ساختمان سبز، ناجی محیط زیست

به گزارش خبرگزاری ایمنا از خراسان شمالی، افزایش تمایل مهاجرت به شهر و رشد سریع شهرنشینی، افزایش مصرف انرژی و نگرانی‌های جدی پیرامون تغییرات اقلیمی اولین دلایلی بود که مفهوم «ساختمان‌های سبز» را به عنوان یک رویکرد نو در معماری و ساخت‌وساز برای مقابله با این آسیب‌ها مطرح کرد.

«ساختمان‌های سبز» که تلفیقی از اصول پایداری و بهره‌وری انرژی، حفاظت از منابع طبیعی و ارتقای سلامت ساکنان این نوع از خانه‌ها است، به عنوان یک پاسخ به چالش‌های زیست‌محیطی که امروزه در اکثر نقاط زمین درگیر آن هستیم، به میدان آمد.

ساختمانی که از طراحی و ساخت تا بهره‌برداری و حتی تخریب، معیارهای پایداری و حفاظت از محیط‌زیست در آن رعایت می‌شود، روان‌ترین و ساده‌ترین تعریف از ساختمان سبز است.

پنج اصل مهم در ساختمان سبز

در این ساختمان‌ها چندین اصل مهم حتماً باید رعایت شود، یکی از این اصول بهره‌وری انرژی است که با استفاده از سیستم‌های انرژی تجدیدپذیر همچون پنل‌های خورشیدی، توربین‌های بادی، سیستم‌های حرارتی زمین و بهینه‌سازی مصرف انرژی از طریق طراحی مناسب از جمله اقداماتی است که به بهره‌وری انرژی کمک می‌کند.

اصل بعدی استفاده از مصالح پایدار است، به این معنا که مصالح بومی، بازیافتی یا با قابلیت بازیافت که علاوه بر کاهش آلودگی محیطی، اثر کربن کمتری نسبت به مصالح معمولی دارند، به کار گرفته شود.

مدیریت بهینه آب اصل مهم دیگری است که به خصوص در ایران و خراسان‌شمالی که درگیری زیادی با خشکسالی دارد، اهمیت آن دو چندان می‌شود.

استفاده از فناوری‌های تصفیه آب، جمع‌آوری آب باران و سیستم‌های آبیاری هوشمند به منظور کاهش مصرف آب مثال‌هایی در جهت این اصل است.

برای کیفیت هوای داخلی و نورگیری طبیعی ساختمان نیز طراحی هوشمند برای استفاده حداکثری از نور طبیعی و تهویه مناسب که بهبود سلامت ساکنین را به همراه دارد، باید مورد توجه قرار گیرد.

کاهش پسماند هم باید در تمامی مراحل در نظر گرفته شود، اعمال شیوه‌های نوین در کاهش، بازیافت و مدیریت پسماندهای تولیدی چه در زمان ساخت مسکن توسط سازنده و چه بعد از ساخت توسط ساکنین، از دیگر اصل‌های مهم در روند «ساختمان سبز» است.

با این توصیفات شاید حدس زدن مزیت‌های زیست محیطی ساختمان‌های سبز سخت نباشد. استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر و بهینه‌سازی مصرف انرژی در این نوع از ساختمان‌ها موجب کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی و در نتیجه کاهش انتشار دی‌اکسید کربن و سایر گازهای گلخانه‌ای می‌شود.

این کاهش می‌تواند به تعدیل تغییرات اقلیمی و کم شدن اثرات منفی گرمایش جهانی کمک کند.

همچنین سیستم‌های تهویه هوشمند و نصب فیلترهای پیشرفته در ساختمان‌های سبز، کیفیت هوای داخل ساختمان را بهبود می‌بخشند و تأثیر مستقیمی بر سلامت ساکنین و کاهش بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا دارد.

مدیریت مصرف آب که این روزها به عنوان یک بحران یاد می‌شود، در این ساختمان‌ها با استفاده از فناوری‌های نوین جهت جمع‌آوری و تصفیه آب باران، سیستم‌های آبیاری کم‌مصرف و بازیافت آب‌های خاکستری، مصرف منابع آبی کاهش یافته و به حفظ منابع آبی کمک می‌کند.

علاوه بر این‌ها، در طراحی و ساخت ساختمان‌های سبز، استفاده از مصالح بازیافتی و مدیریت صحیح پسماندهای تولیدی در تمامی مراحل عمر ساختمان باعث کاهش میزان پسماندهای زائد و افزایش بهره‌وری منابع می‌شود.

ساختمان سبز، هزینه‌بر یا درآمدساز؟

اما مزیت‌های این ساختمان‌ها به محیط زیست محدود نمی‌شود، علی‌رغم تصور هزینه‌بر بودن این نوع ساختمان‌ها، مزیت‌های اقتصادی نیز به همراه دارد. اولین مزیت، کاهش هزینه‌های مربوط به مصرف انرژی است.

سرمایه‌گذاری اولیه در فناوری‌های سبز مانند پنل‌های خورشیدی و سیستم‌های حرارتی منجر به کاهش مصرف انرژی در بلندمدت می‌شود. این صرفه‌جویی، علی‌رغم هزینه‌های اولیه، به مرور زمان باعث کاهش قبض‌های انرژی و افزایش بازگشت سرمایه می‌شود.

هم‌چنین سازمان‌های املاک و مستغلات به طور فزاینده‌ای به ساختمان‌هایی که استانداردهای سبز را رعایت می‌کنند، ارزش بیشتری قائل می‌شوند. این ساختمان‌ها به دلیل بهره‌وری بالا و هزینه‌های نگهداری پایین، در بازار ملک جذاب‌تر و با ارزش تر محسوب می‌شوند.

ساخت‌وساز این ساختمان‌ها هم ایجاد فرصت‌های شغلی و توسعه صنایع مرتبط را به همراه دارد. رشد بخش ساختمان‌های سبز موجب ایجاد فرصت‌های شغلی در زمینه‌های مختلف از قبیل طراحی، ساخت، نصب سیستم‌های انرژی تجدیدپذیر و مدیریت پسماندها می‌شود. همچنین، توسعه صنایع مرتبط با فناوری‌های سبز و مصالح پایدار به رشد اقتصادی کشور کمک می‌کند.

و اما قسمت جذاب این نوع از ساختمان‌ها این است که در کنار همه اثرات مثبت زندگی مادی، نشان داده بر روی سلامت جسمی و روانی ساکنین هم تأثیر گذار است.

نورگیری طبیعی، تهویه مناسب، استفاده از مصالح غیرسمی و وجود فضای سبز در داخل و اطراف ساختمان‌های سبز باعث ایجاد محیطی سالم‌تر می‌شود. این فضاها با کاهش استرس، افزایش انرژی مثبت و بهبود کیفیت خواب، تأثیر مستقیمی بر سلامت جسمی و روانی ساکنین دارند.

علی‌رغم تمام این مزایا، از آنجایی که هزینه ساخت این نوع مسکن نسبت به ساختمان‌های معمولی بالاتر است، تمایل مردم به ساخت را کم کرده است. این آگاهی باید در جامعه گسترش پیدا کند که ساختمان‌های سبز با در نظر گرفتن ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی، به عنوان یک سرمایه‌گذاری بلندمدت محسوب می‌شود.

اگرچه هزینه‌های اولیه ممکن است نسبت به ساخت و سازهای سنتی بالاتر باشد، اما مزایای به‌دست آمده در بلندمدت مثل صرفه‌جویی در مصرف انرژی، کاهش هزینه‌های نگهداری، افزایش ارزش ملک و حمایت‌های دولتی این سرمایه‌گذاری را توجیه می‌کند. از سوی دیگر، کاهش آلودگی هوا و بهبود سلامت ساکنین، کاهش هزینه‌های درمانی و افزایش بهره‌وری اقتصادی در سطح جامعه را به همراه دارد.

بسته‌های تشویقی برای مردم

برای ترغیب مردم، نهادهای دولتی و بخش خصوصی به ساخت و ساز پایدار و خانه‌های سبز ابتدا باید آگاهی آنها را نسبت به مزیت‌های ساختمان سبز و آینده‌نگری نسبت به موضوع محیط زیست افزایش داد. سپس در ادامه، مشوق‌های مالی و اعتباری همچون تخفیف‌های مالیاتی و ارائه تسهیلات بانکی ویژه این نوع ساختمان‌ها می‌تواند کمک کننده باشد.

سید محمدعلی کشمیری، شهردار بجنورد هفتم بهمن سال جاری از امضای اولین تفاهم‌نامه همکاری میان شهرداری و سازندگان ساختمانی در راستای احداث ساختمان سبز در بجنورد خبر می‌دهد و می‌گوید: این اقدام آغازی برای ایجاد تغییر به سمت مصرف بهینه انرژی و توجه به حفظ محیط زیست در صنعت ساختمان است.

وی عنوان می‌کند: شهرداری بجنورد به عنوان سازمانی پیشرو در کشور و با هدف ترویج فرهنگ زندگی سالم در محیط سالم، به شهروندانی که برای ارتقا کیفیت ساختمان خود از معیارهای ساختمان سازگار با محیط زیست استفاده کنند، مشوق‌های ویژه همچون تخفیف در پروانه ساخت و عوارض شهرداری اعطا می‌کند.

جمشید عین بیگی، رئیس شورای شهر بجنورد نیز با بیان اینکه طرح ساختمان سبز در قالب بسته تشویقی اجرایی خواهد شد، تاکید می‌کند: مجریان این طرح و شهروندانی که در مسیر ساختمان سبز حرکت کرده‌اند و از این طرح استقبال کنند، شهرداری بسته‌های تشویقی برای آن‌ها در نظر می‌گیرد که به طور قطع شاهد اتفاقات خوبی در ساخت و سازهای شهری خواهیم بود.

سیدمحسن موسوی، عضو شورای اسلامی شهر بجنورد نیز با اشاره به تخفیف عوارض شهرداری عنوان می‌کند: باید مسیر را به سمت ساخت ساختمان‌های سبز و هوشمند سوق دهیم، اکنون هر ساختمانی با هر کیفیتی که ساخته شود از یک تخفیف بهره‌مند می‌شود که این عادلانه نیست و باید ساختمان‌های سبز از تخفیف بیشتری بهره ببرند تا سرمایه‌گذاران به ساخت چنین ساختمان‌هایی تشویق شوند.

استانداردهای ساختمان باید از نو تدوین شود

همچنین تدوین استانداردهای ملی برای ساختمان‌های سبز و اجباری کردن رعایت آن‌ها در پروژه‌های دولتی و خصوصی، موتور محرک رواج این ساختمان‌ها می‌شود.

برگزاری دوره‌های آموزشی و کارگاه‌های تخصصی ویژه دانشجویان رشته‌های مرتبط، حمایت از تحقیقات و پژوهش‌های این حوزه، تشویق سرمایه‌گذاری در پژوهش‌های مرتبط با مصالح پایدار، ایجاد نمایشگاه‌ها و رویدادهای تخصصی خانه‌های سبز، برگزاری رقابت‌های ملی و بین‌المللی، ایجاد آگاهی و فرهنگ‌سازی در سطح جامعه به کمک کمپین‌های رسانه‌ای از جمله اقدامات دیگری است که در راستای ترویج این ساختمان‌ها می‌تواند انجام گیرد.

توسعه و گسترش ساختمان‌های سبز، نه تنها به عنوان یک ضرورت در رویارویی با چالش‌های زیست‌محیطی، بلکه به عنوان یک فرصت اقتصادی و اجتماعی برای ساختن آینده‌ای پایدار و سالم برای جامعه محسوب می‌شود. اجرای طرح‌های تشویقی پیشنهادی نیز می‌تواند باعث افزایش سرمایه‌گذاری در این حوزه شود و نقش کلیدی در کاهش مصرف انرژی، حفاظت از منابع طبیعی و بهبود کیفیت زندگی ساکنان داشته باشد.