به گزارش خبرگزاری ایمنا، محیط‌های شهری، فضای زندگی روزمره شهروندان است و باید توانایی پذیرش تمام افراد و تأمین خدمات رفاهی مربوط به آن‌ها را داشته باشد، اما در این میان نامناسب بودن امکانات رفاهی و تفریحی، حمل‌ونقل عمومی برای معلولان در جامعه و معابر شهری از جمله مشکلاتی است که موجب شده تا افراد معلول نتوانند همچون مردم عادی از آن‌ها استفاده کنند در حالی که آن‌ها نیز حق زندگی دارند.
شهر محل و تجلی‌گاه رشد و شکوفایی جامعه درون خود است، مشروط به اینکه فضای توسعه و نمو در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی برای تک‌تک شهروندان آن مهیا باشد. توان‌خواهان یک شهر که شامل معلولان جسمی حرکتی و ذهنی، جانبازان، ناشنوایان و نابینایان، سالمندان، کودکان و زنان باردار هستند، قشر وسیعی از ساکنان شهرها را تشکیل می‌دهند، بنابراین برای حضور خلاق این جامعه خاص، با تکیه بر اصول کرامت انسانی، برابری و نبود تبعیض، موظف هستیم شهری قابل فعالیت، با معیارهای استاندارد و مطلوب بسازیم.
اگر بپذیریم که شهر تبلور کالبدی مردمی است که در آن زندگی می‌کنند، پس شهر جسم ما و جامعه جان آن است و این موضوع بدیهی است که وقتی که جسم دچار معلولیت باشد، جان نیز در سردرگمی و آشفته‌حالی به‌سر می‌برد.
بدون شک نبود دسترسی کافی افراد دارای معلولیت جسمی یا سالمندان به فضاهای عمومی می‌تواند زندگی روزمره این گروه‌های آسیب‌پذیر و حتی مراقبان آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد و به انزوای آن‌ها در منازل منجر شود.
ایجاد شهری که برای تمام اقشار جامعه از جمله افراد دارای معلولیت قابل دسترس باشد، یکی از اهداف اساسی برنامه‌ریزی شهری مدرن است، از این‌رو شهر دوستدار معلولان یک ضرورت اجتماعی است که می‌تواند جامعه‌ای عادلانه‌تر و پایدارتر ایجاد کند.
شهر دوستدار معلولان، شهری است که در آن تمام زیرساخت‌ها، امکانات و خدمات به‌گونه‌ای طراحی شده است که افراد دارای معلولیت بتوانند بدون هیچ محدودیتی از آن‌ها بهره‌مند شوند و این رویکرد نه‌تنها حقوق انسانی و اجتماعی افراد دارای معلولیت را رعایت می‌کند، بلکه به یکپارچگی اجتماعی و افزایش کیفیت زندگی تمام شهروندان کمک می‌کند.
طبق آمار سازمان ملل بیش از یک میلیارد نفر یا حدود ۱۵ درصد جمعیت جهان با نوعی معلولیت زندگی می‌کنند و در ایران نیز بنا به گزارش سازمان بهزیستی کشور دو درصد از جمعیت کل کشور شامل حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر معلول هستند که این افراد نیازمند دریافت خدمات مختلف توان‌بخشی هستند، بنابراین سیستم حمل‌ونقل عمومی شهر دوستدار معلولان باید شامل اتوبوس‌ها، متروها، و تاکسی‌های قابل دسترس برای افراد دارای معلولیت باشد و این وسایل دارای رمپ، آسانسور، و فضای کافی برای ویلچر باشد.
زیرساخت‌های شهری همچون پیاده‌روها، تقاطع‌ها و فضاهای عمومی باید به گونه‌ای طراحی شود که عبور و مرور افراد دارای معلولیت را تسهیل کند.
اگر تفکر جامعه توجه به اکثریت گروه‌های جامعه است، افراد کم‌توان نیز باید در اولویت توجه قرار گیرند، بی‌شک بسیاری مواقع شاهد مشکلات متعدد معلولان در سطح شهر برای تردد و استفاده از امکانات شهری بوده‌ایم و بسیاری از طراحی‌های سطح شهر بدون توجه به نیازهای این قشر انجام شده است، بنابراین ضروری است که مدیریت شهری بستر فعالیت‌ها و وسایل رفع نیازهای افراد گروه‌های مختلف به‌ویژه معلولان که بخشی از ظرفیت‌های جامعه هستند را در شهر به بهترین وجه فراهم سازد.
در کشور ما نیز طبق ماده ۲ قانون جامع حمایت از حقوق معلولان، تمام وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و مؤسسات، شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی موظف هستند در طراحی، تولید و احداث ساختمان‌ها و اماکن عمومی و معابر و وسایل خدماتی به نحوی عمل کنند که امکان دسترسی و بهره‌مندی از آن‌ها، برای معلولان همچون افراد عادی فراهم شود.
اصفهان را باید به شهری برای زندگی همه افراد تبدیل کنیم
وحید مهدویان، مشاور و دستیار شهردار اصفهان در امور شهرسازی و معماری شهری به خبرنگار ایمنا می‌گوید: برگزاری جلسات مشترک با انجمن‌های فعال معلولان در شهر و شناسایی نیازهای آن‌ها و برقراری تعامل سازنده، پاسخگویی به اعلام نیازها و مکاتبات معلولان در زمینه مناسب‌سازی فضاهای شهری و در اولویت قرار گرفتن این موارد از راهبردهای اصلی ستاد مناسب‌سازی است.
وی ادامه می‌دهد: پس از تشکیل ستاد، بسترسازی برای اعمال نظر تخصصی و فنی معلولان به‌عنوان بهره‌بردار نهایی به‌صورت مشاور در طراحی و اجرای پروژه‌های شهرداری و کنترل لحاظ ضوابط مناسب‌سازی در این پروژه‌ها انجام شد و با انجام مطالعات رصد شهری مناطق پانزده‌گانه در قالب ۱۵ پروژه مطالعاتی و بررسی کارشناسی وضعیت موجود و اولویت‌بندی معابر شهر برای مناسب‌سازی شبکه پیوسته‌ای از معابر، بودجه‌ای با سرفصل اختصاصی «مناسب‌سازی معابر، پارک‌ها و ساختمان‌های شهرداری» تخصیص داده شده است.
مشاور و دستیار شهردار اصفهان در امور شهرسازی و معماری شهری تاکید می‌کند: تنظیم مجموعه ضوابط و جزئیات اجرایی مناسب‌سازی پیاده‌روها، تهیه طرح پژوهشی سند راهبردی مناسب‌سازی فضاهای شهری، تدوین طرح جامع پیاده‌روسازی و به‌کارگیری سیاست حفظ تراز و هم‌سطحی پیاده‌روها در تقاطع با معابر فرعی، ایمن‌سازی و مناسب‌سازی جزایر ترافیکی معابر مهم شهری، احداث ایستگاه ورزش به‌همراه نصب ست ورزشی ویژه جانبازان و معلولان در مناطق مختلف و طراحی نمونه‌سازی و اجرای کف‌فرش راهنما و هشدار ویژه نابینایان و کم‌بینایان برای مسیریابی و ایمنی تردد و اجرا به‌صورت گسترده در تمام معابر و پیاده‌روهای جدیدالاحداث و ترمیمی شهر اصفهان از جمله این اقدامات است.
مهدویان می‌گوید: با افزودن مجموعه ضوابط و مقررات مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری در زمینه مناسب‌سازی برای افراد دارای معلولیت، در حوزه تدوین قوانین به‌عنوان پیوست طرح جامع بازنگری طرح تفصیلی شهر اصفهان و ابلاغ مجدد ضوابط مذکور به شهرداری‌های مناطق بر لازم‌الاجرا کردن این ضوابط در پروژه‌های شهری و صدور پروانه‌های ساختمانی تاکید شد.
وی اضافه می‌کند: حفظ عدالت اجتماعی و رعایت حقوق شهروندی به‌ویژه شهروندان دارای معلولیت از سیاست‌های کلان و اصلی شهرداری است و یکی از مهم‌ترین حقوق شهروندی معلولان، جانبازان، سالمندان و کم‌توانان جسمی حرکتی، حق دسترس‌پذیری است.
مشاور و دستیار شهردار اصفهان در امور شهرسازی و معماری شهری خاطرنشان می‌کند: شهرداری اصفهان سال‌ها است که در قالب تشکیل ستاد مناسب‌سازی فضاهای شهری به این حوزه توجه و تمرکز ویژه داشته است؛ در این راستا دبیرخانه این ستاد در معاونت شهرسازی و معماری مستقر بوده و با هدف کلی، مناسب‌سازی ساختمان‌ها و فضاهای شهری و اجرایی کردن قوانین از طریق نیازسنجی، سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و اولویت‌بندی، ارائه پیشنهادات تخصیص بودجه، نظارت و کنترل بر اجرای پروژه‌های مرتبط و جمع‌آوری بازخورد فعالیت‌ها تشکیل شده است.
مهدویان می‌گوید: با توجه به اینکه لایحه حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت به شورای اسلامی شهر پیشنهاد شده است که امیدوارم با تصویب و اجرای این لایحه با تحقق عدالت اجتماعی به محیطی عاری از هر گونه تبعیض و مانع دست پیدا کنیم و با افزایش مشارکت افراد دارای معلولیت، اصفهان را به شهری پایدار، فراگیر، در دسترس و در نهایت شهری برای زندگی تبدیل کنیم.
به گزارش ایمنا، شهر دوستدار معلولان نه‌تنها به بهبود زندگی افراد دارای معلولیت کمک می‌کند، بلکه جامعه‌ای برابرتر، عادلانه‌تر و فراگیرتر ایجاد می‌کند، همچنین با به‌کارگیری رویکردهای مناسب در طراحی و مدیریت شهری، می‌توان به هدف ایجاد شهری برای همه دست پیدا کرد.
