به گزارش خبرگزاری ایمنا، مشاغل خانگی در سال‌های اخیر به یکی از ابزارهای مؤثر در کاهش بیکاری و تقویت اقتصاد غیررسمی ایران تبدیل شده‌اند. با توجه به تحولات اقتصادی و اجتماعی، این نوع از مشاغل نه تنها فرصت‌های شغلی را برای افراد بیکار فراهم کرده‌اند، بلکه به عنوان منبعی پایدار برای درآمدزایی خانوارها شناخته می‌شوند.
سال ۱۴۰۴ و با افزایش چشمگیر تعداد متقاضیان مشاغل خانگی و صدور بیش از دو میلیون مجوز، این بخش به یکی از اولویت‌های کلان اقتصادی کشور تبدیل شده است.
باید اشاره کرد که مشاغل خانگی به فعالیت‌های اقتصادی گفته می‌شود که با استفاده از ظرفیت‌های خانه و با سرمایه‌گذاری اولیه کم، بدون نیاز به مساحت زیاد، ایجاد می‌شوند. این مشاغل شامل حوزه‌های گوناگونی همچون صنایع دستی، تولید محصولات کشاورزی و دامی، خدمات خانگی، فناوری اطلاعات و فعالیت‌های هنری است.
مالک حسینی، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزیر کار با اشاره به اهمیت نقش مشاغل خانگی در بازار کار و اشتغال کشور، اظهار کرد: در حال حاضر ۲۰ درصد اشتغال کشور را مشاغل خانگی تشکیل می‌دهند و ما شاهد هستیم که تاکنون ۹ میلیون نفر در ایران تسهیلات اشتغال دریافت کردند که صدها هزار نفر از آنها را شاغلان حوزه مشاغل خانگی به خود اختصاص دادند.
معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزیر کار تصریح کرد: مشاغل خانگی در کشور مظلوم هستند و باید تلاش کنیم تا قدر این بخش بزرگ اقتصاد ایران را که متشکل از تلاش‌های شاغلان خانگی هستند بدانیم و ورود جدی‌تری به این حوزه داشته باشیم.
حسینی از صدور دو میلیون و ۱۱۲ هزار و ۶۴ مجوز مشاغل خانگی خبر داد و گفت: تاکنون ۹۴۱ هزار نفر طی ۱۴ سال گذشته از تسهیلات اشتغال خانگی استفاده کرده‌اند، همچنین ۴۷ درصد مشاغل خانگی کشور در بخش صنعت، ۴۳ درصد در بخش خدمات و ۱۰ درصد در حوزه کشاورزی فعالیت می‌کنند.
وی افزود: بانوان با سهمی معادل ۸۰ درصد، بخش عمده‌ای از نیروی کار خانگی ایران را تشکیل می‌دهند و این آمار به مراتب بالاتر از میانگین نرم جهانی یعنی ۵۷ درصد است.
رشد چشمگیر مشاغل خانگی در دهه گذشته
مشاغل خانگی در دهه گذشته رشد چشمگیری داشته‌اند. بر اساس گزارش وزارت کار، تعداد متقاضیان مشاغل خانگی در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال قبل، ۵ برابر شده است. همچنین، بیش از ۴۳ هزار نفر در سال گذشته موفق به دریافت تسهیلات مشاغل خانگی شدند، که نشان از افزایش تقاضا و حمایت‌های دولتی دارد، همچنین در مناطق روستایی، مشاغل خانگی نقش مهمی در جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها دارند.
با وجود ظرفیت‌های بالا مشاغل خانگی با چالش‌های متعددی روبه‌رو هستند و یکی از اصلی‌ترین مشکلات، دسترسی نداشتن به بازارهای رسمی و رقابت نامساوی با واحدهای صنعتی است.
بسیاری از کارفرمایان خانگی مجبورند محصولات خود را با قیمت‌های پایین و بدون حمایت از سوی دولت به فروش برسانند. همچنین، ضعف در زیرساخت‌های قانونی و بیمه‌ای این حوزه، سبک زندگی کارکنان خانگی را با ریسک‌هایی همچون بیمه نشدن و دریافت نکردند حقوق معین روبه‌رو کرده است.
برای رفع چالش‌های پیش رو، دولت برنامه‌هایی از جمله تأمین تسهیلات با نرخ بهره پایین، ایجاد بازارهای مجازی مختص این مشاغل و حمایت‌های قانونی و بیمه‌ای را در دست اجرا دارد.
زهرا بهروز آذر، معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده با اشاره به آمار جهانی تولید ناخالص داخلی در عرصه بین‌المللی تصریح کرد: امروز بیش از ۷۰ درصد کسب‌وکارهای جهان که در تولید GDP نقش دارند، کسب‌وکارهای خانوادگی هستند. این کسب‌وکارها به‌خاطر داشتن سرمایه اجتماعی و عاطفی قوی، بسیار محکم و پایدارند.
وی با تشریح ویژگی مهم کسب‌وکارهای خانوادگی خاطرنشان کرد: برخلاف سایر کسب‌وکارها که تنها به دنبال افزایش سود سهامداران هستند، کسب‌وکارهای خانوادگی در ابتدا به دنبال خوب کردن حال خودشان هستند و اینکه اعضای خانواده بتوانند با کیفیت بهتری در کنار هم باشند. دوم، خوش‌نامی برایشان اهمیت دارد؛ به همین دلیل حاضر نیستند به هر کاری دست بزنند. این باعث می‌شود که کسب‌وکارهای خانوادگی بسیار اخلاق‌مدار باشند.
به گزارش ایمنا، مشاغل خانگی امروزه به عنوان کلید طلایی برای باز کردن قفل بیکاری و تحقق اقتصاد خانواده‌محور شناخته می‌شوند. با وجود رشد چشمگیر در تعداد این مشاغل، هنوز نیاز به تقویت زیرساخت‌های قانونی، مالی و بازاریابی برای تضمین پایداری آنها احساس می‌شود.
در سال‌های آینده، با اجرایی شدن برنامه‌های دولت و همکاری بخش خصوصی، این بخش می‌تواند به یکی از بخش‌های اصلی اقتصاد ایران تبدیل شود.
