به گزارش خبرگزاری ایمنا، بیست‌وپنجم اردیبهشت، روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، فرصتی است برای بازخوانی میراث شاعری که تنها یک شاعر نبود، بلکه زبان و هویت یک ملت را از دل طوفان‌های تاریخی به امروز رساند؛ فردوسی نه‌فقط حافظ زبان فارسی، بلکه بازآفرین مفهوم ایران در دوره‌ای بود که فرهنگ ایرانی در معرض فراموشی و فروپاشی قرار داشت.
در دورانی که جامعه ایرانی با چالش‌های هویتی و فرهنگی دست‌وپنجه نرم می‌کند، اهمیت فردوسی و شاهنامه‌اش از ستایش‌های ادبی فراتر می‌رود و به ضرورتی برای بازاندیشی در گذشته و مسیر آینده بدل می‌شود؛ شاهنامه گنجینه‌ای از خرد، اخلاق، عدالت و اندیشه است که هنوز می‌تواند در زندگی امروز ما معنا داشته باشد.
در سال‌های اخیر، گرایش به شاهنامه افزایش پیدا کرده است و نشست‌های شاهنامه‌پژوهی در شهرهای مختلف رونق گرفته‌اند؛ اما این بازگشت چقدر آگاهانه است و چگونه می‌توان از ظرفیت‌های شاهنامه برای آموزش و تقویت هویت بهره گرفت؟
محمد رسولی، حقوق‌دان و شاهنامه‌شناس در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان این نکته که سال‌های اخیر شاهد گسترش طلب عمومی به سمت شاهنامه هستیم، اظهار کرد: بخشی از این مسئله به فضای فرهنگی کشور ربط دارد و بخش دیگر نیز به دلیل بیش‌تر شدن فعالیت‌های کارشناسان و شاهنامه‌پژوهان است.
وی افزود: شاهنامه‌پژوهان در سال‌های اخیر تلاش کرده‌اند تا ثابت کنند شاهنامه تنها قصه، افسانه و داستان نیست، بلکه کتابی است سرشار از دانش و اطلاعات گوناگون؛ بنابراین اگر قشر دانشگاهی سراغ شاهنامه برود و درباره آن پژوهش و تحقیق کند، امر بیهوده‌ای انجام نداده است، چراکه بسیاری از علوم و فنون همچون معماری، فرهنگ، هنر و حقوق در شاهنامه وجود دارد.
این شاهنامه‌پژوه با بیان اینکه سال‌های اخیر گرایش‌های ایران‌گرایی در مردم افزایش پیدا کرده است، ادامه داد: نشست‌های شاهنامه‌پژوهی در شهرها گسترده شده و در اکثر شهرها انجمن شاهنامه‌پژوهی و شاهنامه‌خوانی تشکیل شده است.
رسولی تصریح کرد: نگاه ما به افزایش تمایل به شاهنامه توسط مردم نباید سیاه و سفید باشد؛ بخشی از فعالیت‌هایی که حول محور شاهنامه انجام می‌شود بسیار علمی و مفید است، به طور مثال بنده طی پژوهش‌ها و مطالعاتم متوجه شدم یکی از مسائلی که در حقوق عمومی وجود دارد و من گمان می‌کردم از اروپا آمده، در شاهنامه مطرح شده است.
وی بیان کرد: با این حال بخشی از افراد برای اینکه از قافله عقب نمانند، شاهنامه‌خوانی برگزار می‌کنند؛ برای این افراد شاهنامه ابزاری برای نمایش است و این کارها به فعالیت‌های علمی لطمه می‌زند.
این حقوق‌دان با بیان اینکه ما با رویکردی منطقی و استدلالی اثبات کرده‌ایم که بین دیانت و دین‌داری و شاهنامه و ایران‌خوانی مغایرتی وجود ندارد، گفت: واقعیت این است که اگر شما مطالعات تاریخی داشته باشید، به این نتیجه می‌رسید که وقتی فردوسی شاهنامه را سرود، نمی‌توانست شیعه نباشد؛ فضایی ایجاد شده که می‌گویند، نگویید فردوسی شیعه بود، درحالی‌که واقعیت‌های تاریخی نشان می‌دهند او شیعه بوده است.
رسولی در پاسخ به اینکه چطور می‌توانیم نسل جوان را با شاهنامه بیش‌تر مأنوس کنیم، پاسخ داد: مهم‌ترین بخش این مسئله بر عهده رسانه‌ها است؛ بر این اساس با میدان دادن به افرادی که با رویکرد علمی و اخلاقی در این زمینه فعالیت می‌کنند می‌توانیم به رونق شاهنامه کمک کنیم، صدا و سیما در این قضیه کم‌لطفی کرده‌است. یکی دیگر از راهکارهای افزایش ارتباط نسل جوان با شاهنامه مراکز آموزشی همچون وزارت آموزش و پرورش و آموزش عالی هستند.
وی با اشاره به اینکه شاهنامه یکی از نعمت‌ها، امکانات و داشته‌های ایرانیان است، ادامه داد: به وسیله شاهنامه می‌توان انسجام ملی را حفظ کرد، هرکس با هر مذهب و قومی باشد، شاهنامه می‌تواند او را در بر بگیرد؛ به وسیله شاهنامه می‌توانیم هویت تاریخی و ملی ایرانمان را حفظ و با فرهنگ به مقابله با تجزیه‌طلبی برویم.
این نویسنده با معرفی کتاب «نگاهی نو به شاهنامه» افزود: من این کتاب را با رویکردی علمی اما با زبانی ساده و روان نوشته‌ام و ثابت کرده‌ام مفاهیم و اتفاقات شاهنامه، رویدادهای راستین و واقعی تاریخی هستند.
به گزارش ایمنا، شاهنامه اگر به‌درستی فهم و خوانده شود، نه فقط یادگاری از گذشته، بلکه می‌تواند راهنمایی برای اکنون و آینده باشد، بهره‌گیری از این میراث، نیازمند نگاهی علمی، اخلاق‌محور و به‌دور از نمایش‌گری است؛ نگاهی که زمینه‌ساز گفت‌وگویی زنده میان سنت و نیازهای زمانه باشد.
