به گزارش خبرگزاری ایمنا، بودجه مشارکتی روشی نوین در مدیریت مالی عمومی است که به شهروندان امکان می‌دهد در فرایند تصمیم‌گیری درباره نحوه تخصیص منابع مالی شهری مشارکت کنند؛ این رویکرد به‌جای تمرکز صرف بر تصمیم‌گیری مدیران ارشد، از نظرات و اولویت‌های شهروندان استفاده می‌کند تا منابع به شکلی کارآمدتر و مطابق با نیازهای واقعی جامعه توزیع شود.
این روش که نخستین‌بار در سال ۱۹۸۹ در شهر «پورتو آله‌گری برزیل» اجرا شد، هم‌اکنون در بیش از ۱۵۰۰ شهر و منطقه در سراسر جهان به‌کار گرفته شده است؛ هدف اصلی بودجه مشارکتی افزایش شفافیت، پاسخگویی دولت‌ها و تقویت حس مالکیت شهروندان نسبت به پروژه‌های شهری است.
در فرایند بودجه مشارکتی شهروندان می‌توانند با ارائه نظرها و پیشنهادهای خود درباره پروژه‌های محلی، نقش مؤثری در اولویت‌بندی برنامه‌های شهری ایفا کنند؛ این روش نه‌تنها حس مسئولیت‌پذیری اجتماعی را افزایش می‌دهد، بلکه با شناسایی نیازهای واقعی جامعه، منابع به سمت پروژه‌هایی هدایت می‌شود که بیشترین تأثیر را بر کیفیت زندگی مردم دارد.
کلان‌شهر اصفهان نیز به جمع شهرهایی پیوسته است که از رویکرد بودجه مشارکتی برای برنامه‌ریزی شهری استفاده می‌کند؛ در این مدل شهروندان می‌توانند پیشنهادهای خود را درباره پروژه‌های شهری ارائه دهند و نظرات خود را ثبت کنند؛ این فرایند فرصتی برای تعامل دوطرفه بین مردم و مدیریت شهری فراهم کرده است.
سخنگو و مدیرکل ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری اصفهان در این‌باره تاکید دارد که شهروندان می‌توانند با استفاده از سامانه «اصفهان من» در فرایند بودجه‌ریزی ۱۴۰۴ شهرداری مشارکت کنند؛ این سامانه به کاربران امکان می‌دهد که پروژه‌های پیشنهادی محله‌های خود را مشاهده و نظرات خود را ثبت کنند تا تصمیمات مدیریت شهری با مشارکت شهروندان گرفته شود.
البته بر کسی پوشیده نیست که طرح بودجه مشارکتی علاوه بر مزایای قابل توجهی همچون شفافیت و کارایی، چالش‌هایی نیز به همراه دارد؛ محدودیت‌های مالی، نبود آگاهی عمومی و مشارکت نابرابر از جمله مسائلی است که بر این فرایند تأثیرگذار می‌گذارد، به همین دلیل، آموزش و اطلاع‌رسانی عمومی درباره اهمیت این فرایند ضروری است.
مراحل اجرای بودجه مشارکتی شامل اطلاع‌رسانی عمومی، برگزاری جلسات محلی برای جمع‌آوری ایده‌ها، رأی‌گیری شهروندان درباره پروژه‌های پیشنهادی و در نهایت اجرای پروژه‌ها با نظارت مردم است؛ در این میان استفاده از فناوری‌های دیجیتال نقش مؤثری در تسهیل فرایند و افزایش مشارکت عمومی دارد.
این رویکرد به‌ویژه برای شهرهای بزرگ همچون اصفهان می‌تواند بسیار مفید باشد؛ با اجرای بودجه مشارکتی، مدیریت شهری می‌تواند از نظرات و پیشنهادهای مردم در مناطق مختلف بهره‌مند شود و در نهایت منابع را به اولویت‌های واقعی اختصاص دهد.
به‌طور کلی می‌توان گفت، بودجه مشارکتی در کلان‌شهر اصفهان که برای نخستین‌بار توسط شهرداری قرار است اجرا شود، فرصتی برای تقویت دموکراسی محلی و بهبود روابط میان شهرداری و مردم است؛ با اجرای صحیح این روش، شهروندان احساس می‌کنند که در ساخت آینده شهر خود سهیم هستند و مدیریت شهری نیز می‌تواند اعتماد و همکاری عمومی را افزایش دهد.
این مدل نوین در مدیریت شهری، نمادی از پیشرفت در شفافیت و توسعه پایدار است که می‌تواند الهام‌بخش سایر شهرها برای پیاده‌سازی راهکارهای مشابه باشد.
بودجه مشارکتی دموکراسی محلی و شفافیت مالی را تقویت می‌کند
محمدرضا فلاح، عضو شورای اسلامی شهر اصفهان در این‌باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: بودجه مشارکتی در سال ۱۴۰۴ فرصتی برای مردم اصفهان فراهم کرده است تا در فرایند تصمیم‌گیری‌های مالی شهرداری نقش داشته باشند.
وی می‌افزاید: این اقدام با شعار «فرمان شهر دست شماست» به شهروندان اجازه می‌دهد نظرات خود را درباره پروژه‌ها و تخصیص منابع مالی اعلام کنند؛ این مشارکت نه‌تنها در قالب پیشنهادهای شهروندان در جلسات عمومی و ملاقات‌های مردمی است، بلکه از طریق ارتباطات مداوم با مسئولان محلی و مدیران مناطق نیز محقق می‌شود.
عضو شورای اسلامی شهر اصفهان تصریح می‌کند: نمایندگان مردم در شورای اسلامی شهر اصفهان در فرایند بودجه‌ریزی به دقت نظرات و نیازهای شهروندان را جمع‌آوری می‌کنند؛ این نظرات از راه‌های مختلف از جمله تماس با سامانه‌های ارتباطی همچون ۱۳۷ یا از طریق پیشنهادهای مستقیم به شهرداری مناطق و مدیران شهری منتقل می‌شود و در نهایت در بودجه سالانه لحاظ خواهد شد.
فلاح با اشاره به اینکه این روش مشارکتی به شهروندان امکان می‌دهد تا در تخصیص منابع مالی و انتخاب پروژه‌های شهری تأثیرگذار باشند، بیان می‌کند: شعار «فرمان شهر دست شماست» که در بنرهای شهری و رسانه‌های عمومی به نمایش گذاشته می‌شود، در واقع تأکیدی است بر اهمیت مشارکت مردم در تصمیمات شهری؛ این اقدام می‌تواند منجر به اعتمادسازی بیشتر در میان شهروندان و ایجاد حس مسئولیت‌پذیری نسبت به پروژه‌ها و خدمات شهری شود.
وی عنوان می‌کند: هدف از این اقدام این است که مردم به‌طور ملموس‌تری در جریان تصمیمات مالی و پروژه‌های شهری قرار گیرند.
عضو شورای اسلامی شهر اصفهان می‌گوید: از سوی دیگر رسانه‌ها به‌ویژه صدا و سیما به‌عنوان ابزارهای مهم اطلاع‌رسانی در این فرایند به‌شمار می‌روند؛ صدا و سیما باید بیش از پیش در آگاه‌سازی مردم از حقوق آن‌ها در بودجه‌ریزی شهری و فرایندهای تصمیم‌گیری عمومی نقش ایفا کند، زیرا رسانه‌ها می‌توانند به شهروندان یادآوری کنند که حق دارند در تمام ابعاد تصمیم‌گیری‌های شهری از جمله مسائل مربوط به زاینده‌رود، آلودگی هوا و تخصیص منابع مالی مشارکت کنند.
فلاح خاطرنشان می‌کند: فرایند مشارکت عمومی باید فراتر از برگزاری جلسات و اطلاع‌رسانی‌های شهری باشد و به مردم این احساس را بدهد که در تصمیم‌گیری‌های کلیدی و تغییرات شهری نقش دارند؛ این گام‌ها در کنار همکاری‌های بین شهرداری و رسانه‌ها می‌تواند به تقویت دموکراسی محلی و ارتقای شفافیت در تخصیص منابع مالی منجر شود.
تاکنون ۱۶۷۵ شهروند اصفهانی در طرح بودجه‌ریزی مشارکتی شرکت کرده‌اند
سعید ابراهیمی، معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهردار اصفهان در این‌باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: شهرداری اصفهان در نیمه دوم سال جاری، مطابق روال سال‌های گذشته، فرایند تدوین بودجه سال آینده را آغاز کرده است؛ طی سال جاری این نهاد در یک اقدام ابتکاری، با استفاده از سامانه «شهر من» به نشانی shahreman.isfahan.ir به‌دنبال بهره‌گیری از نظرات شهروندان برای اولویت‌بندی پروژه‌های پیشنهادی سال آینده است.
وی می‌افزاید: تمام پروژه‌های پیشنهادی سال ۱۴۰۴ در این سامانه قابل مشاهده است و شهروندان با احراز هویت و انتخاب منطقه یا محله محل سکونت خود می‌توانند به فهرست پروژه‌های مربوطه دسترسی پیدا کنند.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهردار اصفهان تصریح می‌کند: در این سامانه امکان موافقت یا مخالفت با پروژه‌ها، ثبت نظرها، حتی پیشنهاد پروژه‌های جدید فراهم است؛ این فرایند تا پانزدهم دی سال جاری ادامه دارد که امیدواریم خروجی‌های آن، مدیریت شهری را در شناسایی پروژه‌های مورد حمایت و بازنگری در پروژه‌های مورد اختلاف یاری کند.
ابراهیمی با اشاره به آمار مشارکت شهروندان در بودجه‌ریزی مشارکتی سال آینده شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: تاکنون ۱۶۷۵ نفر از شهروندان در طرح بودجه‌ریزی مشارکتی شرکت کرده‌اند و به ۶۰۰۰ پروژه رأی داده‌اند، همچنین ۱۱۱ پروژه جدید توسط آن‌ها پیشنهاد شده است.
وی ادامه می‌دهد: از تمام شهروندان، متخصصان، خانه‌داران و سایر اقشار جامعه دعوت می‌کنیم که با مشارکت خود در این فرایند، شهرداری را در اولویت‌بندی پروژه‌ها یاری کنند؛ هدف این است که نظرات بهره‌برداران اصلی، یعنی شهروندان در تدوین بودجه لحاظ شود.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری اصفهان با تاکید بر اهمیت مشارکت شهروندان در تمام مراحل اجرای پروژه‌ها عنوان می‌کند: ایده‌آل شهرداری این است که شهروندان از مرحله آغاز تا بهره‌برداری پروژه‌ها نقش فعالی داشته باشند که شامل دریافت نظرات مردم در مرحله آغاز پروژه، اجرای آن با همکاری شهروندان، نظارت عمومی بر فرایند اجرا و ارزیابی پیامدها و آثار پروژه‌ها می‌شود؛ چنین چرخه‌ای که بر مبنای مشارکت مردم طراحی شده است می‌تواند شهرداری را به اهداف مطلوب‌تر و کارآمدتری برساند.
ابراهیمی بیان می‌کند: در حال حاضر تمرکز شهرداری بر دریافت نظرات در ابتدای فرایند است و امیدواریم در آینده این مشارکت به حوزه اجرا و ارزیابی نیز گسترش پیدا کند.
به گزارش گزارش ایمنا، بودجه مشارکتی به‌عنوان روشی نوین در مدیریت شهری، فرصتی فراهم می‌آورد تا شهروندان در فرایند تصمیم‌گیری‌های مالی شهرداری و تخصیص منابع نقش مؤثری ایفا کنند؛ با ایجاد تعامل و ارتباطات مداوم میان مردم و مدیران شهری این رویکرد می‌تواند منجر به افزایش شفافیت، کارایی و اعتماد عمومی در پروژه‌های شهری شود.
شهروندان اصفهانی از طریق سامانه «اصفهان من» می‌توانند پیشنهادهای خود را در زمینه پروژه‌ها مطرح کنند و در تخصیص منابع مالی دخیل باشند، که این اقدام به بهبود کیفیت زندگی شهری کمک خواهد کرد.
با این حال، بودجه مشارکتی برای موفقیت به همکاری گسترده‌ای میان شهرداری، رسانه‌ها و مردم نیاز دارد؛ مدیریت شهری و رسانه‌ها باید در آگاه‌سازی مردم از حقوق آن‌ها در فرایند بودجه‌ریزی و مشارکت در تصمیمات شهری نقش بیشتری ایفا کنند؛ این فرایند باید فراتر از اطلاع‌رسانی‌های سطحی باشد تا شهروندان احساس کنند که در تصمیم‌گیری‌های کلیدی و تغییرات شهری نقشی اساسی دارند.
