از بزرگترین شاهکارهای معماری باستان تا ثروتمندترین کشورهای جهان

لیختن‌اشتاین به‌واسطه موقعیت مرزی خود از فعالیت‌های اقتصادی مرتبط با راین بهره می‌برد. این کشور همراه با اتریش که بخشی از مرز آن نیز با راین تعریف می‌شود، دارای وضعیت ناظر در کمیسیون بین‌المللی حفاظت از راین هستند. این جایگاه به آنها امکان مشارکت در بحث‌ها را می‌دهد، اما حق رأی کامل در تصمیمات کلیدی شامل حال آنها نمی‌شود.

آلمان به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین ذی‌نفعان راین، وابستگی شدیدی به این رود برای صنایع شیمیایی و کشتیرانی دارد. بخش عمده‌ای از تجارت آلمان از طریق این مسیر آبی انجام می‌شود و این کشور نقش محوری در مدیریت زیست‌محیطی رود ایفا می‌کند. فرانسه در همسایگی آلمان، از راین برای توسعه صنعتی و کشاورزی در منطقه آلزاس استفاده می‌کند و به‌عنوان عضو فعال کمیسیون بین‌المللی حفاظت از راین، در تصمیمات مرتبط با کیفیت آب و حق‌آبه مشارکت مستقیم دارد.

سرانجام، راین در هلند به دریای شمال می‌ریزد و در بندر روتردام، به‌عنوان دروازه تجاری اروپا، نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کند. موقعیت استراتژیک هلند در مصب رود، به این کشور نفوذ قابل‌توجهی در سیاست‌های مدیریتی می‌دهد. همه این کشورها تحت چهارچوب توافقنامه‌هایی همچون کنوانسیون حفاظت از راین و قوانین بین‌المللی آب‌های فرامرزی، متعهد به رعایت اصول «استفاده عادلانه» و جلوگیری از آلودگی هستند. کمیسیون مرکزی کشتیرانی راین نیز با نظارت بر آزادی تردد کشتی‌ها و استانداردهای زیرساختی، اطمینان می‌دهد که این شاهراه آبی همواره به‌عنوان محور همبستگی اقتصادی اروپا عمل کند. همکاری‌های چندجانبه نشان‌دهنده تعهد مشترک این کشورها به حفظ تعادل بین توسعه اقتصادی و پایداری زیست‌محیطی است، چراکه راین نه‌تنها یک مسیر تجاری، بلکه بخشی از هویت تاریخی و طبیعی قاره اروپا محسوب می‌شود.

در این جاده‌ها، آرزوی مرگ می‌کنید!

سفر یک تجربه هیجان‌انگیز است، اما وقتی صحبت از مرگبارترین جاده‌های جهان به میان آید، می‌تواند یک تجربه چالش‌انگیز محسوب شود و جان انسان‌ها را به خطر اندازد. اگرچه جاده‌ها، راه‌هایی برای جابه‌جایی مردم و کالاها هستند، در بعضی از سرزمین‌های جهان به مسیرهای مرگ تبدیل شده‌اند. فاکتورهایی همچون وجود پیچ‌های تند و ناگهانی، زیرساخت‌های نامناسب، ارتفاعات خطرناک، عرض کم جاده‌ها و آمار زیاد تصادفات، در انتخاب جاده‌های مرگبار جهان نقش دارد. بعضی از جاده‌ها نیز به دلیل عواملی نظیر سقوط سنگ و رانش زمین، زندگی مسافران را با خطر مواجه می‌کنند. در ادامه به معرفی مرگبارترین جاده‌های جهان و ویژگی‌های آن‌ها می‌پردازیم:

جاده تونل گولیانگ، چین

این جاده که به شکل تونل عمیق در کنار یک کوه ساخته شده است، یک شگفتی مهندسی بسیار خطرناک است. جاده باریک و پر پیچ‌وخم است و از یک طرف آن سنگ‌های آویزان شده از کوه را می‌بینید که هر لحظه ممکن است ریزش کند.

جاده یونگاس شمالی، بولیوی

جاده یونگاس شمالی در بولیوی که به «جاده مرگ» معروف است، یکی از خطرناک‌ترین مسیرهای جهان محسوب می‌شود. این جاده با صخره‌های شیب‌دار و خطوط باریک، در طول سال‌ها، جان مسافران زیادی را گرفته است. باوجود تلاش برای بهبود اقدامات ایمنی، همچنان تصادف‌های بسیاری در این مسیر رخ می‌دهد.

بزرگراه جیمز دالتون، آلاسکا

بزرگراه جیمز دالتون که بیش از ۴۰۰ مایل در بیابان آلاسکا امتداد دارد، جاده‌ای متروک و خطرناک است. شرایط آب و هوایی شدید، یخبندان جاده‌ها و خدمات محدود، این بزرگراه را به مسیری مرگبار برای رانندگان تبدیل کرده است. تصادفات به‌ویژه در ماه‌های فصل زمستان که دید رانندگان ضعیف و شرایط جاده پرخطر است، بسیار رخ می‌دهد.

جاده اسکیپرز کانیون، نیوزلند

اسکیپرز کانیون، مسیری باریک و پر پیچ‌وخم است که یک لبه صخره‌ای را در آغوش می‌گیرد. این جاده نمی‌تواند از رانندگان در برابر سقوط‌های تند، محافظت کند و عنوان یکی از خطرناک‌ترین مسیرهای جهان را به خود اختصاص می‌دهد. همچنین به دلیل باریک بودن بیش از حد اسکیپرز کانیون، تنها تعداد اندکی اتومبیل را در این جاده می‌بینید و افراد برای رانندگی در آن به مجوز ویژه احتیاج دارند.

جاده فیری میدوز، پاکستان

این مسیر دورافتاده و چالش‌برانگیز که به کمپ اصلی نانگاپاربات، نهمین کوه مرتفع جهان منتهی می‌شود، یک جاده آسفالت نشده و مستعد رانش زمین است که آن را به سفری خطرناک برای مسافران تبدیل می‌کند. در سال‌های اخیر، تلاش‌هایی برای بهبود اقدامات ایمنی در فیری میدوز صورت‌گرفته است، اما همچنان یک مسیر خطرناک برای رانندگان محسوب می‌شود.

جاده تنگه تاروکو، تایوان

جاده تنگه تاروکو در تایوان، مسیری شگفت‌انگیز و بسیار زیبا، پر از پیچ‌های تیز و مسیرهای باریک است که از میان صخره‌ها و کوه‌ها عبور می‌کند. این جاده، مستعد ریزش سنگ و برای رانندگی، بسیار خطرناک است. باوجود تلاش‌ها برای بهبود اقدامات ایمنی، تصادفات در جاده تنگه تاروکو همچنان رخ می‌دهد.

شاهراه کابل - جلال‌آباد افغانستان

شاهراه کابل - جلال آباد در افغانستان، یک مسیر مهم حمل‌ونقل و یکی از خطرناک‌ترین جاده‌های جهان است. شرایط نامناسب جاده، بی‌احتیاطی در هنگام رانندگی و نگرانی‌های امنیتی، شاهراه کابل – جلال‌آباد را به مسیری مرگبار برای مسافران تبدیل کرده است. باوجود تلاش‌ها برای بهبود تدابیر ایمنی، تصادفات زیاد شاهراه کابل-جلال آباد، همچنان تهدیدی برای رانندگان است.

جاده پاتیوپولو پردیکاکی، یونان

جاده پاتیوپولو پردیکاکی، مسیر پر پیچ‌وخم و باریک است که از میان کوه‌های مرکزی یونان عبور می‌کند. این جاده به‌دلیل پیچ‌ها و شیب‌های تند و نبود محافظ، در دنیا مشهور است و جان رانندگان را تهدید می‌کند. ازآنجاکه تصادفات در این مسیر همچنان ادامه دارد، یکی از مرگبارترین جاده‌های جهان محسوب می‌شود.

بزرگراه کارنالی، نپال

بزرگراه کارنالی در نپال، مسیری دورافتاده و چالش برانگیز است که بیش از ۳۵۰ مایل در میان زمین‌های ناهموار غرب نپال امتداد دارد. این جاده آسفالت نشده و مستعد رانش زمین است. همچنین سطح آن بسیار غبارآلود است و دید ضعیفی را برای رانندگان به همراه دارد. رانندگی به هنگام شب در این جاده، به‌دلیل آمار بالای تصادف‌های منجر به فوت، ممنوع است.

ثروتمندترین کشورهای جهان از نظر تولید ناخالص داخلی سرانه

تولید ناخالص داخلی سرانه برای اندازه‌گیری ارزش کالاها و خدمات تولیدشده در یک کشور استفاده می‌شود و بازخوردی است که رونق اقتصادی یک کشور را نشان می‌دهد. ثروتمندترین کشورهای جهان از نظر تولید ناخالص سرانه بر اساس داده‌های صندوق بین‌المللی پول به شرح زیر است:

لوکزامبورگ

لوکزامبورگ با ۱۵۴ هزار و ۹۱۴ دلار تولید ناخالص داخلی سرانه در صدر فهرست ثروتمندترین کشورهای جهان قرار دارد. این دستاورد به‌واسطه ساختار خوب و توسعه بخش مالی این کشور حاصل شده است. لوکزامبورگ همچنین محیط‌های مطلوبی را برای رونق کسب و کار فراهم می‌کند.

سنگاپور

سنگاپور با تولید ناخالص داخلی ۱۵۳ هزار و ۶۰۸ دلار دومین کشور ثروتمند جهان است. این کشور به برخورداری از سیستم مالی، تجاری و فناوری قوی شناخته شده است که همه به رشد اقتصادی آن کمک کرده‌اند.

ماکائو

ماکائو یک منطقه ویژه اداری در چین است که به‌طور ویژه برای نظارت بر سیستم‌های حکومتی و اقتصادی متفاوت از سرزمین اصلی این کشور ایجاد شده است. رشد اقتصادی آن را می‌توان در ارائه بازی‌ها، مهمان‌نوازی و گردشگری دنبال کرد. درآمد سرانه تولید ناخالص داخلی ماکائو ۱۴۰ هزار و ۲۴۵ دلار است.

ایرلند

قدرت اقتصادی ایرلند در داروسازی، مالی و فناوری نهفته است که ایرلند را با تولید ناخالص داخلی سرانه ۱۳۱ هزار و ۵۴۸ دلار در جایگاه چهارم قرار می‌دهند.

قطر

قطر دارای اقتصادی قوی است که از طریق صادرات، گاز طبیعی و سرمایه‌گذاری‌های مختلف پشتیبانی می‌شود. تولید ناخالص داخلی سرانه این کشور ۱۱۸ هزار و۷۶۱ دلار است.

نروژ

نظام اقتصادی نروژ به‌واسطه سودهای فراوان بخش نفت و گاز و سیستم رفاهی آن تقویت می‌شود. سرانه تولید ناخالص داخلی این کشور در حال حاضر ۱۰۶ هزار و ۵۴۰ دلار است.

سوئیس

سرانه تولید ناخالص داخلی سوئیس ۹۸ هزار و ۱۴۴ دلار است. صادرات قوی، بخش بانکی و صنعت داروسازی این رشد اقتصادی را به دنبال دارد.

برونئی دارالسلام

برونئی دارالسلام کشوری در جنوب شرقی آسیاست و در میان ثروتمندترین کشورهای جهان در رتبه هشتم قرار دارد. تولید ناخالص داخلی سرانه این کشور ۹۵ هزار و ۳۸ دلار است و اقتصاد آن با تولید نفت و گاز تقویت می‌شود.

گویان

گویان کشوری در ساحل شمالی آمریکای جنوبی است. گسترش ذخایر نفتی این کشور به رشد اقتصاد آن کمک زیادی کرده و سرانه تولید ناخالص داخلی این کشور را به ۹۱ هزار و ۳۸۳ دلار رسانده است.

ایالات متحده آمریکا

اقتصاد ایالات متحده آمریکا به‌واسطه سرمایه‌گذاری‌های متنوع ازجمله تولید، مالی، فناوری و خدمات، تولید ناخالص داخلی سرانه آن را در حال حاضر به ۸۹ هزار و ۶۷۷ دلار رسانده است.

کشورهای اروپایی با بیشترین استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر

آغاز درگیری‌ها میان روسیه و اوکراین تأکیدی بر اهمیت امنیت انرژی بود و انرژی‌های تجدیدپذیر نقشی کلیدی در تقویت این امنیت و تنوع بخشیدن به منابع انرژی دارند. سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سراسر اروپا در حال افزایش است که این امر برای گرمایش و سرمایش ساختمان‌ها بسیار مهم است، زیرا طبق آمار یورواستات، حدود نیمی از کل مصرف انرژی اتحادیه اروپا را این دو بخش تشکیل می‌دهند. در سال ۲۰۲۳، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر اتحادیه اروپا در بخش‌های گرمایش و سرمایش به ۲۶.۲ درصد رسید که منعکس‌کننده نسبت انرژی‌های تجدیدپذیر در کل مصرف انرژی این بلوک است، اما این سهم در سراسر اروپا از تنها ۸ درصد در ایرلند تا ۸۴ درصد در ایسلند متفاوت است. در میان اعضای اتحادیه اروپا، سوئد و استونی بیشترین سهم را با ۶۷ درصد گزارش کرده‌اند.

منابع تجدیدپذیر در مجموعه داده‌ها شامل انرژی‌های خورشیدی و زمین‌گرمایی، سوخت‌های زیستی، بخش تجدیدپذیر زباله و گرمای محیطی است که توسط پمپ‌های حرارتی برای تأمین گرمایش جذب می‌شود. چندین عامل تفاوت در استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر برای گرمایش و سرمایش وجود دارد که شامل شرایط آب‌وهوایی، در دسترس بودن منابع و وضعیت زیرساخت‌های انرژی می‌شود. کشورهایی که سیستم‌های سوخت فسیلی دارند، با تحولات سخت‌تری روبه‌رو هستند و حمایت از سیاست، هزینه‌های سرمایه‌گذاری و فضای شهری نیز بر پیشرفت آن‌ها در بخش تجدیدپذیر تأثیر می‌گذارد. گستره گرمایش منطقه یکی دیگر از عوامل کلیدی در این زمینه است.

کشورهایی با سهم بالایی از گرمایش منطقه‌ای، مسیر هموارتری برای کربن‌زدایی سیستم‌های گرمایشی خود دارند، زیرا تعویض یک دیگ بخار بزرگ گاز با یک پمپ حرارتی، دیگ زیست‌توده یا گرمای هدر رفته آسان‌تر از جایگزینی هزاران دیگ بخار با پمپ‌های حرارتی است.

کشورهای اروپایی با بیشترین استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر

کشورهای شمال اروپا به جز نروژ و کشورهای بالتیک در استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر برای گرمایش و سرمایش اروپا پیشتاز هستند و سهم گزارش‌شده آن‌ها بالاتر از ۵۴ درصد یا بیش از دو برابر میانگین اتحادیه اروپا (۲۶ درصد) است. این کشورها دارای سیستم‌های گرمایش منطقه‌ای پیشرفته هستند که بسیاری از آن‌ها به‌طور عمده از منابع تجدیدپذیر مانند انرژی زمین‌گرمایی، گرمای هدررفته یا زیست توده استفاده می‌کنند.

نروژ با ۳۴ درصد سهم بسیار کمتری داشت، بااین‌حال داده‌های یورواستات در مورد نروژ ممکن است گمراه‌کننده باشد، زیرا در این داده‌ها الکتریسیته تجدیدپذیری که برای راه‌اندازی پمپ‌های حرارتی استفاده می‌شود، در سهم بخش‌های گرمایش و سرمایش به حساب نمی‌آید تا از شمارش مضاعف جلوگیری شود، حال‌آنکه بیش از ۹۰ درصد برق نروژ از انرژی‌های آبی و باد تأمین می‌شود و منبع غالب گرمایش در نروژ برق است.

اتریش (۳۹.۴ درصد) نمونه پیشرو در میان کشورهای اروپای مرکزی در استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر برای گرمایش و سرمایش است که این عملکرد قوی نتیجه یک سنت تثبیت‌شده در استفاده از زیست‌توده در سیستم‌های گرمایش فردی و شبکه‌های گرمایش منطقه‌ای گسترده است. اکثر کشورهای نامزد اتحادیه اروپا به استثنای آلبانی (۲۳ درصد)، سهم بیشتری از استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در گرمایش و سرمایش را در مقایسه با میانگین اتحادیه اروپا گزارش کرده‌اند، به عنوان مثال مونته‌نگرو به ۶۷ درصد رسید.

برترین شهرهای میزبان هنر خیابانی در ۲۰۲۵ + عکس

تأثیر هوشمندسازی شهری بر سلامت زیست‌محیطی

شهرهای هوشمند با بهره‌گیری از فناوری‌های سبز و راهکارهای داده‌محور، نقش محوری در کاهش ردپای کربن و احیای اکوسیستم‌های شهری ایفا می‌کنند. مدیریت هوشمند انرژی از طریق شبکه‌های تجدیدپذیر، وابستگی به سوخت‌های فسیلی را به حداقل می‌رساند. ساختمان‌های مجهز به سیستم‌های مدیریت هوشمند انرژی با تنظیم مصرف برق و آب بر اساس حضور ساکنان، بازدهی منابع را بهینه می‌سازند.

افزون بر این، حمل‌ونقل هوشمند با محوریت خودروهای الکتریکی، شبکه خودروهای متصل و پلتفرم‌های اشتراک چندوجهی، آلایندگی‌های شهری را مهار می‌کند. پایش لحظه‌ای آلودگی با نصب حسگرهای اینترنت اشیا روی چراغ‌های راهنمایی، شهرها را قادر می‌سازد تا غلظت ذرات خطرناک همچون PM۲.۵ را رصد و راهبردهای کاهشی را اجرا کنند. این فناوری‌ها در کنار حمل‌ونقل فعال همچون مسیرهای دوچرخه‌سواری هوشمند و شبکه‌های انرژی غیرمتمرکز، نه‌تنها سلامت زیست‌محیطی شهرها را تضمین می‌کنند، بلکه تاب‌آوری آنها را در برابر بحران‌های اقلیمی افزایش می‌دهند.

تحولات دیجیتال می‌تواند کیفیت زندگی ساکنان شهرهای هوشمند را افزایش دهد و با رصد هوشمند نابرابری‌های زیست‌محیطی، امکان مداخله هدفمند را برای برنامه‌ریزان و مسئولان فراهم کند تا با محدود کردن انتشار گازهای گلخانه‌ای و با بهینه‌سازی مصرف انرژی، الگوهای پایداری را در مقیاس شهری نهادینه سازند.

ژاپن در آستانه فاجعه ابرزلزله و سونامی غول‌آسا

دولت ژاپن با انتشار گزارشی جامع، از خطر وقوع یک ابرزلزله فاجعه‌بار در گودال نانکای خبر داده و هشداری جدی درباره خسارت‌های فاجعه‌بار آن صادر کرده است. بر اساس پیش‌بینی‌های کارشناسان، احتمال وقوع زلزله‌ای به بزرگی ۹ ریشتر در این منطقه در آینده نزدیک حدود ۸۰ درصد است. گودال نانکای یک گودال عمیق اقیانوسی است که در مرز دو صفحه تکتونیکی قرار دارد و هر ۱۰۰ تا ۲۰۰ سال یک بار شاهد زلزله‌های عظیم است.

گودال زیردریایی نانکای که در امتداد سواحل اقیانوس آرام ژاپن قرار دارد، محل برخورد صفحه فیلیپین با صفحه اوراسیا است و هر ۱۰۰ تا ۲۰۰ سال شاهد زلزله‌های عظیمی بوده است که آخرین مورد آن در دهه ۱۹۴۰ رخ داد. صفحات تکتونیکی قطعاتی سفت و سخت از پوسته زمین هستند که به‌صورت مستقل نسبت به صفحات مجاور حرکت می‌کنند و قاره‌ها و بستر اقیانوس‌ها را تشکیل می‌دهند.

بر اساس تحلیل‌های دقیق لرزه‌شناسی، احتمال وقوع زلزله‌ای به بزرگی ۹ ریشتر در این منطقه طی سه دهه آینده به ۸۰ درصد رسیده است. سناریوی فاجعه‌بارترین حالت پیش‌بینی شده حاکی از مرگ ۳۰۰ هزار نفر است که شامل ۲۱۵ هزار قربانی ناشی از امواج سونامی با ارتفاع بیش از ۳۰ متر در مناطقی همچون کوروشیو و توساشیمیزو می‌شود. این امواج غول‌آسا می‌توانند ظرف مدت دو دقیقه به بخش‌هایی از سواحل برسند و با سرعتی معادل هواپیماهای جت (حدود ۸۰۰ کیلومتر بر ساعت) پیشروی کنند.

برآوردهای جدید دولت ژاپن نشان می‌دهد که بر اثر این فاجعه، ۲.۳۵ میلیون ساختمان شامل خانه‌ها، مراکز درمانی و تأسیسات صنعتی ویران و بر اثر سیلاب‌های گسترده و آتش‌سوزی‌های پس از زلزله، غیرقابل استفاده خواهند شد. خسارت مالی مستقیم این فاجعه به ۲۱۴.۲ تریلیون ین (معادل ۱.۴۴ تریلیون پوند) خواهد رسید که بیش از ۳۰ درصد تولید ناخالص داخلی سالانه ژاپن است، هم‌زمان ۱۲.۳ میلیون نفر معادل جمعیت کل توکیو، مجبور به ترک خانه‌های خود خواهند شد که معادل جابه‌جایی ۱۰ درصد جمعیت ژاپن در عرض یک هفته است و چالشی بی‌سابقه در مدیریت بحران ایجاد می‌کند. این آوارگان به مدت هفته‌ها در مراکز اسکان موقت با کمبود شدید غذا، آب آشامیدنی و امکانات بهداشتی روبه‌رو خواهند بود.

از دیدگاه زمین‌شناسی، گودال نانکای با طول ۹۰۰ کیلومتر یکی از فعال‌ترین مناطق لرزه‌خیز جهان محسوب می‌شود. حرکت سالانه چهار تا شش سانتیمتری صفحه فیلیپین به زیر صفحه اوراسیا، تنش عظیمی در پوسته زمین ایجاد کرده است که هر لحظه امکان رهاسازی آن وجود دارد. تحلیل‌های کامپیوتری پیشرفته نشان می‌دهد که چنین زلزله‌ای می‌تواند حتی مناطق دور از ساحل همچون اوزاکا و ناگویا را با لرزه‌هایی به شدت هفت در مقیاس شینتوی ژاپن (معادل XI در مقیاس مرکالی اصلاح‌شده) بلرزاند. شدت این زلزله در حدی است که ساختمان‌هایی که بر اساس استانداردهای ضدزلزله دهه ۱۹۸۰ ساخته شده‌اند نیز احتمال فروریزش دارند.

سونامی ناشی از این رویداد نه‌تنها سواحل، بلکه زیرساخت‌های حیاتی همچون نیروگاه‌های هسته‌ای، پالایشگاه‌ها و مراکز ذخیره نفت را تهدید می‌کند. مدل‌سازی‌ها پیش‌بینی می‌کنند که امواج ۳۴ متری در استان کوچی می‌توانند تا پنج کیلومتر به خشکی نفوذ کنند و مناطق صنعتی حیاتی را غرق کنند. در توکیو، امواج ۱۰ متری می‌توانند سیستم متروی زیرزمینی را به‌طور کامل ویران کنند و بیش از هشت میلیون مسافر روزانه را در دام مرگ بیندازند. حتی مناطق مرتفع نیز از خطر آتش‌سوزی‌های گسترده در امان نخواهند بود، چراکه شکستگی خطوط گاز و اتصالات برق، هزاران کانون آتش‌سوزی همزمان ایجاد خواهد کرد.

پیامدهای غیرمستقیم این فاجعه حتی نگران‌کننده‌تر است؛ آلودگی آب‌های زیرزمینی به فاضلاب و مواد شیمیایی، شیوع بیماری‌هایی همچون وبا و حصبه را تسریع می‌کند. تخریب بندرگاه‌های اصلی همچون یوکوهاما و کوبه، واردات مواد غذایی و دارویی را برای ماه‌ها مختل خواهد کرد. بازسازی ۲.۳۵ میلیون ساختمان دست‌کم یک دهه زمان نیاز دارد و بسیاری از بازماندگان مجبور به مهاجرت دائمی خواهند شد. اختلال در تولید قطعات الکترونیکی و خودرویی ژاپن می‌تواند اقتصاد جهانی را با رکودی بی‌سابقه روبه‌رو سازد.

هوش مصنوعی چگونه مشاغل را تغییر می‌دهد؟

سازمان ملل متحد گزارش جدیدی منتشر کرده و بر اساس آن هشدار داده است که هوش مصنوعی می‌تواند طی دهه آینده بر ۴۰ درصد از مشاغل جهان تأثیرگذار باشد. بر اساس گزارش جدید سازمان تجارت و توسعه ملل متحد، این فناوری از چهار طریق اصلی جایگزینی نیروی انسانی در وظایف تکراری، تکمیل فعالیت‌های انسانی برای افزایش کارایی، تعمیق اتوماسیون در فرایندهای صنعتی و خدماتی، همچنین ایجاد مشاغل جدید مانند پژوهشگران هوش مصنوعی و توسعه‌دهندگان سیستم‌های هوشمند، مشاغل را متحول می‌کند.

تمرکز پیشرفت‌های این حوزه در دست شرکت‌های معدودی است که به‌طور عمده در آمریکا و چین مستقر هستند و همین موضوع نابرابری‌ها را تشدید می‌کند. نزدیک به ۱۰۰ شرکت، نیمی از سرمایه‌گذاری‌های جهانی در این زمینه را کنترل می‌کنند که این امر مزیت رقابتی نیروی کار کم‌هزینه کشورهای در حال توسعه را تضعیف می‌کند و شکاف فناوری را در جهان افزایش می‌دهد. پیش‌بینی می‌شود ارزش بازار هوش مصنوعی تا سال ۲۰۳۳ به ۴.۸ تریلیون دلار برسد، اما سود آن همچنان در انحصار تعداد محدودی شرکت و کشور باقی بماند. دبیرکل سازمان ملل بر ضرورت همکاری‌های بین‌المللی با محوریت انسان‌محوری تأکید کرده است.

جایگاه کشورها در فناوری‌های پیشرفته

شرکت‌های فناوری‌محوری همچون اپل، انویدیا و مایکروسافت با ارزش بازاری معادل سه تریلیون دلار، از نظر اقتصادی با کل قاره آفریقا برابری می‌کنند. گزارش سازمان تجارت و توسعه ملل متحد نشان می‌دهد که ۱۱۸ کشور به‌طور عمده از مناطق جنوب جهانی در گفت‌وگوهای مربوط به حکمرانی هوش مصنوعی مشارکت ندارند و نیازمند سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های اینترنتی، دسترسی به داده‌های باکیفیت و توسعه مهارت‌های دیجیتال هستند.

سازمان ملل ایجاد تسهیلات جهانی برای اشتراک‌گذاری عادلانه ابزارهای هوش مصنوعی و قدرت محاسباتی را پیشنهاد می‌دهد. از نظر فناوری‌های پیشرفته، آمریکا در حوزه‌هایی همچون هوش مصنوعی و کلان‌داده‌ها پیشتاز است، در حالی که چین در شبکه‌های ۵ جی، پهپادها و انرژی خورشیدی جایگاه برجسته‌ای دارد. ژاپن و کره جنوبی نیز در فناوری نانو و رباتیک جایگاه برجسته‌ای دارند.

توانایی هوش مصنوعی در پردازش داده‌های پیچیده‌تر از سیستم‌های قدیمی، آن را قادر می‌سازد که حتی در مشاغل تخصصی نیز عملکرد بهتری از انسان ارائه دهد. ترکیب این فناوری با سیستم‌های فیزیکی می‌تواند کنترل کامل فرایندهای تولیدی را ممکن سازد که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق برای مدیریت تأثیرات اجتماعی و اقتصادی آن است.

تحول حمل‌ونقل عمومی با ابتکارات مالی

حمل‌ونقل عمومی شبکه‌ای حیاتی برای اتصال مردم به مشاغل، خدمات و یکدیگر است که راه‌حلی مهم برای مقابله با تغییرات اقلیمی به شمار می‌رود. جهان باید ظرفیت حمل‌ونقل عمومی را تا سال ۲۰۳۰ دو برابر کند تا بتواند بخشی از برنامه جامع کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و پیشگیری از بحران‌های اقلیمی را محقق سازد. این رشد سریع، نیازمند هزینه‌های سنگینی است که سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی را با چالش تأمین مالی روبه‌رو کرده است.

در دوران همه‌گیری کووید -۱۹، تعداد مسافران در شهرهای بزرگ جهان تا ۶۰ درصد کاهش یافت و موجب افت شدید درآمد حاصل از کرایه‌ها شد که شرکت‌های حمل‌ونقل برای پرداخت هزینه‌های کارمندان، سوخت، نگهداری و سایر نیازها استفاده می‌کردند.

بسیاری از شهرها هنوز نتوانسته‌اند به سطح پیشین مسافر و درآمد حاصل از کرایه‌ها بازگردند. کمک‌های اضطراری دولتی در دوران همه‌گیری به بسیاری از شرکت‌های حمل‌ونقل کمک کرد، اما با پایان این کمک‌ها، بعضی از آنها با بحران مالی روبه‌رو شده‌اند. با این حال، همه سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی دچار مشکل نشده‌اند. بر اساس بررسی مؤسسه منابع جهانی (WRI)، بعضی سازمان‌های حمل‌ونقل عمومی در شهرهای مختلف جهان توانستند حتی در دوران کاهش تعداد مسافران، درآمد خود را حفظ یا افزایش دهند. این موفقیت علاوه بر حمایت‌های دولتی پایدار، به مدل‌های تأمین مالی متنوعی مرتبط بود که در برابر شوک‌های اقتصادی مقاوم‌تر بودند.

نمونه‌هایی موفق از شهرهای پیشرو

چندین شهر در سراسر جهان از مدل‌های مالی خلاقانه برای توسعه سیستم‌های خود استفاده می‌کنند. چهار نمونه برجسته شامل شیکاگو، پاریس، مکزیکوسیتی و جاکارتا هستند که اهمیت استفاده همزمان از منابع مختلف برای حفظ کیفیت خدمات را نشان می‌دهند.

پاریس ۴۸ درصد از بودجه حمل‌ونقل عمومی شهر را از طریق سازوکار مالیاتی «پرداخت برای تردد» (Versement Mobilité) تأمین می‌کند؛ مالیاتی که از دهه ۱۹۷۰ بر کارفرمایان اعمال شده است. این مالیات که بر شرکت‌های واقع در مجاورت شبکه حمل‌ونقل عمومی با بیش از ۱۱ کارمند اعمال می‌شود، معادل ۱.۶ تا ۲.۴ درصد از دستمزد ناخالص آنها را در بر می‌گیرد و نقشی کلیدی در حمایت از متروی پاریس و سایر سیستم‌های حمل‌ونقل فرانسه ایفا کرده است.

سیستم پرداخت برای تردد، با دریافت مالیات از کارفرمایان بار مالی را فراتر از کاربران حمل‌ونقل عمومی توزیع می‌کند؛ حتی اگر کارمندانشان از حمل‌ونقل عمومی استفاده نکنند، اطمینان حاصل می‌شود که همه اعضای جامعه سهمی در منافع جمعی دارند. این رویکرد نه‌تنها دسترسی به حمل‌ونقل عمومی را گسترش می‌دهد، بلکه کیفیت هوا را بهبود می‌بخشد و ترافیک را کاهش می‌دهد. درآمد حاصل از این مالیات همچنین به کاهش هزینه کرایه‌ها کمک می‌کند تا هزینه هر سفر ۱.۷۵ یورو و بلیط ماهانه دسترسی نامحدود به تمام مناطق حدود ۸۶ یورو باقی می‌ماند.

حمل‌ونقل عمومی در جاکارتا، ۱۰ درصد از سفرهای شهری را پوشش می‌دهد و روزانه ۲.۵۶ میلیون نفر را به محل کار، مدرسه و سایر مقاصد متصل می‌کند. بسیاری از مسافران، افراد کم‌درآمدی هستند که با تعرفه ثابت ۳۵۰۰ روپیه (۰.۳۵ دلار) در هر سفر، توانایی استفاده از این سیستم را دارند. با این حال، این کرایه‌ها به تنهایی برای پوشش هزینه‌های عملیاتی شرکت حمل‌ونقل کافی نیستند. دولت محلی جاکارتا از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۲۱ به‌طور مستمر یارانه‌های خود را افزایش داده است تا شبکه حمل‌ونقل عمومی را گسترش دهد و قیمت‌ها را مقرون‌به‌صرفه نگه دارد.

این حمایت مالی امکان توسعه شبکه اتوبوس‌رانی «ترنسجاکارتا» را فراهم کرده است که در حال حاضر ۸۲ درصد از ساکنان را پوشش می‌دهد و دسترسی ساکنان حاشیه شهر به فرصت‌های شغلی را بهبود بخشیده است. گسترش شبکه حمل‌ونقل عمومی به کاهش ترافیک و آلودگی هوا در یکی از آلوده‌ترین شهرهای جهان کمک بسیاری کرده است.

در بوگوتا، پایتخت کلمبیا، تنها ۱۲ تا ۱۵ درصد از سفرهای شهری با خودروهای شخصی انجام می‌شود که پیش‌تر از پارکینگ رایگان خیابانی بهره می‌بردند، اما در سال ۲۰۲۱، این شهر با اعمال هزینه پارکینگ خیابانی در مناطق ثروتمند، درآمد جدیدی ایجاد کرد. درآمد حاصل از این طرح، به سیستم حمل‌ونقل عمومی «ترانسمیلنیو» تزریق می‌شود تا پروژه‌هایی همچون برقی‌سازی اتوبوس‌ها، نگهداری زیرساخت‌ها و افزایش خدمات محقق شوند. هدف این رویکرد علاوه بر تولید درآمد، تشویق مردم به استفاده از حمل‌ونقل عمومی، تقویت اقتصاد محلی از طریق جابه‌جایی کارآمدتر افراد و مدیریت بهتر فضای خیابانی برای تحویل کالاها است.

شهر بنگلور هند با جمعیتی بیش از ۱۰.۵ میلیون نفر، یکی از پرترافیک‌ترین شهرهای هند است. این شهر در حال گسترش خطوط مترو به مناطق در حال رشد است، اما هزینه‌های بالای اجرا، مقامات را به دنبال راه‌های نوآورانه تأمین مالی همچون دریافت ارزش افزوده زمین، فروش اعتبارات کربن (بر اساس کاهش انتشارات ناشی از گسترش حمل‌ونقل عمومی) و صدور مجوزهای ساخت‌وساز بلندمرتبه در فاصله ۵۰۰ متری از خطوط مترو سوق داده است. این ابزارها می‌توانند تا ۳۰۰ میلیون دلار برای تأمین هزینه‌های توسعه و عملیات مترو جذب کنند.

حمل‌ونقل عمومی در نقطه تلاقی راه‌حل‌های اقلیمی و توسعه شهری قرار گرفته است، اما همه‌گیری کووید -۱۹ نشان داد که بسیاری از سیستم‌های حمل‌ونقل، به‌ویژه در کشورهای کم‌درآمد و متوسط، تا چه اندازه در برابر بحران‌ها آسیب‌پذیر هستند. امروز، بیش از هر زمان دیگری، شهرها نیازمند مدل‌های مالی متنوع و پایدار هستند که ترکیبی از منابع مستقیم، غیرمستقیم و عمومی را در بر گیرد.

شهرهایی که توانستند از آن بحران عبور کنند و آنهایی که اکنون به دنبال راهکارهای نوآورانه هستند، درس‌های ارزشمندی برای تقویت و پایداری این خدمات حیاتی ارائه می‌دهند؛ خدماتی که همزمان به سود مسافران، جوامع محلی و محیط زیست عمل می‌کنند. این تحول تنها با همکاری سه‌جانبه دولت‌ها، بخش خصوصی و شهروندان ممکن خواهد بود. سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های هوشمند، به‌کارگیری فناوری‌های نوین و تعهد به عدالت اجتماعی، کلید دستیابی به سیستم‌هایی است که نه‌تنها پاسخگوی نیازهای امروز باشند، بلکه چالش‌های فردا را نیز پیش‌بینی کنند. آینده شهرها به شبکه‌های حمل‌ونقلی گره خورده است که با تکیه بر منابع مالی تاب‌آور، دسترسی عادلانه و پایداری زیست‌محیطی، چهره شهری انسان‌محور و سبز را رقم بزنند.

شاهکارهای معماری اکسپوی ژاپن ۲۰۲۵

صندوق‌های بازنشستگی عمومی تریلیون‌ها دلار را به نمایندگی از کارکنان دولتی، بازنشستگان و مالیات‌دهندگان در سراسر جهان مدیریت می‌کنند. بزرگترین صندوق بازنشستگی عمومی (PPF) بر اساس کل دارایی‌های تحت مدیریت (AUM)، بر اساس داده‌های ژانویه ۲۰۲۵ عبارتند از:

• صندوق بازنشستگی سرمایه‌گذاری دولتی ژاپن (۲۰۰۶): ۱۵۸۵ دلار
• صندوق صرفه‌جویی بازنشستگی فدرال ایالت متحده آمریکا (۱۹۸۶): ۸۵۶ دلار
• صندوق بازنشستگی ملی کره‌جنوبی (۱۹۸۸): ۸۲۷ دلار
• صندوق بازنشستگی هلند (۱۹۲۲): ۶۱۷ دلار
• صندوق بازنشستگی کارکنان دولتی کالیفرنیا، آمریکا (۱۹۳۲): ۵۳۱ دلار
• برنامه بازنشستگی کانادا (۱۹۹۷): ۴۷۲ دلار
• صندوق تأمین اجتماعی ملی چین (۲۰۰۰): ۴۲۴ دلار
• صندوق احتیاط مرکزی سنگاپور (۱۹۵۵): ۴۱۳ دلار
• صندوق بازنشستگی معلمان کالیفرنیا، آمریکا (۱۹۱۳): ۳۵۱ دلار
• صندوق سپرده‌گذاری کانادا (۱۹۶۵): ۳۲۹ دلار

صندوق سرمایه‌گذاری بازنشستگی دولتی ژاپن (GPIF) با بیش از ۱.۵ تریلیون دلار دارایی کل تحت مدیریت، بزرگترین مجموعه پس‌انداز بازنشستگی در جهان محسوب می‌شود و پیرو تخصیص استراتژیک ۵۰-۵۰ سرمایه بین سهام و درآمد ثابت است، البته امکان انحراف ۱۱ درصدی را برای انطباق با شرایط بازار فراهم می‌کند. هر طبقه دارایی به‌منظور حفظ تنوع سرمایه‌گذاری به‌طور مساوی بین اوراق بهادار داخلی و خارجی تقسیم می‌شود. بیشتر دارایی‌های این صندوق به‌صورت غیرفعال سرمایه‌گذاری می‌شوند.

آمریکا سه صندوق از ۱۰ صندوق بازنشستگی برتر جهان را در خود دارد که شامل صندوق صرفه‌جویی بازنشستگی فدرال ایالت متحده آمریکا (FRTIB)، صندوق بازنشستگی کارکنان دولتی کالیفرنیا (CalPERS) و صندوق بازنشستگی معلمان کالیفرنیا (CalSTRS) می‌شود. نخستین مورد به دلیل نفوذ مالی زیاد، بر طرح پس‌انداز صرفه‌جویی (TSP) نظارت می‌کند؛ برنامه‌ای با مشارکت تعریف‌شده برای کارمندان فدرال و اعضای خدمات متحدالشکل. دو مورد دیگر که هر دو در کالیفرنیا مستقر هستند نیز به ارائه خدمات برای طیف وسیعی از کارکنان دولتی از جمله معلمان، افسران پلیس، آتش‌نشانان و قانون‌گذاران ایالتی اختصاص دارد.

عبور جهان از مرز ۴۰ درصدی برق پاک و پیشتازی اروپا

قدرت انرژی‌های پاک چالش‌برانگیز است و هرچند امواج گرمایی، هوش مصنوعی و مراکز داده در حال افزایش اوج تقاضای برق به افق‌های جدیدی هستند، بررسی جهانی جدید نشان می‌دهد برق پاک توانایی پاسخگویی به این تقاضا را دارد.

بر اساس جدیدترین تحلیل‌های اندیشکده انرژی پاک امبر (Ember)، جهان سال گذشته بیش از ۴۰ درصد برق خود را از منابع کم‌کربن و پاک تولید کرد و رکورد دهه ۱۹۴۰ را شکست، یعنی زمانی که سیستم برق جهانی ۵۰ برابر کوچک‌تر از امروز بود و انرژی‌های آبی فعالیت‌های سنگین تولید برق را برعهده داشتند. اکنون این جایگاه به انرژی خورشیدی منتقل شده است که در یک مسابقه هدفمند برای ساختن یک سیستم برق کامل پاک و تمیز در حال افزایش است. جدیدترین بررسی جهانی الکتریسیته اندیشکده یادشده نشان می‌دهد که تولید جهانی برق خورشیدی به اندازه‌ای گسترده شده است که می‌تواند پاسخگوی تقاضای کل کشوری به وسعت هند باشد.

انتشار کربن بخش برق در سطح جهانی نیز در سال گذشته به بالاترین حد خود، ۱۴.۶ میلیارد تن کربن‌دی‌اکسید رسید. این امر به‌طور عمده ناشی از نیاز بالا به فناوری‌های خنک‌کننده در طول موج‌های گرمایی شدید بود که سال ۲۰۲۴ را به گرم‌ترین سال تاریخ تبدیل و بر ضرورت گذار انرژی تاکید کرد.

رشد چشمگیر اروپا در تولیدات برق خورشیدی

اتحادیه اروپا طبق داده‌های سال ۲۰۲۴ بسیار جلوتر از میانگین جهانی است و ۷۱ درصد برق خود را در این سال از منابع پاک از جمله هسته‌ای تولید کرده است. این امر جایگاه این قاره را در رهبری جهانی نیروی پاک تثبیت کرده و به جهان نشان داده است که چگونه می‌توان سهم فزاینده‌ای از انرژی‌های تجدیدپذیر خورشیدی، بادی و آبی را در ترکیب تولیدات برق پاک داشت. تولیدات خورشیدی در اتحادیه اروپا در سه سال منتهی به سال ۲۰۲۴ حدود دو برابر شد و برای نخستین‌بار از زغال‌سنگ پیشی گرفت. در حال حاضر هفت کشور عضو اتحادیه در میان ۱۵ کشور برتر با بیشترین سهم تولید خورشیدی در سراسر جهان قرار دارند و اتحادیه اروپا را به یک ابرقدرت خورشیدی تبدیل کرده‌اند.

به‌طور کلی آلمان در سال گذشته ۷۱ تراوات ساعت انرژی خورشیدی تولید کرد و در رتبه ششم جهان قرار گرفت. مجارستان نیز با ۲۵ درصد بیشترین سهم انرژی خورشیدی را در ترکیب برق خود دارد که دلیل آن یک طرح تشویقی سخاوتمندانه برای خورشیدی کردن بخش مسکونی بود که ظرفیت بهره‌گیری از این انرژی را افزایش داد و هرچند اکنون به پایان رسیده است، پنل‌ها برای دهه‌ها به فعالیت خود ادامه خواهند داد. در همین حال اسپانیا به‌واسطه افزایش ۱۰ تراوات ساعتی، جایزه بزرگترین افزایش تولید خورشیدی اروپا را در سال گذشته دریافت کرد.