرکزی مهارت آموزشی، با هدف تعمیق و نهادینه‌سازی فرآیند تعالی و مهارت‌آموزی کارکنان وظیفه، یک سری مشوق‌هایی را برای دانش‌آموزان و دانشجویان ذکور که رشته‌های مهارتی را انتخاب می‌کنند، پیش‌بینی کرده است. این مشوق‌ها شامل کسر خدمت، انتخاب محل سازمان خدمت، تعویق اعزام خدمت تا شش ماه و اولویت استخدام هستند، همچنین، فارغ‌التحصیلان آموزش عالی و دانشجویان دانشگاه‌های مختلف مشمول این آئین‌نامه می‌شوند و می‌توانند از این مشوق‌ها استفاده کنند.
ایمنا: در مورد طرح‌های کسر خدمت توضیح دهید؟
مالکی: بله، در بحث کسر خدمت، فرد می‌تواند حداکثر یک ماه از کسر خدمت استفاده کند. به‌عنوان مثال، فردی که ۸۰ ساعت آموزش تخصصی گذرانده باشد، می‌تواند تا ۱۰ روز کسر خدمت دریافت کند. اگر فردی بالای ۲۴۰ ساعت آموزش تخصصی داشته باشد، می‌تواند تا یک ماه کسر خدمت بهره‌مند شود، همچنین آئین‌نامه مشوق‌های دیگری نظیر تعویق تاریخ اعزام، حذف اضافه خدمت و مرخصی تشویقی تا سقف یک ماه را پیش‌بینی کرده است.
ایمنا: دانشگاه علمی‌کاربردی در مقاطع دکترا در سطح اصفهان دوره‌هایی را ارائه می‌دهد؟
مالکی: دانشگاه علمی‌کاربردی به دلیل مأموریت تربیت تکنسین، تنها در مقاطع کاردانی و کارشناسی مجوز اجرای دوره‌های تحصیلی را دارد. البته، در ابتدای دهه ۹۰، برای دو سال، اجرای مقاطع ارشد نیز در برخی مراکز دانشگاهی اصفهان انجام شد، اما به دلیل تمرکز اصلی دانشگاه بر تربیت تکنسین و نیاز بازار کار، از ارائه دوره‌های تحصیلات تکمیلی خارج شده‌ایم.
ایمنا: با نمایشگاهی که شما برگزار کردید، احتمال می‌دهید که این فارغ‌التحصیلان وارد بازار کار شوند؟
مالکی: همان‌طور که استحضار دارید، بخشی از ورودی‌های دانشجوی ما افرادی هستند که قبل از ورود به دانشگاه شغل داشتند و با هدف ارتقا مهارت‌ها و علوم مرتبط با حوزه شغلی خود، دانشگاه ما را انتخاب کرده‌اند. با احتساب این آمار، حدود ۵۵ درصد از ورودی‌های ما را کسانی تشکیل می‌دهند که پیش از ورود به دانشگاه شغل داشتند. عددی که به‌طور کلی در سطح کشور بر اساس خوداظهاری فارغ‌التحصیلان به‌دست آمده، حدود ۸۵ درصد است. این بدان معنا است که ۸۵ درصد از فارغ‌التحصیلان ما عملاً وارد حوزه بازار کار شده‌اند. حالا بقیه این فارغ‌التحصیلان شامل تعدادی هستند که یا به تحصیلات مقاطع بالاتر مشغول شده‌اند، یا به دلایل شخصی، به‌ویژه خانم‌ها، تمایلی به ورود به بازار کار نداشته‌اند. بر اساس خوداظهاری فارغ‌التحصیلان، این عدد کلی برای سراسر کشور ۸۵ درصد است، یعنی از آن ۴۵ درصد باقی‌مانده، تقریباً ۶۰ درصد وارد بازار کار می‌شوند.
ایمنا: درباره جشنواره حرکت بفرمائید. مثل اینکه شما میزبان هستید؟
مالکی: به منظور ارزیابی و انعکاس تجربه‌های علمی و موفق دانشجویی که عمدتاً در قالب انجمن‌های علمی دانشجویی در سراسر کشور انجام می‌شود، هر ساله جشنواره‌ای تحت عنوان جشنواره حرکت در سطح دانشگاه برگزار می‌شود. برگزیدگان این جشنواره در سطح ملی هم شرکت می‌کنند. امسال که من در خدمت شما هستم، دوازدهمین دوره جشنواره درون‌دانشگاهی دانشگاه علمی‌کاربردی در حال اجرا است و خروجی‌های این دوره در هفدهمین جشنواره ملی حرکت حضور خواهند داشت. بر اساس تدابیری که دبیرخانه دائمی جشنواره حرکت، مستقر در حوزه معاونت فرهنگی دانشجویی دانشگاه، اتخاذ کرده است، استان اصفهان به‌عنوان دبیرخانه اجرایی دوازدهمین دوره جشنواره انتخاب شده است.
این جشنواره بستری مناسب برای شناسایی و انتقال تجربه‌های موفق علمی دانشجویی است. در ۱۳ محور مختلف، دانشجویان به صورت فردی و گروهی آثار خود را به رقابت می‌گذارند. نکته مهم این است که تنها آثاری می‌توانند در این جشنواره حضور پیدا کنند که در بازه زمانی اول خرداد ۱۴۰۲ تا پایان خرداد ۱۴۰۳ در سطح انجمن‌های علمی شکل گرفته باشند. فرایند جمع‌آوری آثار تا پایان شهریور ۱۴۰۳ در حال انجام است و پس از آن، مرحله داوری خواهیم داشت و برگزیدگان در جشنواره‌ی ملی که احتمالاً اواخر مهر برگزار خواهد شد، حضور پیدا خواهند کرد. بر اساس پیش‌بینی دبیرخانه، به احتمال زیاد اختتامیه دوازدهمین جشنواره حرکت را در نیمه دوم آذر خواهیم داشت که از برگزیدگان این ۱۳ محور تقدیر خواهد شد و آثار آن‌ها در قالب یک نمایشگاه به نمایش گذاشته خواهد شد.
ایمنا: این آثار بیشتر در زمینه هنر و مهندسی هستند؟
مالکی: حوزه‌های رقابتی مشخص شده است. در بحث فناوری، نشریات، رویدادهای علمی و اگر محتوای دیجیتالی توسط انجمن‌های علمی تولید شده باشد، در حوزه آموزش، پژوهش، حتی چاپ کتاب و اختراع، همه این موارد مورد رقابت قرار می‌گیرند، همچنین انجمن برتر از میان این حوزه‌ها بر اساس فعالیت‌های خاص خود انتخاب می‌شود. دانشجویان اگر در این محورهای رقابتی هرگونه اثری داشته باشند، می‌توانند آن را به مسابقه و داوری بسپارند. برگزیدگان در نهایت به جشنواره هفدهم ملی معرفی خواهند شد که در آن، تمام دانشگاه‌های زیرمجموعه وزارت علوم حضور دارند، بنابراین تنها انجمن‌های علمی می‌توانند وارد این رقابت‌ها شوند و آثاری که از بستر انجمن‌های علمی شکل نگرفته باشند، پذیرفته نخواهند شد.
ایمنا: خروجی نهایی این جشنواره به چه چیزی تبدیل می‌شود؟ آیا محصولی کاربردی برای جامعه ارائه خواهد شد؟
مالکی: برگزیدگان ملی طبق آئین‌نامه به عضویت بنیاد نخبگان در خواهند آمد که شاید یکی از مهم‌ترین دستاوردهای فردی برای دانشجویان باشد. تلاش‌های علمی دانشجویان در قالب انجمن‌های علمی، مشوق‌های مادی را نیز به دنبال خواهد داشت. این مشوق‌ها برای ایده‌های خاصی که این دانشجویان داشته باشند، پیش‌بینی شده است و هدف این است که ایده‌ها به مرحله تولید ثروت برسند. آنچه در جشنواره حرکت و در قالب فعالیت‌های انجمن‌های علمی دنبال می‌شود، تمرین کار جمعی و علمی است که دانشجویان در آن محک زده می‌شوند.
ایمنا: برای تشکل‌ها و کانون‌های فرهنگی هم چنین جشنواره‌هایی وجود دارد؟
مالکی: بله، این جشنواره برای کانون‌های فرهنگی نیز برگزار می‌شود که به نام «جشنواره رویش» شناخته می‌شود. در جشنواره‌رویش، فعالیت‌ها عمدتاً فرهنگی است و این فعالیت‌ها نیز باید از طریق کانون‌های فرهنگی شکل گرفته باشد. ساختار و جشنواره‌ی مجزایی برای این کانون‌ها پیش‌بینی شده است.
ایمنا: دانشگاه علمی‌کاربردی تا به الان چقدر در حوزه آموزش موفق بوده است؟
مالکی: بر اساس انتظاراتی که از خودمان داریم، شاید نتوانیم نمره بالایی به خودمان بدهیم. واقعیت این است که انتظاراتی که خودمان و قانونگذار برای دانشگاه علمی‌کاربردی مشخص کرده‌ایم، به دلایل مختلف از جمله دلایل درون‌تشکیلاتی و عوامل برون‌سازمانی، به‌طور کامل محقق نشده است. هدف ما تربیت فارغ‌التحصیلان ماهر و تحویل آنان به جامعه است، اما شاید نمره قبولی که به خودمان می‌دهیم، ما را قانع نمی‌کند. از اواخر سال گذشته، طرحی تحت عنوان «آموزش دانش‌آموختگان» در دستور کار دانشگاه قرار گرفت. یکی از چالش‌های مهم ما، انباشتگی متقاضیان بیکاری است که عمدتاً این افراد مدرک به دست دارند، اما آموزش‌های آن‌ها متناسب با نیازهای بازار کار نیست.
بر همین اساس، طرحی در نهم خرداد سال جاری در هیئت وزیران مصوب شد تحت عنوان «طرح آباد» برای اشتغال دانش‌آموختگان. بر اساس این طرح، تا پایان سال ۱۴۰۳ حدود ۵۰ هزار نفر از فارغ‌التحصیلان سایر زیرنظام‌ها که نیازمند آموزش‌های مهارت شغلی هستند، توسط دانشگاه آموزش داده می‌شوند. ویژگی این طرح این است که بخشی از آموزش‌ها در محیط واقعی کار اجرا می‌شود. یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد دانشگاه علمی‌کاربردی این است که بسیاری از دستگاه‌های متقاضی آموزش‌های علمی‌کاربردی، همچون مجموعه اسنوا و ذوب‌آهن، از صنایع هستند. این مراکز در کنار محیط واقعی کار فعالیت خود را آغاز کرده‌اند و امیدواریم با همکاری نهادهای حاکمیتی بتوانیم بخشی از کسانی که مدرک تحصیلی دارند، اما آموزش‌های آنان متناسب با نیاز بازار نیست را با همکاری بخش خصوصی و صنایع آموزش دهیم.
ایمنا: در ابتدای سال تحصیلی چه توصیه‌ای برای دانشجویان دارید؟
مالکی: این دوران تحصیلی هم برای شما و هم برای ما سریع می‌گذرد. مهم‌ترین توصیه‌ای که می‌توانم به دانشجویان داشته باشم این است که ضمن توجه به برنامه‌های فرهنگی، خودشان را مقید کنند که در رشته تحصیلی‌شان مهارت‌های مورد نیاز برای ورود به بازار کار را حتماً فرا بگیرند. اگر این اتفاق بیفتد، دغدغه‌های خانوادگی و اجتماعی آنان برطرف خواهد شد و می‌توانند از زمانی که برای تحصیل در دانشگاه گذاشته‌اند، نهایت لذت را ببرند.