غافلگیری از شرق تا غرب؛ چگونه حملۀ اوکراین تعادل کرملین را بر هم زد؟

به گزارش اکوایران، به گفتۀ یکی از مسئولان غربی که در جریان برنامه‌ریزی اوکراین بوده، اوکراین پیش از حملۀ هفتۀ گذشته و شوکه کردن رهبری روسیه در مسکو و قرار دادن پوتین در موضع دفاعی، مشغول سبک و سنگین کردن چندین گزینه بوده است. 

چالش کرملین

به نوشتۀ الکس ویکهام، اندریا پالاچیانو و آندرا تیمو در بلومبرگ، یکی از مسئولان، به شرط محرمانه ماندن نامش، گفت در حالی که نیروهای نظامی اوکراین در موضع دفاعی بودند و نیروهای کرملین دستاوردهای امسالشان را تثبیت می‌کردند، مدتی بود که نیروهای اوکراینی مشغول بررسی حملۀ غافلگیرانۀ هفتۀ گذشته‌شان به غرب منطقۀ کورسک بودند.

حالا فرماندۀ ارشد رئیس‌جمهور ولودیمیر زلنسکی می‌گوید از زمان آغاز حمله، نیروهای نظامی‌اش کنترل حدود هزار کیلومتر مربع از این منطقۀ مرزی را به دست آورده‌اند و پوتین مجبور شده است فکری به حال بیش از 120،000 نفر از ساکنان این منطقه بکند که طی هفتۀ دوم این حمله از خانه‌هایشان فرار کرده‌اند.

در حالی که دولت رئیس‌جمهور جو بایدن و اتحادیۀ اروپا نخستین حضور نظامی در خاک روسیه از زمان جنگ جهانی دوم به بعد را تأیید کرده‌اند، ناتو از اظهار نظر در این باره خودداری کرده است. به گفتۀ مسئولان اطلاعاتی غربی که نخواستند نام‌شان فاش شود تا پیش از آغاز حمله، رهبری حاضر در کی‌یف اطلاعات دقیقی دربارۀ حمله به کورسک منتشر نکرد.

به گفتۀ این مسئول، در حالی که کشورهای عضو ناتو مشکلی با این حمله ندارند، این مسئله را بعید می‌دانند که نیروهای اوکراینی بتوانند قلمروهای روسی را حفظ کنند - حتی اگر چند هفته طول بکشد تا مسکو بتواند آنها را از کورسک بیرون کند. به گفتۀ یکی از مسئولان ناتوی آشنا با عملیات کورسک، این عملیات دست کم برای نشان دادن اینکه کی‌یف می‌تواند کرملین را به چالش بکشد ضروری است. 

غافلگیری از شرق تا غرب؛ خطرات بالقوه

رویکرد صبر کنیم و ببینیم با سکوت نسبی رهبران متحد اوکراین جور درمی‌آید. برای نیروهای نظامی که از شرق منطقۀ دونباس تا کرانۀ رود دانوب به میزان هزار کیلومتر کشیده شده‌اند، خطرات روشنی وجود دارد. 

به گفتۀ یکی از مسئولان، دور کردن نیروهای باتجربه از میدان نبرد هنگامی که نیروهای روسی به مواضع استراتژیک نزدیک می‌شوند، ممکن است اوکراینی‌ها را آسیب‌پذیر کند.

در حالی که حمله به کورسک، مسکو و متحدان غربی را به یک اندازه غافلگیر کرد، برنامه‌ریزی برای چنین حمله‌ای نشان می‌دهد که این حرکت بخشی از یک برنامۀ استراتژیک بزرگ‌تر است.

واشنگتن به نیروهای اوکراینی که حملاتی را به تأسیسات انرژی درون قلمرو روسیه ترتیب داده‌اند، هشدار داده است از تجهیزات آمریکایی برای حملات عمیق استفاده نکنند. کی‌یف حملاتی را هم در منطقۀ بلگورد، در همسایگی کورسک، ترتیب داده است، البته توسط نیروهای داوطلب روس ضدکرملین.

هفتۀ گذشته، معاون خبری پنتاگون، سابرینا سینگ، به خبرنگاران گفت حملۀ این ماه سیاست واشنگتن دربارۀ استفاده از سلاح‌های آمریکایی برای دفاع از خودش را نقض نمی‌کند. اتحادیۀ اروپا هم این عملیات را دفاع مشروع علیه جنگی خصمانه خوانده است.

در روز سه شنبه، دونالد توسک، نخست‌وزیر لهستان، به خبرنگاران در ورشو گفت «در این جنگ دفاعی، ما از اوکراین حمایت می‌کنیم و چیز دیگری برای گفتن نیست. می‌دانم و همه می‌دانند که چه خطراتی وجود دارد.»

حملات خرابکاری‌هایی هم در پی داشته‌اند. نیروهای اطلاعاتی اوکراینی پشت انفجار یک قطار باری بودند که سال گذشته از طریق تونل شمال شرق دریاچۀ بایکال در حرکت بود و دسترسی به سیبری را ممکن می‌کرد. 

اما عملیات کورسک نشان دهندۀ نظم جدیدی است که شامل نیروهای زمینی اوکراین می‌شود. زلنسکی، که در روز دوشنبه برای اولین بار وقوع این حمله را تأیید کرد، گفت حالا کی‌یف کنترل مناطقی از روسیه را در دست دارد که از آنجا روسیه حملاتی را علیه منطقۀ سومی در شمال شرق این کشور انجام داده است.

«دشمن را بیرون کنید»

زلنسکی در سخنرانی خطاب به مردم گفت «هدف عملیات‌های ما صرفاً تأمین امنیت اوکراین و آزادی مناطق نزدیک به نظامیان روسی است.» 

پوتین متعهد شده است «دشمن را بیرون» و امنیت مرزها را تأمین کند. طی جلسه‌ای در روز دوشنبه، رهبر روسیه حرف فرماندار منطقۀ کورسک را قطع کرد که می‌گفت نظامیان اوکراین 28 شهر و روستا را گرفته‌اند و یک ششم جمعیت منطقه را مجبور به کوچ کرده‌اند. 

در حالی که آن مسئول، آلکسی اسمیرنوف، از این می‌گفت که ممکن است جنگ در روسیه به جاهای دیگر گسترش یابد، پوتین به او گفت «دربارۀ وضعیت اجتماعی اقتصادی و کمک به مردم بگو.» 

در روز سه شنبه، روسیه به حملاتش ادامه داد. طی شب، حملات موشکی باعث قطعی برق و مشکلاتی در زمینۀ تأمین گاز در بخش‌هایی از شهر سومی اوکراین، در آن سوی مرز کورسک، شد.