به گزارش خبرگزاری ایمنا، انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ تحولات عمیقی در تمامی عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و نظامی کشور ایجاد کرد. یکی از حوزه‌هایی که پس از انقلاب شاهد پیشرفتهای چشمگیر بوده، صنایع دریایی است، این صنعت نه تنها در زمینه نظامی، بلکه در حوزه‌های تجاری، تحقیقاتی و زیرساختی نیز دستاوردهای قابل توجهی داشته است.
توسعه نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران
پس از انقلاب اسلامی، نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران (نداجا) به عنوان یکی از ارکان اصلی دفاع از مرزهای آبی کشور، توسعه قابل توجهی پیدا کرد. این نیرو با هدف حفظ امنیت خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر، به مدرنیزه‌سازی و تقویت ناوگان خود پرداخت. بر اساس گزارش‌های وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، ایران توانسته است ناوگان دریایی خود را با ساخت و خرید شناورهای پیشرفته تقویت کند.
از جمله دستاوردهای نیروی دریایی ایران می‌توان به ساخت ناوشکن‌های سبک و سنگین، زیردریایی‌ها و قایق‌های تندرو اشاره کرد. ناوشکن‌هایی همچون «دماوند» و «ساحلی‌جو» که مجهز به سیستم‌های دفاعی و تهاجمی پیشرفته هستند، از جمله این دستاوردها محسوب می‌شوند، این شناورها توانایی مقابله با تهدیدات دریایی و انجام عملیات‌های گسترده در آب‌های منطقه را دارند.
تولید زیردریایی‌های پیشرفته
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای ایران در حوزه صنایع دریایی، طراحی و ساخت زیردریایی‌های پیشرفته است. ایران پس از انقلاب اسلامی، با سرمایه‌گذاری در تحقیقات و توسعه فناوری‌های دریایی، توانسته است زیردریایی‌های کلاس «غدیر» و «فاتح» را به تولید برساند. این زیردریایی‌ها مجهز به سیستم‌های پیشرفته ناوبری، جنگ الکترونیک و موشک‌های ضد کشتی هستند.
زیردریایی «غدیر» که یک زیردریایی سبک و مناسب برای عملیات در آب‌های کم‌عمق است، توانایی انجام عملیات‌های پنهان‌کاری و شناسایی را دارد. زیردریایی «فاتح» نیز به عنوان یک زیردریایی نیمه‌سنگین، توانایی حمل موشک‌های کروز و انجام عملیات‌های تهاجمی در آب‌های عمیق را داراست، این دستاوردها نشان‌دهنده پیشرفت ایران در حوزه فناوری‌های پیچیده دریایی است.
ساخت ناوشکن‌ها و شناورهای نظامی
ایران پس از انقلاب اسلامی، توانسته است ناوشکن‌های پیشرفتهای همچون «ناوشکن» «دماوند» و «ساحلی‌جو» را طراحی و تولید کند، این ناوشکن‌ها مجهز به سیستم‌های دفاعی و تهاجمی پیشرفته از جمله موشک‌های سطح به سطح و سطح به هوا هستند. ناوشکن «دماوند» که در سال ۱۳۹۵ به ناوگان نیروی دریایی اضافه شد، توانایی انجام عملیات‌های گسترده در آب‌های آزاد را دارد.
علاوه بر ناوشکن‌ها، ایران توانسته است قایق‌های تندرویی با قابلیت حمل موشک‌های ضد کشتی تولید کند، این قایق‌ها که به دلیل سرعت بالا و قابلیت مانورپذیری، در عملیات‌های سریع و تهاجمی کاربرد دارند، نقش مهمی در تقویت توان دفاعی ایران در خلیج فارس ایفا می‌کنند.
توسعه صنایع کشتی‌سازی
صنایع کشتی‌سازی ایران نیز پس از انقلاب اسلامی پیشرفتهای قابل توجهی داشته است، بر اساس گزارش‌های سازمان بنادر و دریانوردی ایران، ایران توانسته است کشتی‌های تجاری و نفت‌کش‌های بزرگ را در داخل کشور طراحی و تولید کند، این دستاوردها نه‌تنها موجب کاهش وابستگی به خارج شده است، بلکه ایران را به یکی از کشورهای پیشرو در منطقه در حوزه کشتی‌سازی تبدیل کرده است.
از جمله دستاوردهای صنایع کشتی‌سازی ایران می‌توان به ساخت کشتی‌های چندمنظوره، نفت‌کش‌ها و کشتی‌های حامل کالا اشاره کرد، شرکت‌های کشتی‌سازی ایرانی همچون «صدرا» و «ایران‌صدرا» توانسته‌اند با استفاده از فناوری‌های روز دنیا، کشتی‌هایی با استانداردهای بین‌المللی تولید کنند.
توسعه بنادر و زیرساخت‌های دریایی
انقلاب اسلامی موجب شد تا ایران توجه ویژه‌ای به توسعه بنادر و زیرساخت‌های دریایی خود داشته باشد، بر اساس گزارش‌های وزارت راه و شهرسازی، ایران توانسته است بنادر مهمی همچون بندر شهید رجایی، بندر امام خمینی و بندر چابهار را توسعه دهد، این بنادر نقش مهمی در تجارت دریایی و صادرات و واردات کالاها ایفا می‌کنند، بندر چابهار که به عنوان دروازه تجاری ایران به اقیانوس هند شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای ایران در حوزه زیرساخت‌های دریایی است، این بندر نه تنها موجب افزایش تجارت ایران با کشورهای منطقه شده است، بلکه به عنوان یک کریدور تجاری بین‌المللی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تحقیقات و توسعه در حوزه فناوری‌های دریایی
ایران پس از انقلاب اسلامی، سرمایه‌گذاری قابل توجهی در حوزه تحقیقات و توسعه فناوری‌های دریایی انجام داده است، بر اساس گزارش‌های مرکز تحقیقات دریایی ایران، این کشور توانسته است در زمینه ساخت سامانه‌های سونار، رادارهای دریایی و سیستم‌های کنترل و ناوبری پیشرفتهای قابل توجهی داشته باشد، این فناوری‌ها در شناورهای نظامی و غیرنظامی ایران به کار گرفته شده‌است.
از جمله دستاوردهای تحقیقاتی ایران در این حوزه می‌توان به توسعه سیستم‌های ناوبری پیشرفته برای زیردریایی‌ها و ناوشکن‌ها اشاره کرد، این سیستم‌ها توانایی شناسایی و ردیابی اهداف دریایی را در شرایط مختلف جوی و جغرافیایی دارند.
تأسیس دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی دریایی
انقلاب اسلامی موجب شد تا ایران توجه ویژه‌ای به آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزه صنایع دریایی داشته باشد، بر اساس گزارش‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، ایران توانسته است دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی تخصصی در حوزه دریایی تأسیس کند، از جمله این مراکز می‌توان به دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار و دانشگاه صنعتی مالک اشتر اشاره کرد.
این مراکز آموزشی با ارائه دوره‌های تخصصی در زمینه‌های مختلف دریایی، نقش مهمی در تربیت نیروی انسانی متخصص برای صنایع دریایی ایران ایفا می‌کنند. فارغ‌التحصیلان این مراکز در حوزه‌های طراحی، ساخت و تعمیر شناورها، تحقیقات دریایی و مدیریت بنادر فعالیت می‌کنند.
همکاری‌های بین‌المللی در حوزه دریایی
ایران پس از انقلاب اسلامی، توانسته است همکاری‌های بین‌المللی خود در حوزه دریایی را گسترش دهد. بر اساس گزارش‌های وزارت امور خارجه، ایران با کشورهای منطقه و فرامنطقه‌ای در زمینه‌های مختلف دریایی از جمله امنیت دریایی، تحقیقات دریایی و تجارت دریایی همکاری می‌کند. این همکاری‌ها موجب شده است تا ایران جایگاه خود را در منطقه و جهان تقویت کند.
از جمله این همکاری‌ها می‌توان به مشارکت ایران در سازمان‌های بین‌المللی دریایی همچون سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) اشاره کرد، ایران همچنین با کشورهاییه مچوند روسیه، چین و هند در زمینه‌های مختلف دریایی همکاری می‌کند.
انقلاب اسلامی ایران دستاوردهای قابل توجهی در حوزه صنایع دریایی داشته است. از توسعه نیروی دریایی و ساخت شناورهای پیشرفته گرفته تا توسعه بنادر و زیرساخت‌های دریایی، ایران توانسته است به خودکفایی نسبی در این حوزه دست پیدا کند. این دستاوردها نه‌تنها امنیت مرزهای آبی ایران را تقویت کرده است، بلکه موجب شده است تا ایران به عنوان یک قدرت دریایی در منطقه مطرح شود.
