به گزارش خبرگزاری ایمنا، در دوران ریاست جمهوری شهید سید ابراهیم رئیسی، حوزه مسکن به عنوان یکی از اولویت‌های کلیدی دولت سیزدهم در نظر گرفته شد و اقدامات قابل توجهی در جهت رفع مشکلات پیش روی دسترسی مردم به مسکن صورت گرفت است، با هدف مقابله با بحران مسکن و کاهش فشارهای مالی بر کاربران عادی، طرح‌های متعددی همچون نهضت ملی مسکن آغاز شد که نقش مهمی در توسعه زیرساخت‌ها و افزایش عرضه مسکن ایفا کرد.
یکی از شاخص‌ترین اقدامات دولت شهید رئیسی در این حوزه، آغاز عملیات اجرایی طرح نهضت ملی مسکن بود که با هدف تأمین مسکن برای لایه‌های مختلف جامعه، به خصوص دهک‌های پایین درآمدی، برنامه‌ریزی شده بود، این طرح شامل ساخت واحدهای مسکونی در مناطق شهری و روستایی با استفاده از زمین‌های دولتی و همراهی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی بود و سعی داشت تا با ایجاد تعادل در بازار مسکن، شرایط را برای خانه‌دار شدن آسان‌تر کند.
همچنین در استان‌های مختلف، از جمله بوشهر، دولت سیزدهم با اجرای پروژه‌های زیربنایی، گام‌های مؤثری در جهت توسعه مسکن روستایی و شهری برداشت. این اقدامات نه تنها به بهبود شرایط زیست محیطی و زیرساختی مناطق کمتر توسعه یافته کمک کرد، بلکه به ایجاد امید و اعتماد به نفس در میان عموم مردم نسبت به عملکرد دولت در بخش‌های خدماتی و عمرانی نیز کمک شایانی کرد.
نهضت ملی مسکن در دولت شهید رئیسی
فرشید ایلاتی، کارشناس سیاست‌گذاری مسکن در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: شهید رئیسی در راستای قانون جهش تولید مسکن، متعهد به ساخت سالیانه یک میلیون مسکن بود و طرح نهضت ملی مسکن را آغاز کرد، با وجود تلاش‌های انجام شده و انعقاد قرارداد برای حدود یک میلیون واحد مسکونی، کارشکنی‌هایی در فرایند آماده‌سازی زمین رخ داد که منجر به تأخیر شد. در حالی که امکان دست‌یابی به تولید و تحویل سه میلیون واحد مسکونی طی شش سال آینده وجود داشت، رویکرد کنونی وزارت راه و شهرسازی تحقق این هدف را با ابهام روبه‌رو کرده است.
وی افزود: شهید رئیسی یکی از اقداماتی که در سخنان و شعارهای انتخاباتی خود در سال ۱۴۰۰ مطرح کرد، بحث تکلیفی قانون جهش تولید مسکن بود. این قانون، در سال ۱۳۹۹ و حدود پنج یا شش ماه قبل از انتخابات، هم‌زمان با تشکیل دولت جدید، مطرح شد و دولت متعهد شد که در قالب این قانون، سالیانه یک میلیون مسکن در کشور ساخته شود. ایشان از همان روزهای اولیه بر اهمیت موضوع مسکن تأکید داشتند و ساخت مسکن را جزو اولویت‌های اصلی خود قرار دادند.
کارشناس سیاست‌گذاری مسکن با اشاره به اینکه طرح نهضت ملی مسکن، با دولت شهید رئیسی شروع شد و مسیر اجرایی و مقدماتی آن آغاز شد، عنوان کرد: باید گفت که تلاش‌ها و آماده‌سازی‌هایی که لازم بود، در همان زمان صورت گرفت. حتی قبل از تشکیل دولت رئیسی، وزیر راه و شهرسازی دولت چهاردهم، یعنی از زمانی که معاون شهرسازی در دوره اسلامی بود، سمت خود را حفظ کرد و این روند در دوران وزارت مرحوم رستم قاسمی و در سال اول دولت رئیسی نیز ادامه داد، و به عنوان معاون شهرسازی فعالیت کرد حتی در دوران وزارت بذرافشان، وی به عنوان معاون شهرسازی باقی ماند.
ایلاتی تصریح کرد: بخش مهمی از طرح نهضت ملی مسکن مربوط به موضوع آماده‌سازی و تخصیص زمین است. این کار در شورای شهرسازی و معماری انجام می‌گیرد و دبیر شورای شهرسازی، فرزانه صادق وزیر راه و شهرسازی، نقش کلیدی در این فرایند داشت، در آن دوره، کارشکنی‌هایی صورت گرفت که صرف‌نظر از بحث‌های کارشناسی و فنی، باعث شد یک سال زمان با تأخیر سپری شود این در حالی بود که دولت اراده جدی و مصمم داشت تا پروژه مسکن را به مرحله اجرا برساند، اما فعالیت‌های این کارشکن‌ها منجر به توقف و تأخیر در شروع کار شد.
وی بیان کرد: بعضی از کارشکنی‌ها بخشی از تأخیر و کندی در آغاز نهضت ملی مسکن را تشکیل داد، هرچند این مسیر در نهایت ادامه پیدا کرد، اما باید گفت که هدف‌گذاری اولیه‌ای که از سوی دولت اعلام شده بود، هرگز بر عهده رئیس‌جمهور یا شخص شهید رئیسی نبود، بلکه قانون جهش تولید مسکن مصوب سال ۱۳۹۹، یک قانون الزام‌آور و ملی بود که هر دولتی، فارغ از گرایش سیاسی، موظف به اجرای آن بود. بر اساس این قانون، دولت متعهد شده بود که در طول سه سال، حدود دو میلیون و ۶۰۰ هزار واحد مسکونی آماده‌سازی و وارد فرآیند ساخت کند؛ یعنی زمین‌هایی که باید الحاق و در فرایندهای مختلف، واگذار می‌شدند. در این میان، باید توجه داشت که این عدد، به معنای بارگذاری کامل نیست؛ اما فرایند شروع شده است و پس از آن، حدود یک میلیون واحد مسکونی قراردادهای مربوطه را با بانک مسکن امضا کردند و اکنون بیش از ۴۵۰ هزار، بلکه نزدیک به ۵۰۰ هزار واحد، تسهیلات خود را دریافت کرده‌اند؛ یعنی، یک میلیون واحد مسکونی وارد چرخه ساخت و ساز شده است، اگرچه ممکن است نتوانیم هنوز به تمام اهداف موردنظر دست یابیم، اما باید گفت که این شروعی قابل توجه و مهم است.
کارشناس سیاست‌گذاری مسکن خاطرنشان کرد: دولت فعلی، هرچند به نظر می‌رسد که در عمل یک سال از دست داده است، مسیر را همان‌طور که شروع شده ادامه می‌داد، می‌توانستیم طی شش سال آینده به تولید و تحویل حداقل سه میلیون واحد مسکونی دست پیدا کنیم؛ یعنی همان تعداد واحدی که در برنامه‌های اولیه ذکر شده بود. اما به نظر می‌رسد، با سیاست‌ها و رویکرد فعلی که در وزارت راه و شهرسازی برقرار است، دست‌یابی به این هدف به زودی محقق نخواهد شد. زمین‌هایی که دولت قول داده بود به مردم واگذار کند، به این زودی‌ها تحویل داده نمی‌شود و این، موانع و ممانعت‌هایی ایجاد می‌کند که روند تکمیل نهضت ملی مسکن در دولت چهاردهم را نیز تحت تأثیر قرار داد. در کل، مسیر توزیع مسکن در دولت شهید رئیسی هم تا حدودی ناتمام باقی ماند که امیدوارم در دولت چهاردهم روند خوبی داشته باشد.
به گزارش ایمنا، در مجموع، دولت شهید سید ابراهیم رئیسی با توجه به اولویت دادن به بخش مسکن و اجرای طرح‌هایی همچون نهضت ملی مسکن، گام‌های قابل‌توجهی در جهت تأمین مسکن برای لایه‌های مختلف جامعه برداشت. با وجود چالش‌های اداری و کارشکنی‌های داخلی که منجر به تأخیر در برخی پروژه‌ها شد، دولت سیزدهم موفق به آغاز فرایند ساخت حدود یک میلیون واحد مسکونی و تحویل نزدیک به ۵۰۰ هزار واحد شد.
این اقدامات نه‌تنها به بهبود زیرساخت‌های شهری و روستایی کمک کرد، بلکه امیدواری را برای خانواده‌های کم‌درآمد در دسترسی به مسکن تسهیل کرد.
با این حال، موانع موجود در فرایند اجرایی و تأخیر در تخصیص زمین‌های دولتی نیازمند رفع توسط دولت چهاردهم است تا هدف تولید سه میلیون واحد مسکونی در شش سال آینده محقق شود.
شهید رئیسی با تأکید بر قانون جهش تولید مسکن، مسیری روشن برای توسعه مسکن پایدار فراهم کرد، اما تداوم این مسیر نیازمند تعهد جدی‌تر و هماهنگی بیشتر در سطح دولت و وزارت‌خانه‌های مرتبط است. در نهایت، مسکن به عنوان یک نیاز انسانی اساسی، باید با سیاست‌های عادلانه و اجرای دقیق برنامه‌ها در دسترس تمام خانوارها قرار گیرد
