بازار؛ گروه بین الملل: قطب استراتژیک جدیدی در نقشه انرژی اوراسیا در حال ظهور است. ترکمنستان که میزبان بزرگترین ذخایر گاز طبیعی جهان است، گام‌های مطمئنی برای تقویت جایگاه خود در بازار جهانی انرژی برمی‌دارد. این امر با امضای قراردادی مهم با مشارکت امارات متحده عربی و مالزی مشهود است - توافقی که می‌تواند توازن قدرت را در منطقه خزر تغییر دهد.
این هفته ایکس آر جی، بازوی سرمایه‌گذاری بین‌المللی غول نفتی ابوظبی از خرید سهام میدان گازی فراساحلی در بخش ترکمنستان دریای خزر خبر داد. این معامله بخشی از استراتژی بلندپروازانه امارات برای تنوع بخشیدن به سبد انرژی جهانی خود و کاهش وابستگی به صادرات نفت خام است.
ایکس آر جی یک قرارداد فروش گاز بلندمدت با شرکت دولتی ترکمن‌گاز امضا کرده است که فرصت‌های رشد جدیدی را برای بخش انرژی ترکمنستان فراهم می‌کند. اگرچه جزئیات مالی این قرارداد فاش نشده است، اما مشخص است که ایکس آر جی ۳۸٪ سهام این پروژه را در اختیار دارد. شرکت پتروناس مالزی ۵۷٪ سهم کنترلی را در اختیار دارد، در حالی که شرکت دولتی ترکمنستان ۵٪ باقی مانده را در اختیار دارد.
میدان گازی فراساحلی در حال حاضر نتایج قابل توجهی را به همراه داشته است و تولید روزانه آن به حدود ۴۰۰ میلیون فوت مکعب گاز طبیعی، معادل تقریباً ۱۱.۳ میلیون متر مکعب رسیده است. با این حال ایکس آر جی خاطرنشان می‌کند که این تازه آغاز کار است. ذخایر این میدان بیش از هفت تریلیون فوت مکعب تخمین زده می‌شود و آن را به عنوان یکی از امیدوارکننده‌ترین پروژه‌های انرژی در منطقه تبدیل می کند.
ذخایر میدان گازی فراساحلی ترکمنستان بیش از هفت تریلیون فوت مکعب تخمین زده می‌شود و این مهم آن را به عنوان یکی از امیدوارکننده‌ترین پروژه‌های انرژی در منطقه تبدیل می کند
یکی از عناصر کلیدی این توافق‌نامه، قرارداد مشارکت در تولید است که با شرکت ملی نفت ترکمنستان، ترکمن بیت، امضا شده است و به این کشور تضمین بیشتری برای کنترل بر توسعه منابع طبیعی خود می‌دهد.
برای امارات متحده عربی مشارکت در این پروژه چیزی بیش از سرمایه‌گذاری تجاری است. این امیرنشین با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جهانی - از آفریقا تا آسیای مرکزی - خود را به عنوان یک قدرت جهانی انرژی معرفی می‌کند. شرکت ایکس آر جی که در سال ۲۰۲۳ با ۸۰ میلیارد دلار دارایی تأسیس شد، به سرعت به یکی از ابزارهای اصلی ابوظبی برای گسترش انرژی جهانی تبدیل شده است. این قرارداد با ترکمنستان نه تنها جای پای امارات متحده عربی را در آسیای مرکزی تقویت می‌کند، بلکه دسترسی به بازارهای کلیدی، به ویژه چین و آسیای جنوبی را نیز فراهم می‌کند.
برای شرکت پتروناس مالزی، این اقدام حضور آن در منطقه خزر را تقویت می‌کند و بر علاقه استراتژیک آن به پروژه‌های گازی بلندمدت فراتر از آسیای جنوب شرقی تأکید دارد. با افزایش تقاضای جهانی برای گاز طبیعی به عنوان یک سوخت انتقالی پاک‌تر، هر دو کشور انتظار دارند که در سال‌های آینده از این پروژه سود زیادی به دست آورند.
این قرارداد نشان دهنده نقطه عطف مهم در استراتژی ترکمنستان برای تقویت حاکمیت انرژی و گسترش جغرافیای صادرات آن است. طبق گزارش کمیته آمار دولتی ترکمنستان، این کشور در سال ۲۰۲۴، ۷۷.۶ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی و ۸.۳ میلیون تن نفت تولید کرده است. مقامات ترکمنستان همچنین بر رشد مداوم در فرآوری هیدروکربن تأکید می‌کنند، به طوری که تولید قیر ۱۰.۲ درصد، بنزین ۴.۸ درصد، نفت کوره ۸.۲ درصد و سوخت دیزل ۰.۶ درصد افزایش یافته است.
رئیس جمهور ترکمنستان اولویت‌های ملی روشنی را برای سال‌های آینده ترسیم کرده است از جمله توسعه میدان گازی عظیم گالکینیش، راه‌اندازی مسیرهای صادراتی جدید و تسریع پروژه خط لوله استراتژیک ترکمنستان-افغانستان-پاکستان-هند. (TAPI) هدف این خط لوله، ایجاد یک کریدور صادراتی جایگزین و کاهش وابستگی کشور به بازار چین است.
امروزه، ترکمنستان و روسیه تأمین‌کنندگان اصلی گاز چین هستند. در این شرایط، عشق‌آباد نه تنها به دنبال حفظ سهم خود در این بازار حیاتی است، بلکه به دنبال گسترش صادرات به سایر مناطق نیز می‌باشد. با این حال، دستیابی به این اهداف مستلزم حل چالش‌های مهم داخلی از جمله نوسازی فناوری‌های استخراج، تشدید اکتشافات زمین‌شناسی و اتخاذ راه‌حل‌های پیشرفته برای گسترش منابع خود است.
ترکمنستان با قرار دادن خود به عنوان یک تأمین‌کننده قابل اعتماد و متنوع گاز طبیعی، می‌تواند به پلی حیاتی تبدیل شود که بازارهای وسیع انرژی شرق و غرب را به هم متصل می‌کند
مشارکت‌های سرمایه‌گذاری استراتژیک مانند قرارداد با ایکس آر جی و پتروناس می‌تواند به عنوان کاتالیزورهایی برای نوسازی فناوری بخش نفت و گاز ترکمنستان عمل کند. مشارکت شرکای بین‌المللی با تخصص و فناوری‌های پیشرفته، شانس این کشور را نه تنها برای افزایش تولید، بلکه برای توسعه میادین جدید در آینده نیز افزایش می‌دهد.
در بحبوحه گذار جهانی انرژی و تشدید رقابت برای بازارهای آسیایی، ترکمنستان به طور پیوسته به عنوان یک بازیگر کلیدی در بازار گاز اوراسیا در حال ظهور است. مشارکت با امارات متحده عربی و مالزی افق‌های جدیدی را برای این کشور می‌گشاید - نه تنها در جذب سرمایه‌گذاری خارجی، بلکه در گسترش روابط تجاری بین‌المللی آن.
اگر ترکمنستان در اجرای استراتژی بلندپروازانه انرژی خود - از افزایش تولید در میادین فراساحلی دریای خزر گرفته تا تکمیل خط لوله تاپی که مدت‌ها در انتظار آن بود - موفق شود، جایگاه ژئوپلیتیکی و اقتصادی خود را در صحنه جهانی به طور قابل توجهی ارتقا خواهد داد. ترکمنستان با قرار دادن خود به عنوان یک تأمین‌کننده قابل اعتماد و متنوع گاز طبیعی، می‌تواند به پلی حیاتی تبدیل شود که بازارهای وسیع انرژی شرق و غرب را به هم متصل می‌کند. موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد آن، پتانسیل خدمت‌رسانی نه تنها به چین و آسیای جنوبی، بلکه گسترش دسترسی آن به اقتصادهای تشنه انرژی خاورمیانه و اروپا را نیز فراهم می‌کند. این امر ترکمنستان را قادر می‌سازد تا از نقش یک تأمین‌کننده تک بازار فراتر رفته و به یک کریدور انرژی چند جهته تبدیل شود و به تثبیت امنیت انرژی منطقه‌ای کمک کند و در عین حال درآمدهای صادراتی خود را به حداکثر برساند.
چنین تنوعی، آسیب‌پذیری ترکمنستان را در برابر نوسانات بازار و فشارهای سیاسی از سوی هر خریدار واحد، به ویژه چین که در حال حاضر بر سبد صادراتی آن تسلط دارد، کاهش می‌دهد. اجرای موفقیت‌آمیز این پروژه‌ها همچنین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بیشتر، فناوری‌های مدرن و تخصص فنی را جذب می‌کند و به این کشور اجازه می‌دهد تا پتانسیل ذخایر عظیم گاز طبیعی خود را به طور کامل آزاد کند. با انجام این کار، ترکمنستان می‌تواند نه تنها به عنوان یک صادرکننده کلیدی انرژی بلکه به عنوان یک شریک استراتژیک در شکل‌دهی به آینده شبکه‌های انرژی اوراسیا ظاهر شود و جایگاه خود را به عنوان یک بازیگر ضروری در گذار جهانی انرژی تثبیت کند.
