علیرضا مبصر؛ گروه بورس: بازار طلا و سکه در روز گذشته (۲۸ اسفند ۱۴۰۳) به دنبال افزایش قیمت انس جهانی و رشد نرخ دلار، جهش قیمتی محسوسی را تجربه کرده است. در عین حال، میزان حباب سکه به سطوح بی سابقه‌ای رسیده و حتی طلای ۱۸ عیار نیز با حباب ۱۴ درصدی مواجه است. این وضعیت باعث شده بسیاری از سرمایه گذاران این پرسش را مطرح کنند که آیا قیمت‌های کنونی برای خرید مناسب هستند یا این افزایش، تنها ناشی از انتظارات تورمی و هیجانات بازار است؟ در این گزارش، با بررسی دقیق ارزش واقعی طلا و سکه، میزان حباب، و شرایط بازار، به این پرسش پاسخ خواهیم داد.
در سال ۱۴۰۳، قیمت طلا و سکه بیش از هر زمان دیگری تحت‌تأثیر تحولات سیاسی و اقتصادی داخلی و بین‌المللی قرار گرفته است. برخلاف گذشته که نوسانات قیمت بیشتر به عوامل اقتصادی مانند نرخ بهره، میزان عرضه و تقاضا یا تورم بستگی داشت، امسال تحولات ژئوپلیتیکی به‌طور مستقیم به افزایش بی‌سابقه قیمت‌ها دامن زده‌اند.
یکی از مهم‌ترین عوامل این روند، افزایش سطح تنش‌های جهانی با بازگشت دوباره دونالد ترامپ به صحنه سیاسی آمریکا است. از زمان اعلام نامزدی او برای انتخابات ۲۰۲۴، بازارهای جهانی به استقبال نوسانات شدیدتری رفته‌اند. سیاست‌های تقابلی ترامپ در دوره قبلی ریاست‌جمهوری‌اش، به‌ویژه در حوزه روابط با چین، تحریم‌های اقتصادی و رویکرد سختگیرانه در قبال ایران، حالا دوباره به‌عنوان یک عامل بی‌ثبات‌کننده در بازارها نقش‌آفرینی می‌کند.
در همین حال، افزایش تنش‌های منطقه‌ای و تضعیف ارزش ریال نیز به رشد قیمت طلا در ایران دامن زده است. بی‌ثباتی در مذاکرات هسته‌ای، فشارهای تحریمی و نگرانی‌های اقتصادی باعث شده که سرمایه‌گذاران برای حفظ ارزش دارایی‌های خود به بازار طلا و سکه هجوم ببرند. این عوامل دست‌به‌دست هم داده‌اند تا قیمت طلا به شکل افسارگسیخته‌ای افزایش یابد و روندی به خود بگیرد که بسیاری از کارشناسان آن را غیرمنطقی و حبابی توصیف می‌کنند.
بسیاری از تحلیلگران از ماه ها قبل بر این عقیده بودند با اجرایی شدن سیاست ها تجاری ترامپ، انس طلای جهانی به بالای ۳ هزار دلار خواهد رسید
رشد بی مهابای حباب سکه و طلا!
تحلیل میزان حباب قیمتی در بازار طلا و سکه در شرایطی که قیمت طلا و سکه در بازار ایران با شتابی غیرمنتظره افزایش یافته، یکی از مهم‌ترین پرسش‌هایی که ذهن سرمایه‌گذاران را درگیر کرده، این است که آیا این رشد منطقی است یا بازار درگیر یک حباب قیمتی شده که احتمال ترکیدن آن وجود دارد؟ برای پاسخ به این پرسش، باید نسبت قیمت طلا در بازار داخلی به نرخ جهانی، میزان حباب سکه و رفتار معامله‌گران را بررسی کنیم. حباب قیمتی چیست و آیا طلا درگیر آن شده است؟
حباب قیمتی در بازارهای مالی زمانی رخ میدهد که قیمت یک دارایی از ارزش ذاتی آن فاصله بگیرد و تحت‌تأثیر تقاضای هیجانی یا سفته‌بازی بیش از حد افزایش یابد. این وضعیت معمولاً زمانی شکل می‌گیرد که معامله‌گران بدون در نظر گرفتن مبانی اقتصادی، تنها به دلیل ترس از عقب ماندن از بازار یا انتظارات تورمی، اقدام به خرید دارایی‌هایی مانند طلا و سکه می‌کنند.
در بازار طلا، ارزش ذاتی هر قطعه بر اساس نرخ جهانی اونس طلا و نرخ ارز داخلی محاسبه میشود. اگر قیمت طلا و سکه در ایران به‌طور قابل‌توجهی بالاتر از این ارزش باشد، می‌توان گفت که بازار درگیر حباب قیمتی است.
وضعیت بازار طلا در یک نگاه
در حال حاضر، قیمت هر اونس طلا در بازارهای جهانی حدود ۳۰۲۸ دلار است و با در نظر گرفتن نرخ دلار در بازار آزاد که حدود ۹۷۴۵۰ تومان است، ارزش واقعی هر گرم طلای ۱۸ عیار باید در محدوده ۷ میلیون و ۱۴۴ هزار تومان باشد. با این حال، قیمت بازار داخلی نشان میدهد که هر گرم طلا با نرخ ۸ میلیون ۱۲۰ هزار تومان معامله میشود که ۱۳.۶ درصد بالاتر از ارزش واقعی آن است. این اختلاف نشان میدهد که بازار داخلی با نوعی حباب قیمتی مواجه است.
نکته قابل توجه این است که حباب گرفتن طلای ۱۸ عیار در سال های اخیر کم سابقه بوده است و این رشد فزاینده حباب طلای ۱۸ عیار نشان از تقاضای بسیار بالا برای این کالای سرمایه گذاری است
در مورد سکه امامب نیز شرایط مشابهی دیده میشود؛ با محاسبه ارزش ذاتی سکه تمام بهار آزادی (بر مبنای وزن طلای خالص آن و نرخ جهانی)، قیمت واقعی آن باید حدود ۶۹ میلیون تومان باشد، در حالی که در بازار آزاد با نرخ ۹۷ میلیون تومان معامله میشود، این فاصله قابل توجه، بیانگر افزایش غیرمنطقی قیمت سکه نسبت به ارزش ذاتی آن است
رفتار معامله گران چه میگوید؟
در هفته‌های اخیر، تقاضای سرمایه‌گذاری و سفته‌بازی در بازار سکه به شکل محسوسی افزایش یافته است. بسیاری از خریداران، به جای خرید طلا با هدف سرمایه‌گذاری بلندمدت، به دنبال کسب سود سریع از نوسانات بازار هستند. یکی از نشانه‌های این رفتار، افزایش شدید حباب سکه نسبت به طلا است. در شرایط عادی، فاصله قیمت سکه و ارزش ذاتی آن باید در محدوده‌ای مشخص قرار داشته باشد، اما در حال حاضر این اختلاف به بیش از ۳۷ درصد رسیده است که نشان از رفتار هیجانی خریداران دارد.
از سوی دیگر، افزایش عرضه سکه در بازار توسط بانک مرکزی نیز نشان دهنده تلاش سیاست گذاران برای کنترل این حباب است، معمولاً در چنین شرایطی، اگر تقاضای هیجانی فروکش کند یا سیاست‌های کنترلی شدیدتر شود، احتمال افت شدید قیمت‌ها و تخلیه حباب وجود دارد.
خرید طلا و سکه منطقی است!؟
با توجه به رشد فزاینده قیمت طلا و سکه و حباب های بسیار ناپایدار پیشنهاد میشود برای سرمایه گذاری در این بازار محبوب حتما مدیریت سرمایه را رعایت کنید زیرا میتواند تجربه های تلخی همچون سال ۹۹ همچون بازار بورس را رقم بزند، هرچند سرمایه گذاری در این شرایط که ریسک های فزاینده اقتصادی و سیاسی بسیار بیشتر از حد معمول بوده و سکان بازار ها را در دست گرفته است منطقی بوده و انتظارات تورمی در اثر این اتفاقات با قدرت به رویه خود ادامه میدهد.
