به گزارش خبرگزاری ایمنا، بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی امروزه به محبوب‌ترین سرگرمی افراد و به ویژه کودکان و نوجوانان بدل شده است و تأثیرات غیرقابل انکار آن بر افراد به وضوح قابل مشاهده است؛ این دنیای اسرارآمیز و دارای سناریوهای متنوع فضایی جدید در اختیار افراد قرار می‌دهد که در آن می‌توانند به کاراکتر مورد علاقه خود تبدیل شوند و در قالب شخصیت او ایفای نقش کنند.
بازی‌ها و سرگرمی‌های سنتی با ظهور فناوری‌های نوین و سپس شکل‌گیری بازی‌های دیجیتالی، به تدریج رنگ باخته است و با گذشت هرچه بیشتر زمان، حتی گاهی اوقات شاهد فراموش شدن بعضی از بازی‌های قدیمی در پرتوی درخشش بازی‌های دیجیتالی و رایانه‌ای هستیم و صفحه‌های نمایشگر و دکمه‌ها در این فضا وظیفه اصلی هدایت و پیشبرد مسیر را برعهده دارد.
این دنیای پررنگ و لعاب چنان افراد را درگیر خود می‌کند که رنگ واقعی زندگی به خاکستری متمایل می‌شود و در عین حال مزایایی دارد که برای پیشبرد زندگی واقعی می‌تواند کمک کننده باشد و کاهش استرس و افسردگی، تقویت توانایی تصمیم گیری، تقویت هوش هیجانی، بهبود مهارت‌های حل مسئله، تقویت ادراک فضایی و هماهنگی اعصاب مغزی با عضله، بهبود حال روحی و عملکردهای روانی از جمله مواردی است که در گروه مزایای این بازی‌ها قرار می‌گیرد.
در عین حال، کاهش فعالیت فیزیکی، اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی، افزایش خشونت و پرخاشگری، تمایل به انزوا و کناره‌گیری از جمع، از دست دادن تمرکز در بلندمدت، مشکلات مرتبط با بینایی و مشکلات مرتبط با سلامتی، اشتباه گرفتن واقعیت و فانتزی‌ها، ضعف در مدیریت زمان و فراموش کردن ارزش‌های اخلاقی، از جمله مضرات بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی است که افراد را در معرض تهدید قرار می‌دهد.
محبوبیت غیرقابل انکار بازی‌های رایانه‌ای
مهوش باطنی، توسعه دهنده بازی‌های رایانه‌ای در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به تأثیرات بازی‌های ویدئویی و رایانه‌ای بر زندگی کودکان و نوجوانان اظهار کرد: با پیشرفت تکنولوژی و ظهور فناوری‌های نوین، به تدریج شاهد جایگزین شدن بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی با بازی‌های فیزیکی و سنتی بوده‌ایم و این موضوع روز به روز با پیشرفت‌های بیشتر در این حوزه تشدید می‌شود.
وی با بیان اینکه بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی برای تمام گروه‌های سنی به ویژه کودکان و نوجوانان دارای جذابیت بسیار بالایی است و برخی افراد زمان زیادی را در طول یک روز صرف آنها می‌کنند، افزود: از حدود سال ۱۹۷۰ میلادی شاهد شکل‌گیری بازی‌های ویدئویی و به تدریج پیشرفت و تکامل آنها بوده‌ایم و اکنون بازی‌های ویدئویی و سپس بازی‌های رایانه‌ای در صدر علاقمندی‌های افراد در سراسر جهان قرار دارد.
توسعه دهنده بازی‌های رایانه‌ای با بیان اینکه دنیای بازی‌های ویدئویی و رایانه‌ای به دنیایی پیچیده و دارای تنوع بسیار بالا تبدیل شده است، تصریح کرد: در دنیای بازی‌های ویدئویی و رایانه‌ای، انواع بازی‌ها یافت می‌شود و با توجه به استقبال گسترده افراد از این نوع بازی‌ها، بازی‌سازان به راحتی می‌توانند در پشت زمینه یک بازی، ارزش‌ها، افکار و عقاید افراد را مورد هدف قرار دهند.
وی با بیان اینکه با پیشرفت بازی‌های ویدئویی و رایانه‌ای و بهتر شدن گرافیک آنها این بازی‌ها محبوبیت بیشتری به دست آورده است و افرادی که درگیر این بازی‌ها می‌شوند گاهی اوقات از اتفاقات دنیای واقعی و محیط اطراف و پیرامون خود باز می‌مانند، ادامه داد: افرادی که زمان زیادی را صرف بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی می‌کنند، تمرکز خود را از دیگر ابعاد زندگی برمی‌دارند و گاهی اوقات این موضوع می‌تواند منجر به گم شدن مرز میان بازی و زندگی واقعی شود.
تأثیر پیچیدگی سناریوی بازی‌ها بر تفکر و تمرکز
توسعه دهنده بازی‌های رایانه‌ای گفت: تاثیرپذیری افراد به ویژه کودکان و نوجوانان از بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی به قدری بالا است که ممکن است فردی زندگی و شخصیت خود را بر اساس یک کاراکتر بازی شکل دهد و با توجه به اینکه بازی‌های ناسالمی نیز در این فضا یافت می‌شود، ممکن است شخصیت افراد با الهام‌گیری از شخصیت‌ها و کاراکترهای منفی یک بازی به سمتی رود که برای افراد و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند، مناسب نباشد.
باطنی با اشاره به اینکه پیچیدگی بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی با به‌کارگیری سلول‌های مغزی می‌تواند منجر به تقویت هوش و خلاقیت کودکان و نوجوانان شود، اضافه کرد: تقویت ارتباط اعصاب مغزی و عضلات، از دیگر فواید بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی محسوب می‌شود، همچنین با توجه به اینکه بسیاری از بازی‌های مفید رایانه‌ای و ویدئویی دارای سناریوی پیچیده هستند، افراد مجبور به استفاده بیشتر از تفکر و تمرکز خود می‌شوند.
وی با بیان اینکه تقویت مهارت حل مسئله و مدیریت منابع از جمله دیگر فواید بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی محسوب می‌شود، خاطرنشان کرد: بر اساس تحقیقات انجام شده بعضی از بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی می‌تواند مهارت‌های شغلی افراد را افزایش دهد و در پیدا کردن استعداد و علاقه آنها نسبت به یک شغل تأثیرگذار باشد.
توسعه دهنده بازی‌های رایانه‌ای افزود: بازی کاپهد یا Cuphead یکی از بازی‌های رایانه‌ای مناسب برای کودکان است که می‌تواند منجر به تقویت مهارت کودکان و بهبود شرایط روحی روانی آنها شود؛ همچنین بازی ماین کرافتminecraft از دیگر بازی‌هایی است که می‌تواند برای کودکان سرگرم کننده باشد ، خلاقیت کودکان را تقویت می‌کند و مهارت جست‌وجوگری آنها برای پیدا کردن راه‌های جدید حل مسئله را بهبود می‌بخشد.
بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی چه فوایدی دارد؟
صادق راستگو، بازی‌ساز و کارشناسان بازی‌های رایانه‌ای در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به مضرات و فواید بازی‌های رایانه‌ای بر کودکان و نوجوانان اظهار کرد: بازی‌های رایانه‌ای همچون تمام موارد دیگر، جنبه‌های مثبت و منفی بی‌شماری دارد و بهره‌مندی از جنبه‌های مثبت یا منفی آن بسته به رفتار افراد، مدت زمان استفاده و انتخاب نوع بازی متفاوت خواهد بود.
وی با بیان اینکه ساده‌ترین مصداق فواید بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی، رشد فکری، مهارتی و تقویت هوش هیجانی کودکان و نوجوانان و ساده‌ترین مصداق مضرات این بازی‌ها کم‌تحرکی، چاقی، اضافه وزن و افسردگی است، افزود: در عین اینکه غرق شدن در بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی می‌تواند منجر به افسردگی کودکان و نوجوانان شود، استفاده صحیح و به اندازه از این بازی‌ها می‌تواند به کودکان و نوجوانانی که درگیر استرس یا افسردگی هستند کمک کند.
بازی‌ساز و کارشناسان بازی‌های رایانه‌ای تصریح کرد: استفاده بیش از حد از بازی‌های رادیویی و رایانه‌ای و نگاه کردن بیش از حد به صفحه‌های نمایشگر می‌تواند منجر به کاهش قدرت بینایی افراد شود، اما در عین حال انجام بازی‌های تیراندازی می‌تواند به افرادی که درگیر آب مروارید هستند، برای تقویت بینایی کمک کننده باشد و تمرکز آنها را نیز بهبود بخشد.
راستگو با اشاره به اینکه انجام بازی‌های رایانه‌ای برای کودکان درگیر با اوتیسم روحیه آنها را در برابر شرایط سخت بیماری تقویت می‌کند، ادامه داد: کودکان و نوجوانانی که زمان بسیاری را با بازی‌های رایانه‌ای ویدئویی می‌گذرانند ممکن است درگیر انزوا و گوشه‌گیری شوند، این افراد از حضور در جمع دیگران لذت نخواهند برد، به نوعی به تنهایی خود عادت می‌کنند و در نهایت مهارت‌هایی از جمله تعامل با دیگران و مهارت‌های ارتباطی اجتماعی لازم در آنها شکل نمی‌گیرد.
غربال بازی‌ها با توجه به سن و جنسیت
وی با اشاره به اینکه اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی می‌تواند پرخاشگری را در کودکان و نوجوانان تشدید کند، گفت: بازی کردن به کودکان و نوجوانان پیروی از قوانین را می‌آموزد و می‌تواند به آنها یادآوری کند که هر تصمیم چه تأثیری بر مرحله دیگر زندگی آنها دارد، همچنین این بازی‌ها می‌تواند به کودکان بیاموزد که هر شکست می‌تواند آنها را برای رسیدن به موفقیت و کسب درجات بالاتر تقویت کند.
بازی‌ساز و کارشناسان بازی‌های رایانه‌ای با تاکید بر اینکه والدین به منظور کاهش دادن مضرات بازی‌های ویدئویی و رایانه‌ای باید نسبت به سن کودکان و جنسیت آنها بازی‌ها را غربال کنند، اضافه کرد: همراهی والدین با فرزندان خود در انجام بازی‌های رادیویی و ویدئویی و اختصاص دادن زمانی محدود و مشخص برای انجام این بازی‌ها می‌تواند از جمله دیگر راهکارهایی باشد که در کاهش مضرات چنین بازی‌هایی مؤثر است.
راستگو با اشاره به اینکه بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی هوش هیجانی و حافظه کودکان و نوجوانان را تقویت می‌کند، افزود: بازی محله باصفا، سفر جنجالی، مدافعان آسمان و حمله موشکی از جمله بازی‌های ایرانی متناسب با فرهنگ ایرانی اسلامی است که علاوه بر افزایش اطلاعات کودکان و نوجوانان، فضای سالم و مناسبی را برای سرگرمی در اختیار آنها قرار می‌دهد.
وی خاطرنشان کرد: در دنیای متنوع بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی امروز، بخشی از این فضا به بازی‌های فکری اختصاص یافته است که از جمله این بازی‌های فکری می‌توان به انواع جورچین‌ها اشاره کرد، همچنین بعضی از بازی‌ها با داشتن فضایی چند کاربره می‌تواند علاوه بر تقویت مهارت‌های فردی کودکان و نوجوانان، مهارت‌های اجتماعی و تعاملی آنها را نیز بهبود بخشد و فرصت مناسبی برای همراهی والدین با فرزندان خود در فضای بازی‌ها محسوب شود.
بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی همواره در حال پیشرفت است و افراد در این فضا با تنوع بسیار بالایی مواجه هستند، بعضی از بازی‌ها به وضوح در تقابل با ارزش‌های اخلاقی قرار دارد و بعضی دیگر پرخاشگری و خشونت را به بهانه هیجان، به ذهن افراد غالب می‌کند، از همین رو والدین و خود افراد باید نسبت به غربال و انتخاب بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی اهتمام ویژه‌ای داشته باشند و مواردی از جمله سن، جنسیت و نوع بازی می‌تواند معیارهای انتخابی مناسب برای افراد باشد.
بر اساس مطالعات انجام شده، کودکانی که زمان زیادی را صرف بازی‌های کامپیوتری و ویدئویی می‌کنند ممکن است بیشتر دچار مشکل در دقت و یادگیری دروس شوند، همچنین کودکانی که بیش از دو ساعت در روز بازی کامپیوتری می‌کنند، دو برابر بیشتر دچار مشکلات توجه در دروس می‌شوند و امکان اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری و ویدئویی برای آنها وجود دارد، از همین رو والدین باید نظارت ویژه‌ای بر مدت زمان استفاده فرزندان خود از این بازی‌ها داشته باشند.
افرادی که به بازی‌های رایانه‌ای اعتیاد دارند، ساعت‌ها وقت خود را صرف بازی می‌کنند، بدون اینکه متوجه شوند چقدر زمان گذشته است؛ سال ۲۰۰۷ جوان ۲۸ ساله‌ای اهل کره جنوبی پس از اینکه ساعت‌ها در یک کافی نت مشغول بازی بود بیهوش شد و پس از انتقال وی به بیمارستان و به هوش‌آمدن جوان ۲۸ ساله، او به پزشک معالج خود گفت که ۷۲ ساعت تمام در حال بازی بوده، در این مدت غذای بسیار کمی خورده، به حمام نرفته و استراحت کافی نداشته است و به گفته پزشکان، اعتیاد شدید به بازی‌های رایانه‌ای می‌تواند مرگبار باشد.
صنعت بازی و بازی‌سازی با گذشت زمان، پیشرفت تکنولوژی و فناوری‌های نوظهور همواره دستخوش تغییرات شده و می‌شود و اکنون نیز در نسل آخر بازی‌های دیجیتالی، بازی‌های واقعیت مجازی درخشش بسیاری دارد؛ مشخص نیست که آینده این مسیر چگونه خواهد بود، اما به طور کلی افزایش آگاهی در خصوص هر موضوع به ویژه موضوعات مرتبط با عصر دیجیتال برای تمام افراد به ویژه والدین از ملزومات است تا بتوانند همراه و هم‌پای فرزندان خود در این مسیر باشند و آنها را از خطرات و آسیب‌های احتمالی آگاه سازند و مصون بدارند.