به گزارش خبرگزاری ایمنا از ایلام، توسعه جوامع شهری، افزایش جمعیت و رشد مصرف‌گرایی در شهرها موجب شده است که میزان تولید زباله در شهرها افزایش پیدا کند؛ زباله همان طلای کثیف است که اگر به موقع بازیافت شود منجر به درآمدزایی برای شهرها خواهد شد با این وجود اخلال در مدیریت و جمع‌آوری آن از سطح شهر نیز به معضلی برای جوامع شهری و سلامت افراد جامعه تبدیل می‌شود.
شهر ایلام با معضل مدیریت پسماند روبه‌رو است و روزانه بیش از ۲۲۰ تن زباله در شهر ایلام تولید می‌شود؛ این میزان زباله اگر به موقع جمع‌آوری نشود لطمات جبران‌ناپذیری برای شهروندان و محیط زیست خواهد داشت.
طی ماه‌های اخیر بارها مشاهده شده است که زباله‌های سطح شهر ایلام مدت زیادی جمع‌آوری نشده و باکس‌های زباله و جداول اطراف لبریز از زباله بوده است که منظره ناخوشایندی را در شهر موجب شده است.
انباشت زباله‌ها در شهر ایلام بار دیگر ضرورت ساخت کارخانه پسماند یا بازیافت زباله را آشکار کرد؛ بیش از یک دهه است که ساخت کارخانه پسماند بارها در دستور کار قرار گرفته، اما به دلیل هزینه‌های سنگین و معارض به سرانجام نرسیده است.
ساخت کارخانه پسماند برای ایلام به عنوان استانی که روزانه صدها تن زباله در آن تولید می‌شود، در مقطعی از سال نیز میزبان میلیون‌ها زائر اربعین است و بنا بر نظر کارشناسان تولید زباله در این ایام به یک و نیم برابر نیز می‌رسد، غیرقابل انکار است.
مطالعات زیست‌محیطی احداث کارخانه به صورت کامل انجام شده است
سیده انوار ایتوندی نوربخش، سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری ایلام به خبرنگار ایمنا می‌گوید: قانون مدیریت پسماند سال ۱۳۸۳ تصویب و آئین‌نامه اجرایی آن یک سال بعد ابلاغ شد، شهرداری ایلام نیز سال ۱۳۸۴ قرارداد مطالعات مدیریت پسماند شهر ایلام را ایجاد و احداث کارخانه تولید کود عالی را منعقد کرد.
وی می‌افزاید: در آن زمان رئیس‌جمهور وقت به دلیل حساسیت‌هایی که روی محیط زیست وجود داشت دستور داد مطالعات زیست‌محیطی انجام شود و این مطالعات در شهر ایلام به صورت کامل انجام شد.
سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری ایلام تصریح می‌کند: آن زمان ایلام جزو چهار شهر اول کشور بود و در سال‌های ۱۳۷۸ و ۱۳۸۸ که مطالعات کامل شد شهرداری ایلام طرح تفصیلی مدیریت پسماند و طرح تفصیلی خدمات شهری را تهیه کرد و تاییدیه زیست‌محیطی نیز داشت که اجرا نشد.
ایتوندی نوربخش با تاکید بر اینکه در آن مقطع زمانی کارخانه کمپوست برای اجرا نیازمند دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان بود، تاکید می‌کند: حدود ۸۰۰ میلیون تومان نیز به حساب شهرداری برای تولید و احداث کارخانه کمپوست وارد شد، اما شهردار وقت احداث سیل‌بندها را در اولویت قرار دارد و همین امر باعث شد که طرح مدیریت پسماند تا سال‌ها بعد به مرحله اجرا نرسد.
وی ادامه می‌دهد: با این وجود سازمان مدیریت پسماند در آن سال‌ها تشکیل شد و بر اساس شرح وظایفی که داشت شروع به اجرای طرح به صورت آموزشی کرد و طی سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ زمینی در سه راهی جنداله مشخص شد که در آن زمان خانه‌باغ‌های اطراف آن زمین وجود نداشت و با شورای شهر و شهرداری‌های مهران و صالح‌آباد برای اجرای طرح توافقاتی انجام شد.
سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری ایلام عنوان می‌کند: شورا و شهرداری‌های دو شهر صالح‌آباد و مهران اصرار داشتند که نیروی کار از حوزه این شهرها باشد که مورد موافقت شهرداری ایلام قرار گرفت، زیرا رفت و آمد برای نیروهای ایلام مشکل بود و شهرداری تنها احداث کارخانه را انجام می‌داد، تمام توافقات انجام شده بود اما باز هم طرح به سرانجام نرسید.
بیشتر دیدگاه‌ها در زمینه مدیریت پسماند اقتصادی است
ایتوندی نوربخش با تاکید بر اینکه مدیریت پسماند طرحی است که اهداف زیست‌محیطی دارد و اقتصادی نیست، تاکید می‌کند: این طرح در طولانی‌مدت به سوددهی می‌رسد، هنوز هم تفکیک زباله در بسیاری از نقاط کشور غیرقانونی، غیراصولی و غیر بهداشتی است و به جز کارخانه کرمانشاه و دو سه منطقه دیگر که تلاش می‌کنند به تفکیک اصولی برسند هنوز در کشور تفکیک اصولی وجود ندارد.
وی مدیریت پسماند را کاری زمان‌بر می‌داند و اضافه می‌کند: برای ساخت این کارخانه دستگاه‌ها، شرکت‌ها، عموم مردم و NGOها باید همکاری و این موضوع را به صورت ریشه‌ای پایه‌گذاری کنند، یعنی آموزش باید از اول در مدارس آغاز شود تا وقتی کودک بزرگ شد متوجه باشد که زباله تفکیک و عوارض دارد و فقط تفکر بر این نباشد که زباله از سطح شهر برداشته شده است و تا جایگاه دفع انتقال پیدا می‌کند.
سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری ایلام عنوان می‌کند: استان ایلام برای دفع پسماندهای عفونی وضعیت مناسبی ندارد، نامه‌هایی در این مورد به محیط زیست کل کشور رسیده است و در کارگروه ملی مدیریت پسماند به طرح ایلام رسیدگی می‌شود در صورتی که در ایلام هم کارشناس و هم امکانات انجام این کار وجود دارد و همت و تلاش مضاعف می‌خواهد تا دفع این پسماندهای عفونی توسط نیروهای ایلام انجام شود.
ایتوندی نوربخش در مورد وضعیت تنظیف شهر ایلام در سال جاری عنوان می‌کند: در قانون درج شده بود که برداشت زباله‌ها در منطقه مرکزی شهر ایلام به بخش خصوصی واگذار شود، شرکتی که گرید و تجربه کافی نداشت و تنها مسئول خدماتی یعنی تأمین نیروی انسانی بود برنده مناقصه پشتیبانی امور خدمات شهری در ایلام شد در حالی که این شرکت اطلاعات کامل راجع به مدیریت پسماند نداشت و قرارداد تفکیک پسماندهای خشک و پشتیبانی امور تنظیف و برداشت پسماندهای شهری (عادی خانگی) با این شرکت بسته شد.
وی ادامه می‌دهد: طی دو ماه اخیر که من در این جایگاه قرار گرفتم، این شرکت برنده مناقصه بود و تلاش کردیم مسئولان شرکت را راهنمایی کنیم و راهکار نوشتیم، نامه دادیم و گفتیم پای کار بیایند و در چارچوب قانون به وظایف خود عمل کنند که کوتاهی کردند.
سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری ایلام خاطرنشان می‌کند: در ماده ۱۸ قرارداد درج شده بود که این شرکت بدون اعلام قبلی حق ندارد کار را تعطیل کند، اما این شرکت سه تا چهار بار کار را تعطیل کرد و شب بیست‌وهفتم آبان نیز به صورت کامل دست از کار کشید.
ایتوندی اضافه می‌کند: بارها مشاهده شد که کارگران شرکت به جای اینکه برداشت زباله را به صورت اصولی انجام دهند با بیل زباله‌ها را به داخل دریچه‌های سیل‌بندها به ویژه سیل‌بند مرکزی می‌ریختند در حالی که سیل‌بند مرکزی در حالت هشدار بوده و از داخل تخریب شده است.
وضعیت بحرانی دفع پسماند در تابستان
وی با تاکید بر اینکه دفع پسماند وضعیت بحرانی داشت، اظهار می‌کند: دفع پسماند به وضعیت بحرانی رسیده بود، برداشت پسماند در تابستان وضع بسیار بدی داشت و جداول پر از آشغال بود؛ شرکت به ما اعلام می‌کرد به عنوان مثال زباله‌ها و پسماند خیابان سمندری جمع‌آوری شده است در صورتی که طی بازدیدی که انجام می‌دادیم متوجه شدیم پسماند در لایه‌های زیرین خیابان جمع شده است و بوی گند از دریچه‌هایی که به بیرون راه داشت به سطح خیابان می‌رسید.
سرپرست سازمان مدیریت پسماند تاکید می‌کند: فشارهای زیادی از طرف بعضی نهادها به شهرداری و سازمان پسماند وارد شد که صورت وضعیت این شرکت تأیید شود و ما هرچقدر توضیح می‌دادیم باز هم تمام هجمه‌ها علیه شهرداری بود.
ایتوندی می‌گوید: من از روزهای اولی که سرپرستی سازمان پسماند را برعهده گرفتم به مسئولان بحرانی بودن بهداشت شهری را اعلام کردم تا اینکه مدیر شرکتی که جمع‌آوری پسماند را بر عهده گرفته است، بیست‌و هفتم آبان اعلام کرد که توانایی انجام کار را ندارد و توضیح داده بود که سازمان پسماند با ما همکاری نمی‌کند در صورتی که شرکت ماشین‌آلات کامل، حتی تانکر استاندارد نداشت.
ماشین‌آلات شهرداری حتی برای یک ساعت هم خاموش نمی‌شد
وی در مورد اقدامات پس از ترک کار شرکت خصوصی تصریح می‌کند: بعد از ترک کار این شرکت با دستور شهردار ایلام نیروها و ماشین‌آلات شهرداری پای کار آمدند و به صورت شبانه‌روز کار را در دست گرفتند، وضعیت به نحوی بود که ماشین‌آلات شهرداری حتی برای یک ساعت هم خاموش نمی‌شد و ماشین‌آلات معیوب نیز به دستور شهردار تعمیر و برای پاکسازی اعزام شد.
سرپرست سازمان مدیریت پسماند ایلام با تاکید بر اینکه این شرکت خصوصی در یک شبانه‌روز حدود ۱۰۰ نفر نیرو را خارج کرد، می‌افزاید: بنا به دستور شهردار این نیروها نیز آموزش دیدند و به‌کارگیری شدند، در حال حاضر در حد معقول زباله‌ها جمع‌آوری شده‌اند اما این وضعیت در حد شهر ایلام نیست و دیدگاه شهرداری فراتر است.
ایتوندی با تاکید بر اینکه ماشین‌آلات شرکت خصوصی مناسب انجام کار نبود، عنوان می‌کند: نیروهای این شرکت آموزش کافی ندیده بودند و دستگاه‌ها نیز مناسب برداشتن باکس‌ها نبودند؛ این ماشین‌آلات روی باکس قفل می‌کرد، به نحوی که به میله‌های دو طرف باکس فشار وارد و باکس از وسط خم می‌شد و حتی تایر باکس‌ها نیز خراب شده بود.
وی اظهار می‌کند: در شرایط قراردادی این شرکت درج شده بود که باید شست‌وشوی باکس‌ها را انجام دهد در صورتی که انجام نمی‌داد، بنابراین نیروهای شهرداری باکس‌ها را شست‌وشو دادند، تایرهای باکس‌ها را تعمیر و صورتجلسه کردند و مجدد تحویل شرکت دادند اما بعد از مدتی باز روال کار به وضعیت قبل بازگشت.
سرپرست سازمان مدیریت پسماند ایلام با تاکید بر اینکه کسی که وارد کار مدیریت پسماند می‌شود باید به این کار علاقه داشته باشد، ادامه می‌دهد: مدیریت پسماند بیشتر دیدگاه زیست‌محیطی دارد، اما دیدگاه‌ها در این زمینه بیشتر اقتصادی است.
ایتوندی نوربخش اضافه می‌کند: با توجه به دستورات مقامات قضائی نهایت تشکر را از بازرسی، حفاظت اطلاعات، سپاه، استانداری، دادگستری و دفتر امام جمعه دارم که به موضوع انباشت زباله‌ها در شهر ورود کردند و نهایت همکاری را در این زمینه با شهرداری ایلام داشتند.
۱۷۵ باکس زباله در ایلام به سرقت رفته است
وی با تاکید بر اینکه به تازگی ۱۷۵ باکس زباله دزدیده شده است که هر باکس حداقل هشت میلیون تومان قیمت دارد، می‌گوید: در حال حاضر برای خرید ۴۰۰ باکس زباله درخواست داده‌ایم و در نظر داریم تمام باکس‌های سطح شهر ایلام را برداریم، زیرا در جایگاه‌هایی که تولید پسماند در شبانه‌روز زیاد هست همچون مجتمع‌های مسکونی، مسکن ملی و جاهایی که تراکم طبقاتی زیاد است گذاشتن باکس به صورت اصولی جواب می‌دهد، اما برای سایر خیابان‌ها علاوه بر اینکه چهره زشتی به شهر می‌دهد اگر به مرور تخلیه، محافظت و شست‌وشو نشود تبدیل به آلودگی بصری می‌شود.
سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری ایلام اضافه می‌کند: وقتی باکس در کنار خانه‌های ویلایی نصب می‌شود به صاحب‌خانه تلقین می‌شود که هرزمان که دوست دارد می‌تواند زباله‌ای که تولید شده است را داخل باکس بیندازد در صورتی که شهرداری هر زمان قادر نیست زباله‌ها را جمع کند و بعضی شهروندان از پنجره ماشین یا از طبقات بالای منزل زباله را به داخل باکس می‌اندازند که البته نیاز به فرهنگ‌سازی دارد.
ایتوندی نوربخش با تاکید بر اینکه باید طرح تفصیلی خدمات شهری انجام شود، تاکید می‌کند: طرح شهرداری آماده و در دستور کار است، باکس‌ها در جایی که به صورت اصولی طراحی شده است جایگذاری می‌شود تا در مواقع مخصوص و تابستان‌ها به یک معضل برای شهر تبدیل نشود.
وی اضافه می‌کند: زمان برداشت زباله باید دقیق باشد، برای جداول نیز مطالعاتی انجام شده است تا فرهنگ‌سازی برای مغازه‌دارها، رستوران‌ها و خانوارها انجام و علاوه بر ارتقای بهداشت شهری تفکیک پسماند نیز همزمان انجام شود.
سرپرست سازمان مدیریت پسماند ایلام در مورد تفکیک پسماند خشک نیز تاکید می‌کند: پسماندها انواع مختلفی دارد، پلاستیک خشک، پلاستیک نرم، شیشه، تایر، آهن‌آلات، آلومینیوم و مس، همه اینها باید تفکیک شود.
ایتوندی نوربخش ادامه می‌دهد: کسانی که از طرف شرکت ضایعات را جمع می‌کنند باید در وضعیت مناسبی باشند و کدگذاری شوند، کف انبارهای ضایعات باید سرامیک و دیوارها نیز از سرامیک یا کاشی باشد و قابلیت شست‌وشو داشته باشد تا محل تجمع حیوانات نشود.
وی ادامه داد: وانت‌های جمع‌آوری ضایعات نیز باید کدگذاری شوند که اگر شهروندی شکایتی داشت مشخص شود کدام وانت مطابق قانون عمل نکرده، اما شرکت تاکنون این اقدامات را انجام نداده است.
سرپرست سازمان مدیریت پسماند ایلام تاکید می‌کند: براساس قانون ما می‌توانیم با دستگاه‌هایی که تولید پسماند انبوه دارد قرارداد ببندیم و در قبال این کار هزینه بگیریم، این مبلغ تنها صرف مدیریت پسماند می‌شود و در شکل باکس‌ها و جایگذاری باکس‌ها تحولاتی ایجاد خواهد شد زیرا برای مکان‌هایی همچون مدارس نمی‌توان باکس ساده گذاشت و باید یک باکس شکیل باشد. که دانش‌آموز رغبت کند زباله خود را به داخل باکس بریزد.
ایتوندی نوربخش ادامه می‌دهد: برنامه‌هایی نیز برای افزایش مشارکت شهروندان در مدیریت پسماندها به روش‌های مختلف و با دادن جوایز متنوع در نظر گرفته شده است.
روزانه ۲۲۰ تن زباله در سطح شهر ایلام تولید می‌شود
مصطفی کرمی، معاون خدمات شهری شهرداری ایلام دراین‌باره به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که ما در سطح شهر ایلام با آن روبه‌رو هستیم، افزایش تولید زباله است؛ الگوی تولید زباله جهانی به ازای هر فرد ۴۴۰ گرم و در ایران ۶۵۰ گرم است اما در ایلام بسیار بیشتر از الگوی جهانی و کشوری و به میزان ۸۰۰ گرم تا یک کیلو و ۲۰۰ گرم است.
وی با تاکید بر اینکه شهر متعلق به همه است و باید هر فرد یک شهردار باشد، عنوان می‌کند: روزانه در سطح شهر ایلام نزدیک به ۲۲۰ تن زباله تولید می‌شود و در مجموع چیزی که به جایگاه دفع شهرداری می‌رسد با احتساب روستاهای اطراف، بیش از ۳۵۰ تن زباله است.
معاون خدمات شهری شهرداری ایلام ادامه می‌دهد: هزینه دفع برای شهرداری سرسام‌آور است، ماهانه نزدیک به ۶۰۰ میلیون تومان در حوزه دفع زباله هزینه می‌شود و بعضی مواقع به بیش از یک میلیارد تومان می‌رسد.
کرمی تصریح می‌کند: تولید زباله در ایلام در زمان اربعین تا ۱.۵ برابر افزایش پیدا می‌کند، شهر ایلام پایتخت خادمان سیدالشهدا است و مردم ایلام نیز با توجه به اعتقادات مذهبی برای نذری از ظروف یک‌بار مصرف استفاده می‌کنند، با توجه به اینکه این اعمال مذهبی موجب افزایش اعتقادات مذهبی و تثبیت نظام خانواده می‌شود و بر سلامت و آرامش انسان تأثیر دارد ما نیز انتظار داریم در زمان توزیع نذری همشهریان زباله را داخل مخازن زباله بیندازند.
وی ساخت کارخانه پسماند را یکی از الزامات هر شهر می‌داند و تاکید می‌کند: براساس مصوبه سازمان همیاری شهرداری‌های کشور باید تمام استان‌ها تا سال ۱۳۹۲ کارخانه بازیافت را راه‌اندازی می‌کردند، اما مطالعات طرح جامع زیست محیطی در شهر ایلام برای کارخانه بازیافت انجام و مکانی در نزدیکی سه‌راه جندالله فراهم شد، با این وجود کارخانه به دلیل مشکلات و معارض در آن زمان احداث نشد.
سالانه ۱.۲ هکتار از زمین‌های بایر و کشاورزی به دلیل افزایش زباله به هدر می‌رود
معاون خدمات شهری شهرداری ایلام با تاکید بر اینکه اگر این کارخانه احداث شود با ظرفیتی حدود ۵۰۰ تن در روز کار خواهد کرد، ادامه می‌دهد: در حال حاضر و با توجه به مصوباتی که انجام شده است در حال رایزنی هستیم تا کارهای ساخت کارخانه پسماند انجام شود، به طور قطع ساخت کارخانه پسماند مشکل زباله ایلام و شهرستان‌های همجوار را حل خواهد کرد.
کرمی با تاکید بر اینکه زباله طلای کثیف است، خاطرنشان می‌کند: تفکیک زباله می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین منابع درآمد شهرداری‌ها باشد، با ساخت کارخانه در ایلام به صورت مستقیم ۷۰ تا ۸۰ نیروی کارشناس به‌کارگیری خواهند شد و برای ۳۰۰ تا ۴۰۰ نفر به طور غیر مستقیم اشتغال‌زایی خواهد شد، علاوه بر آن صنایع جانبی نیز در کنار کارخانه منافع اقتصادی برای استان خواهند داشت.
وی با تاکید بر اینکه ساخت کارخانه پسماند برای بهداشت و محیط زیست نیز بسیار مفید خواهد بود، اضافه می‌کند: سالانه حدود ۱.۲ هکتار از زمین‌های بایر و کشاورزی به دلیل افزایش زباله به هدر می‌رود، بنابراین ساخت کارخانه بازیافت جزو الزامات است و انتظار داریم که مسئولان کمک‌های لازم را در اختیار شهرداری ایلام قرار دهند و با تزریق بودجه و فراهم کردن تسهیلات لازم شهرداری ایلام را در احداث کارخانه یاری کنند.
معاون خدمات شهری شهرداری ایلام تاکید می‌کند: حداقل اعتبار برای راه‌اندازی تنها یک فاز این کارخانه، بیش از ۸۰ میلیارد تومان است.
به گزارش ایمنا، استان ایلام پایتخت خادمین سیدالشهدا (ع) است و سالانه میلیون‌ها زائر از سراسر کشور از طریق ایلام به کربلا و عتبات عالیات مشرف می‌شوند، بنابراین ضروری است که ساخت کارخانه پسماند در اولویت اقدامات مسئولان ایلام قرار گیرد.
