به گزارش خبرگزاری ایمنا، مبحث ۱۹ ساختمان که با عنوان «دستورالعمل‌های بهداشت در ساختمان‌ها» در مقررات ملی ساختمان ایران شناخته می‌شود، به بررسی اصول و ضوابط بهداشتی در طراحی، ساخت و نگهداری ساختمان‌ها می‌پردازد و این مبحث اهمیت بسیاری در حفظ سلامت ساکنان و بهینه‌سازی شرایط محیطی در ساختمان‌ها دارد.
مبحث ۱۹ یکی از بخش‌های مهم و اساسی در مقررات ملی ساختمان است که هدف آن تضمین رعایت اصول بهداشتی در تمام مراحل ساخت و بهره‌برداری از ساختمان‌ها است، زیرا بهداشت ساختمان‌ها ارتباط مستقیمی با سلامت ساکنان دارد و می‌تواند در پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات بهداشتی تأثیرگذار باشد؛ این مبحث به بررسی عواملی چون تهویه، نور، آب، فاضلاب، فضای سبز و آلودگی‌های محیطی می‌پردازد.
تهویه مناسب یکی از اصول اولیه بهداشت ساختمان است که تأثیر زیادی بر کیفیت هوای داخل ساختمان دارد و تهویه کافی باید به گونه‌ای باشد که هوای تازه و سالم وارد ساختمان شده و هوای آلوده و گازهای مضر از آن خارج شود، در این راستا استفاده از پنجره‌ها و روزنه‌ها برای ورود هوای تازه یا استفاده از سیستم‌های تهویه مکانیکی همچون هواکش‌ها و سیستم‌های تهویه مطبوع برای تأمین هوای تازه در فضاهای مختلف ساختمان پیشنهاد شده است.
نور مناسب نه تنها در بهبود کیفیت زندگی ساکنان تأثیرگذار است، بلکه در پیشگیری از مشکلات جسمی و روانی نیز نقش دارد و نور طبیعی باید به گونه‌ای باشد که در طول روز بیشتر فضاهای داخلی به طور طبیعی روشن شود؛ با استفاده از پنجره‌ها، شیشه‌های شفاف و شفافیت سقف‌ها و نور مصنوعی که استفاده از چراغ‌ها و منابع نوری باید به گونه‌ای باشد که در ساعات شب، فضاها به درستی روشن شود و انتخاب مناسب نوع نور و شدت آن نیز باید متناسب با نوع فضا باشد.
آب شرب سالم و سیستم دفع فاضلاب از مهم‌ترین اصول بهداشتی هر ساختمان به شمار می‌رود و تأمین آب سالم و بهداشتی از منابع مطمئن و دفع بهداشتی فاضلاب، مانع از شیوع بیماری‌های عفونی و بهداشتی می‌شود.
سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی نیز باید به گونه‌ای طراحی شود که دمای مناسب را برای ساکنان فراهم آورد و در عین حال مصرف انرژی را به حداقل برساند، در این راستا سیستم‌های گرمایشی باید به گونه‌ای باشد که از انتشار آلاینده‌ها و گازهای مضر جلوگیری کند، سیستم‌های سرمایشی باید مطابق با استانداردهای بهداشتی طراحی شود تا از پخش گرد و غبار و آلودگی‌ها جلوگیری کند و سیستم‌های تهویه مطبوع باید به گونه‌ای باشد که هوای داخل فضاها را تمیز نگه دارد و رطوبت را کنترل کند.
وجود فضای سبز در ساختمان‌ها به بهبود کیفیت هوای داخل ساختمان و همچنین افزایش رفاه ساکنان کمک می‌کند؛ طراحی فضاهای سبز در محوطه‌های اطراف ساختمان یا حتی در داخل آن می‌تواند تأثیر مثبتی بر سلامت جسمی و روانی افراد داشته باشد.
در ساختمان‌ها باید تدابیری برای جمع‌آوری و دفع بهداشتی پسماندها در نظر گرفته شود که این پسماندها می‌تواند شامل زباله‌های خانگی، زباله‌های پزشکی و صنعتی باشد که باید به‌صورت اصولی و مطابق با ضوابط بهداشتی جمع‌آوری، انتقال و دفع شود.
آلودگی‌های صوتی، هوایی و نوری در ساختمان‌ها می‌توانند اثرات منفی بر سلامت ساکنان بگذارد که این مبحث به بررسی روش‌های کاهش و کنترل آلودگی‌ها در ساختمان‌ها می‌پردازد.
نظام مهندسی موظف به تضمین رعایت مقررات ملی ساختمان در مراحل ساخت و پایان کار است
محمد نورصالحی، رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان در این‌باره به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: اجرای تمام فصول و بندهای مقررات ملی ساختمان الزامی است و ناظران باید مسئولیت اجرای دقیق این مبحث را بر عهده بگیرند؛ این امر به‌ویژه در شرایط فعلی که با چالش‌هایی همچون ناترازی انرژی در حوزه‌های برق، گاز و آب مواجه هستیم، از اهمیت بیشتری برخوردار است.
وی با تاکید بر این موضوع ادامه می‌دهد: اهمیت مباحث ملی ساختمان که به‌عنوان ضوابط ساخت‌وساز در کشور تصویب شده، بسیار زیاد است و مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان که به صرفه‌جویی در مصرف انرژی مربوط می‌شود، امروز بیش از هر زمان دیگری مورد توجه قرار دارد.
رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان تاکید می‌کند: در شرایطی که مصرف انرژی به شکل روزافزون در حال افزایش است، اجرای این مبحث از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری خواهد کرد.
نورصالحی با اشاره به مسئولیت‌ها می‌گوید: سازندگان ساختمان وظایفی بر عهده دارند، اما بر اساس مقررات موجود، سازمان نظام مهندسی مسئول نظارت و اطمینان از اجرای این ضوابط و مقررات است و ناظران موظف هستند در مراحل مختلف صدور پروانه، اجرای پروژه و پایان کار، با بررسی دقیق و امضای خود تأیید کنند که مقررات در طراحی و اجرا رعایت شده است.
ضعف‌های نظارت بر اجرای مبحث ۱۹ باید برطرف شود
وی اضافه می‌کند: در بخش نظارت بر اجرای مبحث ۱۹ شاهد ضعف‌هایی هستیم و به نظر می‌رسد اقتدار و توان لازم در نظام مهندسی برای اعمال این دقت‌ها و نظارت‌ها وجود ندارد.
رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به نقش وزارت راه و شهرسازی به‌عنوان دستگاه دولتی متولی این امر خاطرنشان می‌کند: این وزارتخانه باید نظارت دقیقی بر عملکرد سازمان نظام مهندسی، تشکیل هیئت مدیره‌ها و مجمع نظام مهندسی داشته باشد.
نورصالحی می‌گوید: طبیعی است که مهندسان در قبال انجام وظایف خود حق‌الزحمه دریافت می‌کنند و باید اهتمام بیشتری بر کاهش زمان قراردادها و هماهنگی‌ها صورت گیرد و با این وجود در مواردی تنها بر حقوق مهندسان تمرکز می‌شود و در مقابل حقوق مالکان و شهروندان که باید ناظر بر تعهدات طرفین باشد، کمتر توجه می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: یکی از نقاط ضعف کنونی این است که نظارت دقیق و قابل اطمینان برای اجرای کارهای مهندسی طبق مقررات وجود ندارد و از سوی دیگر، بسیاری از شهروندان بر این گمان هستند که اجرای مبحث ۱۹ و رعایت اصول مربوط به صرفه‌جویی انرژی هزینه‌های ساختمان را افزایش می‌دهد و به همین دلیل رغبت چندانی به اجرای آن نشان نمی‌دهند، این در حالی است که این اقدام می‌تواند در درازمدت به نفع اقتصاد خانواده‌ها و رفاه آن‌ها باشد.
رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان تاکید می‌کند: اگرچه ممکن است هزینه‌های اولیه اجرای مبحث ۱۹ کمی بیشتر شود، اما این هزینه‌ها به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری تلقی می‌شود و ساختمان از نظر مهندسی قابل قبول‌تر خواهد بود؛ قطعاً این هزینه‌های اولیه در طول سال‌های بعد بازخواهد گشت و منافع اقتصادی و کیفی قابل توجهی را برای ساکنان به همراه خواهد داشت.
اجرای ساختمان‌های مبحث ۱۹؛ سرمایه‌گذاری بلندمدت با افزایش کارایی انرژی
وحید مهدویان، مشاور و دستیار شهردار اصفهان در امور شهرسازی و معماری شهری در این‌باره با اشاره به اهمیت ساختمان‌سازی و چالش‌های پیش‌روی آن به ویژه در زمینه مصرف انرژی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: ساختمان‌سازی به‌عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور، نقش مهمی در مصرف انرژی و منابع طبیعی دارد.
وی با بیان اینکه طبق آمارها ۳۰ تا ۵۰ درصد انرژی و منابع طبیعی در ساختمان‌ها مصرف می‌شود، اضافه می‌کند: در ایران بیش از ۹۸ درصد از مصرف انرژی ساختمان‌ها وابسته به محصولات نفتی و گازی است و این حجم بالای مصرف انرژی، زنگ خطری جدی به‌شمار می‌آید و نیاز به مدیریت بهینه انرژی در ساختمان‌ها را به امری ضروری تبدیل می‌کند.
مشاور و دستیار شهردار اصفهان در امور شهرسازی و معماری شهری تاکید می‌کند: مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان به‌طور مشخص بر کاهش مصرف انرژی در ساختمان‌ها متمرکز است و جزئیات، ضوابط و قوانین مرتبط با اجرای صحیح ساختمان را مشخص کرده است.
مهدویان می‌گوید: تمام مهندسان طراح، ناظران، مجریان و مراجع تأیید کننده نقشه‌ها از جمله شهرداری، ملزم به رعایت این مقررات هستند و فرایند نظارت بر این الزامات از مرحله طراحی تا مرحله پایان کار باید به دقت انجام می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: نقشه‌های ارائه‌شده توسط مهندسان معمار باید جزئیات مربوط به مبحث ۱۹ را رعایت کنند و این نقشه‌ها پس از تأیید نظام مهندسی به اجرا درمی‌آید و در حین اجرا، ناظران موظف به کنترل دقیق فرایند هستند؛ در پایان کار نیز گواهی می‌کنند که مباحث مقررات ملی ساختمان به‌طور کامل رعایت شده است.
مشاور و دستیار شهردار اصفهان در امور شهرسازی و معماری شهری خاطرنشان می‌کند: با وجود اینکه مبحث ۱۹ بیش از دو دهه پیش مصوب و ابلاغ شده است، اما ضعف‌هایی در اجرای آن وجود دارد؛ با این حال از سال گذشته با توجه به بخشنامه ابلاغ‌شده به استانداری‌ها، تأکید شد که هیچ پایان کاری نباید صادر شود، مگر اینکه الزامات مبحث ۱۹ در ساختمان رعایت شده باشد و این موضوع حساسیت بیشتری در کنترل ساختمان‌ها ایجاد کرده و موجب تشدید نظارت‌ها شده است.
مهدویان با اشاره به اقدامات شهرداری اصفهان در راستای ساختمان‌های پایدار می‌گوید: سال گذشته طرح ساختمان پایدار با هدف ارتقای استانداردها و تشویق سازندگان به اجرای مقررات پیشرفته‌تر آغاز شد.
هزینه‌های رعایت مبحث ۱۹ حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد بیشتر از ساخت‌وسازهای معمولی است
وی اضافه می‌کند: برای ساختمان‌هایی که فراتر از حداقل‌های مقررات ملی ساختمان عمل کنند، امتیازات ویژه‌ای در نظر گرفته شد و این امتیازات به سازندگان این امکان را می‌دهد که هزینه‌های اولیه را جبران کرده و در بلندمدت سود بیشتری کسب کنند.
مشاور و دستیار شهردار اصفهان در امور شهرسازی و معماری شهری تصریح می‌کند: ساختمان پایدار به ساختمان‌هایی اطلاق می‌شود که مصرف انرژی آن‌ها به حداقل برسد و حتی به سطح صفر نزدیک شود.
مهدویان یادآور می‌شود: با وجود طرح‌های تشویقی و اقدامات انجام‌شده، هنوز فاصله زیادی تا تحقق کامل ساختمان‌های پایدار وجود دارد؛ به‌عنوان مثال در سال گذشته تنها پنج ساختمان در کل شهر اصفهان موفق به کسب استانداردهای لازم برای ساختمان پایدار شد که نشان می‌دهد که مسیر پیش‌رو نیازمند اطلاع‌رسانی بیشتر و فرهنگ‌سازی در جامعه است.
وی در پاسخ به این نگرانی که اجرای مقررات مبحث ۱۹ ممکن است هزینه‌های ساختمان‌سازی را افزایش دهد، می‌افزاید: هزینه‌های رعایت مبحث ۱۹ در مقایسه با ساختمان‌های معمولی تنها حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش پیدا می‌کند؛ این در حالی است که در بلندمدت با افزایش قیمت حامل‌های انرژی، این هزینه‌ها به نوعی سرمایه‌گذاری محسوب شده و به‌طور کامل جبران خواهد شد.
مشاور و دستیار شهردار اصفهان در امور شهرسازی و معماری شهری عنوان می‌کند: در کشورهای دیگر نیز ساختمان‌ها بر اساس برچسب انرژی خریداری می‌شود و این فرهنگ به‌تدریج در کشور ما نیز در حال شکل‌گیری است.
مهدویان با بیان اینکه با توجه به امتیازات تشویقی ارائه‌شده در صدور پروانه‌های ساختمانی و دیگر تسهیلات، سازندگان بزرگ می‌توانند با اجرای ساختمان‌های پایدار از تخفیف‌ها و مزایای قابل توجهی بهره‌مند شوند، خاطرنشان کرد: این مشوق‌ها نه‌تنها هزینه‌های ساخت‌وساز را کاهش می‌دهد، بلکه انگیزه‌ای برای حرکت به سمت ساختمان‌های پایدار ایجاد می‌کند.
وی می‌افزاید: امیدواریم با ادامه این مسیر و همکاری بیشتر میان تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، فرهنگ ساختمان‌های پایدار در کشور گسترش پیدا کند و شاهد کاهش چشمگیر مصرف انرژی در این بخش باشیم.
«مبحث ۱۹ و اقتصاد ساختمان‌سازی» هزینه امروز، صرفه‌جویی فردا
زهرا امینی، کارشناس ارشد طراحی شهری و معماری منظر در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: تدوین مقررات و ضوابط فنی برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی در ساختمان‌ها سال ۱۳۷۰ برای نخستین‌بار در کشور با تدوین ضوابط فنی برای پوسته ساختمان به نام «مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان» آغاز شد.
وی ادامه می‌دهد: امروزه به علت نگاه تک بعدی به شهر و به تبع آن صرفه‌جویی و اصلاح الگوی مصرف انرژی با چالش‌های مدیریتی، قانونی، اقتصادی و طراحی مواجه هستیم.
کارشناس ارشد طراحی شهری و معماری منظر تاکید می‌کند: در صورتی که با تحلیل صحیح کالبد شهر و تحلیل ساختاری استخوان‌بندی شهر با تکیه بر مسائل مؤثر بر طراحی صحیح همچون معماری زمینه‌گرا و توجه خاص به بافت شهر و توجه به بسترها به الگوی منعطف مناسب با مناطق و محلات و در تناسب با آب و هوا و جغرافیای کشور برسیم، به‌راحتی می‌توان طراحی‌های مناسب با نیازهای روز جامعه با توجه به بعد زیبایی شناختی انجام داد.
امینی می‌گوید: توجه به معماری سبز و پایدار که از مسائل و مباحث روز پر طرفدار است و با مبحث ۱۹ همخوانی دارد و در راستای تکامل مقررات ملی ساختمان و رسیدن به سیستم بومی قرار می‌گیرد، می‌توان سرزندگی، زیبایی، کارکرد مناسب فرم با عملکرد و طراحی‌هایی مبتنی بر اصول جذابیت، منسجم و هماهنگ برای ایجاد کلید دلنشین فراهم کرد؛ به‌عنوان مثال ایجاد بام سبز و دیوار سبز علاوه بر فراهم کردن سرزندگی، سکانس‌های بعدی جالب توجهی به فضای می‌بخشد که علاوه بر طراحی فرم‌های زیبا با تاکید طرح بر به‌کارگیری مقیاس‌های خانوادگی و ایجاد فضاهای پاسخ‌ده دنج و صمیمی ارتباط خوبی با ساختمان برقرار کند.
وی اضافه می‌کند: مبحث ۱۹ ساختمان در ابعاد ادراکی و اجتماعی یا بعد عملکردی می‌تواند به خوبی با بعد ریخت‌شناسی و بعد بصری ساختمان و شهر در یک راستا باشد و از کیفیت معماری و آزادی طراحی چیزی کم نکند.
کارشناس ارشد طراحی شهری و معماری منظر با اشاره به اجرای این مبحث در بافت فرسوده شهر با توجه به محدودیت‌های این بافت خاطرنشان می‌کند: وقتی در بافت فرسوده شهری که نوسازی و بهسازی، باززنده‌سازی و سایر موارد به دلایل مختلف همچون محدودیت‌های مالی، فنی یا فرهنگی دشوار است، بهینه‌سازی مصرف انرژی بر اساس محبت ۱۹ مقررات ملی ساختمان می‌تواند از راهکارهایی از جمله عایق‌بندی حرارتی، تعویض یا بهبود کارایی در و پنجره‌ها، استفاده از سیستم گرمایشی و سرمایشی کارآمد، اجرای سیستم‌های تهویه مطبوع با راندمان بالا، روشنایی بهینه، انرژی‌های تجدیدپذیر و مدیریت مصرف انرژی انجام شود.
امینی می‌گوید: عایق‌بندی حرارتی به‌معنای افزایش ضخامت و کیفیت عایق‌های حرارتی موجود در دیوارها، سقف و کف ساختمان‌ها بدون نیاز به تغییرات گسترده در ساختار اصلی بنا است.
وی ادامه می‌دهد: رویکرد تعویض یا بهبود کارایی در و پنجره‌ها شامل به‌کارگیری پنجره‌های دوجداره یا تعویض قاب‌های قدیمی با قاب‌های جدید دارای ویژگی‌های عایق‌بندی بهتر و جدیدتر می‌شود.
کارشناس ارشد طراحی شهری و معماری منظر تاکید می‌کند: با نصب سیستم‌های گرمایش و سرمایشی با بهره‌وری انرژی بالا همچون پمپ‌های حرارتی یا بویلرهای پیشرفته که کارایی بیشتری نسبت به سیستم‌های قدیمی دارد، می‌توان در راستای رعایت مبحث ۱۹ ساختمان گام برداشت.
اجرای مبحث ۱۹ به‌صورت یکپارچه و هماهنگ در طراحی شهری، محله‌سازی و ساختمان‌های منفرد نیازمند رویکردی جامع و چند جانبه است
امینی می‌گوید: اقدامات دیگری از جمله اجرای سیستم‌های تهویه مطبوع با راندمان بالا با مصرف انرژی کمتر و حداقل اتلاف حرارت، روشنایی بهینه با جایگزینی لامپ کم مصرف LED، استندهای کنترل هوشمند و خودکار، انرژی‌های تجدیدپذیر با نصب پنل‌های خورشیدی روی پشت بام‌ها و مدیریت مصرف انرژی با آموزش سهیم و فرهنگ‌سازی برای صرفه‌جویی می‌توان موارد مطرح شده در مبحث ۱۹ ساختمان را رعایت کرد.
وی می‌افزاید: مبحث ۱۹ می‌تواند چالش‌هایی از جمله ضخامت عایق‌ها، انتخاب پنجره‌ها، رنگ و بافت نما، سیستم‌های تجدیدپذیر و تعارض با معماری محلی در طراحی نما داشته باشد.
کارشناس ارشد طراحی شهری و معماری منظر تصریح می‌کند: زمانی که از عایق حرارتی در طراحی استفاده کنیم، ضخامت دیوار ضروری می‌شود که می‌توان با جایگزینی و استفاده از متریال عایق جدید و پیشرفته این مورد را به حداقل رساند.
امینی یادآور می‌شود: پنجره‌های دو یا سه جداره کمی با طرح‌های شیشه‌های بزرگ ناسازگار است که می‌توان با تعبیه فریم‌های نازک و شیشه‌های کم گسیل که بدون افزایش ضخامت عایق حرارتی مناسبی است، استفاده کنیم یا با ترکیب با چوب و سایر متریال‌ها این میزان را به حداقل برسانیم.
وی اضافه می‌کند: استفاده از روکش‌های عایق یا رنگ‌هایی با جذب حرارت پایین جذابیت طرح را کاهش می‌دهد، در این راستا می‌توان با طراحی نماهای ترکیبی و استفاده از عناصر طبیعی یا همان بام و دیوار سبز، زیبایی کالبد را حفظ کنیم.
کارشناس ارشد طراحی شهری و معماری منظر خاطرنشان می‌کند: نصب سیستم‌های تجدیدپذیر در صورت یکپارچه‌سازی در طراحی کل ساختمان و استفاده از پنل‌های فتوولتائیک یکپارچه در نما یا سقف ایرادی در زیبایی ایجاد نمی‌کند.
امینی می‌گوید: در صورتی که در بعضی نقاط ساختمان با چالش تعارض با طراحی سنتی یا خاص معماری یا تاریخی‌بودن بنا مواجه شدیم، می‌توانیم از تکنیک‌های پنهان‌سازی و طراحی‌های منعطف و مشابه طرح زمینه که به هویت بنا لطمه وارد نکند، استفاده کنیم، همچنین استفاده از شبیه‌سازی‌های سه بعدی نرم‌افزارهای جدید کامپیوتری بسیار کار را آسان کرده است.
وی ادامه می‌دهد: اجرای مبحث ۱۹ به‌صورت یکپارچه و هماهنگ در طراحی شهری، محله‌سازی و ساختمان‌های منفرد نیازمند رویکردی جامع و چند جانبه از جمله برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، مدیریت محله‌های مسکونی و مجتمع‌های زیستی و واحدهای همسایگی، طراحی ساختمان‌های منفرد، همکاری بین‌بخشی و سیاست گذاری‌های صحیح و نظارت و ارزیابی مداوم است.
اجرای اصول و پیروی از موارد مطرح شده در مبحث ۱۹ ساختمان نیازمند موارد تشویقی و تنبیهی است
کارشناس ارشد طراحی شهری و معماری منظر با اشاره به رویکرد برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای تصریح می‌کند: در این راستا بهینه‌بندی مناسب شامل طراحی فضاهای شهری به گونه‌ای که بهره‌وری انرژی افزایش پیدا کند، مکان‌یابی مناسب برای ساختمان‌های با مصرف انرژی بالا و استفاده از مناطق سبز برای کاهش اثرات جزایر حرارتی شهری شده و توسعه حمل‌ونقل پایدار با ایجاد سامانه‌های حمل‌ونقل عمومی کارآمد و مسیرهای مناسب پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری موجب کاهش مصرف انرژی می‌شود.
امینی عنوان می‌کند: رویکرد مدیریت محله‌های مسکونی و مجتمع‌های زیستی و واحدهای همسایگی با توسعه زیرساخت‌هایی همچون سیستم‌های گرمایش منطقه‌ای یا شبکه‌های برق هوشمند و ارتقای کیفیت محیطی با احداث و حفظ فضاهای سبز و تأمین سرانه سبز هر محله و نگهداری و پرورش گیاهان کاشته شده به بهترین نحو تحقق می‌شود.
وی می‌افزاید: طراحی اقلیمی، جهت‌گیری‌های مناسب ساختمانی، استفاده حداکثری از نور و تهویه طبیعی و طراحی بر اساس فناوری‌ها نوین همچون عایق‌های پیشرفته، شیشه کم گسیل، پنل خورشیدی و بام و دیوار سبز از ویژگی‌های رویکرد طراحی ساختمان‌های منفرد است.
کارشناس ارشد طراحی شهری و معماری منظر خاطرنشان می‌کند: همکاری بین بخش و سیاست‌گذاری‌های صحیح نیز شامل تنظیم سیاست‌های مشوق و وام‌های شهرداری و مشوق‌های مالیاتی یا تسهیلات مالی می‌شود که مالکان را ترغیب به اجرای اصول بهینه‌سازی می‌کند، همچنین آموزش ارتقا فرهنگ و آگاهی مردم نقش مهمی در این زمینه ایفا می‌کند.
امینی می‌گوید: در رویکرد نظارت و ارزیابی مداوم باید اقداماتی از جمله استفاده از سیستم‌های مدیریت انرژی به صورت پیوسته رصد شود، بازبینی و به‌روزرسانی مداوم مقررات به طوری که اطمینان حاصل کنیم و مقررات و استانداردهای به‌روز و متناسب با تغییرات تکنولوژی و شرایط ارث زیست محیطی تعویض شود که با اتخاذ این رویکردها می‌توان به اجرای بهینه اصول مبحث ۱۹ در مقیاس‌های مختلف از ساختمان‌های منفرد گرفته تا طراحی شهری جامع دست پیدا کنیم.
وی با اشاره به راهکارهای رعایت مبحث ۱۹ ساختمان با وجود چالش‌های اقتصادی اضافه می‌کند: هزینه‌های بالا با تسهیلات مالی و اعتبارات بانکی کم بهره و کاهش فشار مالی روی سازندگان و مالکان تا حدی کنترل شود و می‌توان با دوره‌های متوالی و کارگاه‌های تخصصی با تکنولوژی‌های روز آشنا شد یا سفرهای آموزشی به کشورهای جهان اول داشته باشیم تا با مایل روز سریع‌تر هماهنگ و هم‌سطح شویم.
کارشناس ارشد طراحی شهری و معماری منظر تاکید می‌کند: فرسودگی زیرساخت‌ها که با استانداردها همخوانی ندارد و منطبق نیست، باید بازسازی شود و تحت حمایت و راهنمایی دولت تغییر کند.
امینی یادآور می‌شود: مقاومت فرهنگی و اجتماعی و پذیرش مردم و مالکان برای حفظ سنت و تقابل با مدرنیته که نیازمند فرهنگ سازی‌های طولانی مدت و و پیوسته بوده و نظارت بر پیوستگی اجرای این اصول و پیروی از آن‌ها نیازمند موارد تشویقی و تنبیهی برای رعایت نکردن این اصول است.
وی ادامه می‌دهد: در کوتاه مدت می‌توان با عایق‌سازی بهتر، تعویض در و پنجره‌ها و استفاده از سیستم روشنایی و سرمایشی کم‌مصرف هزینه‌ها را تا حدودی کنترل کرد و در بلند مدت نیز با کاهش الزام تعمیر و نگهداری، افزایش ارزش افزوده ساختمان، افزایش ارزش بازار ملک و تقاضای بیشتر برای ملک پایدار، مقاوم‌سازی و پایداری در برابر نوسانات انرژی هزینه‌ها را کنترل کرد؛ به‌طوری که هزینه‌های اولیه جبران می‌شود و موجب صرفه‌جویی بلند مدت خواهد شد.
مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان نباید به رویکردهای پیچیده محدود شود
محمد عرب، دکترای معماری در این باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: اگر تکنولوژی امروز بتواند کیفیت زندگی را بهبود ببخشد، باید از آن استقبال کنیم، اما اگر این امکان را نداشته باشد، باید کنار گذاشته شود و به همین دلیل، بحث‌هایی همچون مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان نباید به رویکردهای پیچیده محدود شود و باید به مفاهیم بدیهی و روزمره توجه کنیم.
وی اضافه می‌کند: برای مثال، راه رفتن روی سطح آجری در تابستان و زمستان آسایش را مختل نمی‌کند، درحالی‌که استفاده از بعضی مصالح مدرن مشکلاتی ایجاد می‌کند و این نشان می‌دهد که معماری، در نهایت، به زندگی روزمره مردم مرتبط است و از همین طریق می‌تواند پایدار شود.
دکترای معماری با اشاره به ضعف نظام آموزشی در حوزه معماری تاکید کرد: از ۱۰۰ سال گذشته به این سو، نظام آموزشی خود را از ساختار غربی ترجمه و اقتباس کرده‌ایم و این نظام آموزشی بدون توجه به ظرفیت‌های بومی و تاریخی ما شکل گرفته و در کنار آن، جریان اقتصاد نیز معماری را از یک ارزش فرهنگی به کالایی سرمایه‌ای تبدیل کرده است.
عرب می‌گوید: در حال حاضر، پروژه‌های دانشگاهی کیفیتی به مراتب بالاتر از پروژه‌های اجرایی شهر دارد، زیرا جریان اقتصادی بازار، پروژه‌ها را مدیریت می‌کند.
وی با تاکید بر اهمیت باز تعریف مفاهیم در حوزه معماری و آموزش ادامه می‌دهد: ابتدا باید مفاهیم معماری و شهرسازی را بازتعریف کنیم؛ این بازتعریف باید مبتنی بر گذشته، ظرفیت‌های بومی و درک درستی از معاصریت باشد.
دکترای معماری خاطرنشان می‌کند: معاصریت نه‌تنها لحظه حال، بلکه ترکیبی از گذشته و آینده است تا زمانی که تولید آگاهی نداشته باشیم و مفاهیم را بازتعریف نکنیم، آموزش مؤثری نیز اتفاق نخواهد افتاد.
به گزارش ایمنا، رعایت اصول بهداشتی در طراحی و ساخت ساختمان‌ها نه تنها بر سلامت جسمی و روانی ساکنان تأثیر می‌گذارد، بلکه به کاهش هزینه‌های درمانی و بهبود کیفیت زندگی نیز کمک می‌کند و اجرای دقیق مبحث ۱۹ ساختمان در کنار سایر مباحث مقررات ملی ساختمان، نقش مهمی در ارتقای کیفیت ساخت و ساز و زندگی انسان‌ها دارد.
سازندگان و مالکان باید به این موضوع توجه داشته باشند که به‌رغم افزایش هزینه در زمان ساخت بنا با رعایت جزئیات مبحث ۱۹، با توجه به افزایش بهای انرژی در طول زمان استفاده، این مبلغ جبران و علاوه بر کاهش هزینه بهره‌برداری ساختمان، موجب صرفه‌جویی انرژی در کشور خواهد شد.
گزارش از: سروش زارع
