به گزارش خبرگزاری ایمنا، در روند پیچیده مذاکرات میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده، نقش دیپلماسی رسانه‌ای بیش از گذشته اهمیت پیدا کرده است؛ در شرایطی که برخی رسانه‌های خارجی با روایت‌سازی‌های هدف‌دار به دنبال تأثیرگذاری بر افکار عمومی هستند، عملکرد سیاست خارجی ایران در مدیریت این جریان‌ها تأثیرگذار است.
هوشمندی در مدیریت رسانه‌ای و حفظ انسجام داخلی از جمله عوامل تعیین‌کننده در این نبرد نرم محسوب می‌شود و در این مسیر کارشناسان بر این باورند که تقویت مرجعیت رسانه‌ای داخلی و جلوگیری از شرطی‌سازی فضای عمومی می‌تواند دست مذاکره‌کنندگان را برای چانه‌زنی‌های مؤثر بازتر نگه دارد. همچنین اجتناب از بزرگ‌نمایی تهدیدات یا نتایج مذاکرات از جمله الزامات این مرحله حساس ارزیابی می‌شود.
در شرایط کنونی، حفظ آرامش و وحدت رویه رسانه‌ای نه تنها مانع از تأثیرگذاری روایت‌های بیگانه می‌شود، بلکه ضریب نفوذ دیپلماسی ایران را در عرصه بین‌المللی افزایش می‌دهد. به نظر می‌رسد موفقیت در این عرصه مستلزم تقویت زیرساخت‌های رسانه‌ای و هوشیاری جمعی در برابر بازی‌های روانی طرف مقابل است. آینده این مذاکرات تا حد زیادی به توانایی مدیریت جنگ روایت‌ها و حفظ ثبات داخلی گره خورده است.
عملکرد قابل قبول دیپلماسی رسانه‌ای ایران در مذاکرات
بر این اساس علی ودایع در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: می‌توانیم بگوییم دیپلماسی رسانه‌ای و دستگاه سیاست خارجه جمهوری اسلامی ایران تا این مرحله از مذاکرات عملکرد مناسبی داشته است؛ اگرچه ما شاهد فراز و فرودی در روند مذاکرات بودیم، در مجموع عملکرد قابل قبولی داشتیم.
وی با بیان این نکته که دستگاه سیاست خارجه جمهوری اسلامی در مرحله ابتدایی، مبتنی بر عرف دیپلماتیک رفتار کرد، افزود: زمانی که دونالد ترامپ اعلام کرد قرار است مذاکره انجام بشود به نوعی معادله به هم ریخت؛ شخص ترامپ کسی است که در چهارچوب‌های سنتی جا نمی‌گیرد و مایل است در صدر خبرها باشد، هم‌زمان با این موضوع تهران هم سیاست رسانه‌ای خودش را تغییر داد.
کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: در فرایند مذاکرات بین ایران و آمریکا یک توافق نانوشته وجود دارد؛ به طوری که تیم ایرانی و آمریکایی بیرون از اتاق مذاکرات اطلاعاتی را نشر ندهند، این موضوعی است که طرف عمانی به‌عنوان میانجی ایران و آمریکا روی آن تاکید دارد.
توافق نانوشته ایران و آمریکا برای سکوت رسانه‌ای
ودایع تصریح کرد: درباره مذاکرات، تیم آمریکایی تا این‌جا به توافق نانوشته پایبند بودند اما چیزی که تحت عنوان روایت‌سازی رسانه‌های آمریکایی و اسرائیلی علیه کشورمان می‌بینیم در راستای دیپلماسی رسانه‌ایِ فشار علیه کشور ماست، دستگاه سیاست خارجی ایران نگاه جدی و محتاطانه‌ای به جریان مذاکرات دارد؛ تهران متوجه بازی و الگوریتم رفتاری و رسانه‌ای آمریکا درباره مذاکرات شده است و نمی‌خواهد اجازه دهد روایتی که آمریکایی‌ها ارائه می‌دهند در کشور ما ضریب نفوذ داشته باشد، بر همین اساس مواضع تیم رسانه‌ای سیاست خارجی محتاطانه و با خط‌کشی‌های معین است.
وی با بیان این‌که طرف آمریکایی تلاش می‌کند از مذاکرات، دستاوردسازی کند، افزود: باید هوشمندی داشته باشیم؛ ایران قرار نیست تحت تأثیر رسانه‌های آمریکایی تسلیم خواست آن‌ها شود، در دیپلماسی غیر علنی هر کدام از طرفین خواسته‌هایی دارند اما نکته این است که قرار نیست هرچه آمریکایی‌ها می‌خواهند محقق شود.
هوشمندی ایران در برابر تله‌گذاری‌های رسانه‌ای دشمن
کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به ترفند تله‌گذاری گفت: نباید گرفتار تله‌گذاری طرف مقابل برای اختلاف‌افکنی و ایجاد تقابل در کشور شویم؛ دستگاه سیاست خارجی ایران تلاش می‌کند در جنگ روایت‌ها، روایتی متناسب با سیاست خارجه جمهوری اسلامی ارائه دهد، بر این اساس به هر میزانی که ما انسجام رسانه‌ای داشته باشیم و آن چیزی که منافع ملی‌مان می‌طلبد ارائه کنیم، دست مذاکره‌کنندگان ایران برای چانه‌زنی بازتر خواهد بود.
ودایع ادامه داد: شرطی‌کردن اقتصاد کشور، بزرگ‌نمایی بیش از حد تهدیدات آمریکایی‌ها، کوچک‌انگاری افراطی نتایج مذاکرات، خوش‌بینی و بدبینی بی‌دلیل می‌تواند برای تیم مذاکره‌کننده دغدغه ایجاد کند؛ بنابراین برای جلوگیری از شرطی‌سازی در حوزه مذاکرات به هر میزانی که آرامش را در کشور ایجاد کنیم، شاهد شرایط بهتری خواهیم بود.
مرجعیت رسانه‌ای داخلی؛ سلاح ایران در جنگ روایت‌ها
وی خاطرنشان کرد: هر چقدر مرجعیت رسانه‌ای در حوزه مذاکرات را در داخل کشور حفظ کنیم، قدرت الگوریتم رسانه‌های غربی و ضریب نفوذ آن‌ها کم‌تر خواهد شد؛ بنابراین ضامن موفقیت ایران در جنگ روایت‌ها این است که بتوانیم مرجعیت رسانه‌ای را داخل کشور خودمان داشته باشیم.
ودایع با بیان این نکته که در حوزه شبکه‌های مجازی و رسانه‌های غیر رسمی ضعف داریم، بیان کرد: در الگوریتم آمریکا شاهد چهره‌هایی هستیم که در این زمینه فعالیت و جهت‌دهی می‌کنند؛ اما در ایران در دیپلماسی رسانه‌ای و سیاست خارجی و در حیطه‌ای که کارشناس‌ها محل رجوع مردم باشند ضعف داریم، اگرچه رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها تلاش می‌کنند روایتی ارائه دهند، به علت گسست رسانه‌ای در حوزه‌های مختلف فضای نفوذ فراهم است.
کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: به‌طور مثال خط نفوذ در فضای مجازی غیر رسمی بیش‌تر از ایران اینترنشنال مشاهده می‌شود؛ بر این اساس به هر میزانی که دستگاه سیاست خارجی‌مان به شکل مستقیم یا غیر مستقیم مورد اقبال قرار بگیرد، در فضای داخلی و جنگ روایت‌ها می‌توانیم موفق شویم.
با توجه به روند مذاکرات و جنگ روایت‌هایی که پیرامون آن شکل گرفته، موفقیت سیاست خارجی ایران تا حد زیادی به حفظ انسجام رسانه‌ای، دوری از هیجان‌زدگی و تقویت مرجعیت رسانه‌ای در داخل کشور وابسته است؛ سیاست خارجه ایران توانسته در برابر فضاسازی‌های رسانه‌ای، با نگاهی دقیق و محتاطانه عمل کند؛ با این حال تقویت دیپلماسی رسانه‌ای و استفاده مؤثر از ظرفیت کارشناسان داخلی می‌تواند جایگاه کشور را در این میدان رقابت رسانه‌ای تثبیت کند.
